ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΑΝΗΣ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στα τέλη του Ιουνίου του 1916 η Ελλάδα βρίσκεται χωρισμένη στα δύο, εξαιτίας της αντιπαράθεσης Βενιζελικών και βασιλικών. Ο Κωνσταντίνος Α’ έχει παύσει τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο και ο τελευταίος ετοιμάζεται να προχωρήσει στη δημιουργία της κυβέρνησης Εθνικής Αμύνης στη Θεσσαλονίκη. Ο λαός έχει διχαστεί βαθιά και το κλίμα παντού είναι ηλεκτρισμένο.
Σε αυτές τις συνθήκες μια είδηση το Σάββατο 25 Ιουνίου 1916 πέφτει ως βόμβα στην τοπική κοινωνία: Η εικόνα της Παναγίας στο εκκλησάκι του Οσίου Λουκά δακρύζει! Το νέο διαδίδεται τάχιστα στην πόλη με αποτέλεσμα μετά από λίγη ώρα ουρές πιστών να συνωστίζονται έξω από τον ναό στην οδό Λόντου για να προσκυνήσουν την εικόνα. Πρόκειται για τον ναό του Οσίου Λουκά του εν Στειρίω, μετόχι της Ιεράς Μονής Οσίου Λουκά της Ιεράς Μητροπόλεως Θηβών και Λεβαδείας
Η πληροφορία φτάνει γρήγορα και στα γραφεία του «Νεολόγου» στο κέντρο της Πάτρας και δημοσιογράφος της εφημερίδας σπεύδει στον ναό, για να διαπιστώσει από κοντά τι ακριβώς συμβαίνει.
«Αιφνίδια βοή προανήγγειλε σεισμό»
Την επόμενη ημέρα Κυριακή 26 Ιουνίου ο «Νεολόγος» των Πατρών δημοσιεύει στην τρίτη σελίδα της εφημερίδας εκτενές ρεπορτάζ υπό τον τίτλο: «Το θαύμα της Παναγίας εις τον ναόν Οσίου Λουκά – Δάκρυα εικόνων – Συναγερμός πιστών από πάσης συνοικίας». Όπως γράφει ο συντάκτης της εποχής: «Ραγδαίως διεδόθη εις την πόλιν χθες ανά τας συνοικίας, ότι η εικών της Παναγίας εν τω ενταύθα ναΐσκω του Οσίου Λουκά εδάκρυσεν, ότι τριγμός ηκούσθη εν τω ναώ, ότι αιφνήδια βοή ανήγγειλε σεισμόν τρομερό, ότι εκ του εν τω τοίχω αγιογραφημένου αγγέλλου σαλπίζοντος, έρρεεν αίμα και μύρια άλλα, τα οποία εξείλισσεν εις ολόκληρον ιστορίαν ή φαντασία και η ευπιστία των απλοϊκών».
«Κάτι μεγάλο ξαφνικό θα μας εύρη»
Ο συντάκτης του «Νεολόγου» των Πατρών περιγράφει τις αντιδράσεις των Πατρινών που συρρέουν στο ναό γράφοντας τα εξής:
«Κύματα κόσμου πάσης τάξεως και πάσης ηλικίας από της 10ης πρωϊνής της χθές, κατόπιν της ειδήσεως ταύτης συνωθούντο προ του ναού διά να ίδωσι τι συμβαίνει δια να πληροφορηθώσιν οφθαλμοφανώς περί της ακριβείας των ποικίλων φημών. Γυναίκες, παιδιά, γραΐδια, άνδρες, μικροί και μεγάλοι συνέρρεον κατά εκαταντάδας από όλα τα σημεία της πόλεως με ευλάβειαν, με κατάνυξιν, με περιέργεια ακόμη διά να προσκυνήσωσι την θαυματουργή εικόνα.
– Πω! Πω! Παναγία μου ανεκραύζον σταυροκοπούμεναι αι αφελείς γυναικούλες του λαού, κάτι μεγάλο ξαφνικό θα μας εύρη.
– Και είδες τι μεγάλα δάκρυα; Προσέθετον αι άλλαι συγκεκινημέναι και σταυροκοπούμεναι.
– Παρθένα μου! Βάλε το χέρι Σου αναφώνεί εις το βάθος της πυκνής συγκεντρώσεως μια άλλη γρηούλα με το φακιόλι εις το κεφάλι. Τι θαύμα είνε τούτο!
– Ω! εμείς είμαστε αμαρτωλεοί, λέγει ένας άλλος, άνθρωπος του λαού. Αυτό είνε θεία επίσκεψις. Πρέπει όλοι να γονατίσωμεν και να ζητήσωμε συγχώρησι από την παρθένα.
Και θα δάκρυα έρρεον ποταμηδόν από τους οφθαλμούς του ευσεβούς ανθρώπου…».
Η αυτοψία
Ο δημοσιογράφος του «Νεολόγου» μπαίνει και αυτός στο ναό για να δει τι έχει συμβεί με την εικόνα της Παναγίας, η οποία βρίσκεται δεξιά της Ωραίας Πύλης. Ο συντάκτης πλησιάζει την εικόνα και περιγράφει: «Είς τον κάνθον ακριβώς του οφθαλμού (σ.σ. στην άκρη του ματιού), υπάρχει μία γραμμή, ήτις διήκει μέχρι της παρειάς. Η γραμμή αυτή προδίδει την διέλευσιν υγρού, το οποίο φάινεται απεξηραμένον. Εις το δάπεδον κάτω ακριβώς προς το αυτό μέρος ισοϋψώς παρατηρείται πλούσια εφίδρωσις, ήτις ολοέν εξέρχεται δαψιλεστέρα. Ετέθη μανδήλιον υπεράνω του μέρους αυτού, το οποίον υγράνθη. Το μυστήριον είνε τούτο ακριβώς, ότι το μανδήλιον ετέθη υπεράνω του εδάφους επανειλημμένως και το υγρόν εμπλημμύρισε τούτο όλας τας φοράς».
Η μαρτυρία του ιερέα
και ο ρόλος του μπακάλη
Ο δημοσιογράφος μίλησε και με τον εφημέριο του Ναού του Οσίου Λουκά τον αρχιμανδρίτη Νικόδημο και μεταφέρει τι του είπε ως εξής: «Ήλθον, μας λέγει, την πρωίαν κατά τας 10 εις τον ναόν διά να τοποθετήσω τα ελαιοδοχεία των κανδηλών εις τας θήκας των, οπότε κατά την κατάβασίν μου εκ της μικράς κλίμακος, ήν είχον στήσει έμπροθεν της εικόνος της Παναγίας δια την εργασίαν αυτήν αντίκρυσα να πλημμυρίζουν την αγίαν εικόνα χονδρά και μεγάλα δάκρυα, το οποία εκυκλούντο κάτωθεν των γονάτων της Θεοτόκου. Εξεπλάγην και εγκαταλείψας αυθωρεί τον ευπρεπισμόν των κανδηλών, επλησιάσα προσεκτικτώτερον την σεπτήν εικόνα, οπότε είδον ό,τι και από του ύψους της κλίμακος. Επλημμύριζον την είκνα στρογγύλοι υγροί θρόμβοι, οίτινες ήτσαν διεσπαρμένοι εις τον βάθρον σχεδόν της εικόνος και επί την κνημών σχεδόν της Παναγίας. Εκάλεσα τον αντικρυνόν μου παντοπώλην τον κυρ Χαραλάμπη και τω υπέδειξα την εικόνα. Κατεπλάβγη και αυτός και αφού την ησπάσθη μετέβη εις το κατάστημά του. Ο παντοπώλης διέδωσε το φαινόμενον εις την γειτονιάν και αιφνηδίως βλέπω να εισρέουν εντός του ναού, όλαι αι γυναίκες της συνοικίας σταυροκοπούμεναι και επικαλούμεναι την χάριν της Θεομήτορος. […] Εγώ πιστεύω ότι είνε θαύμα και έχω αδίστακτον βεβαιότητα ότι θέλω δικαιωθή πληρέστατα».
Ο αρχιμανδρίτης Νικόδημος, όπως εξιστορεί ειδοποίησε για το γεγονός τόσο τον δεσπότη, όσο και τον νομάρχη. Μάλιστα, ο τότε Επίσκοπος Πατρών Αντώνιος, διέταξε να κλείσει ο ναός προσωρινά μέχρι να κάνει αυτοψία ο ίδιος. Στο ρεπορτάζ δεν αναφέρεται επίσκεψη του Αντωνίου στον Όσιο Λουκά, πάντως το απόγευμα της ίδιας ημέρας ο ναός άνοιξε για τους πιστούς οι οποίοι συνέχιζαν να συρρέουν μέχρι αργά τη νύχτα.
