Επιμέλεια : Μιχάλης Παπαγεωργίου
Στις 3 Φεβρουαρίου του 1940 ο «Νεολόγος των Πατρών» ασχολείται με κάτι που αγγίζει τα όρια του…μεταφυσικού. Την εξαφάνιση του χωριού Δαμακίνι. Δεν υπάρχει κάποια τρύπα στο χωροχρόνο, απλά οι καταστροφικές βροχές του Ιανουαρίου εκείνης της χρονιάς έφεραν σωρεία ζημιών που οδήγησαν ακόμα και στην καταβύθιση του χωριού.
Η ιστορία και οι ρίζες που βυθίστηκαν
Το ρεπορτάζ που έχει ύφος απολογισμού και ιστορικής αναδρομής ξεκινά την καταγραφή του χρονικού. «Τας εσπερινάς ώρας του περιελθόντος μηνός, ήρχισε και την 21ην συνεπληρώθη η, δια των κατολισθήσεων, καταβύθισις και συνεπώς τελεία καταστροφή του χωριού Δαμακίνι. Ουδέν ίχνος απέμεινε κατ’ εκείνο το μέρος του Παναχαϊκού, δια να δεικνύη ότι ήτο ποτέ κατωκημένον λόγω της πολτοποιήσεως του εδάφους του. Μόνον οι χλοάζουαι κορυφαί των υψηλότερων δένδρων του χωρίου, τήδε κακείσαι, άνωθεν του πολτοποιηθέντος χωρίου, λόγω και της, εκ των αδιάκοπων βροχών, πτώσεως υδάτων και της αφθόνου αναβλύσεως τοιούτων απ’ αυτού του εδάφους, μαρτυρούσιν επί του παρόντος, επί της εκτάσεως εκείνης των πλαγίων ανεβοκατεβασμάτων του όρους και της λεκανοειδούς πλαγιάς κοιλάδος παρά τον Φοίνικα ποταμόν και ακριβώς άνωθεν της δυτικής όχθης του, όπου ήτο εκτισμένον το χωρίον και όπου ο ποταμός εγκαταλέιποντας απότομους χαράδρας και ρέει εις το πεδινόν, οπωσδήποτε μέρος, την ύπαρξιν του χωρίου.»
Ανυπολόγιστες ζημιές
Τα όνειρα και οι ελπίδες ενός τόπου σύμφωνα με τον συντάκτη βυθίστηκαν κάτω από τα ορμητικά νερά. « Με την τελείαν αυτήν και απροσδόκητον καταστροφήν εκ της καταβυθίσεως κλείεται μια ολόκληρος ιστορία ενός περιπατητικού χωρίου και ασφαλώς θα αρχίση μια νέα τοιαύτη γεμάτη από ελπίδες και πόθους. Αποτελεί κατά συνέπεια εύκαιρον στιγμήν, η έκθεσις, κατά τρόπον σύντομον αλλ’ ευσύνοπτον, της ιστορίας του παρελθόντος του χωρίου τούτου, όπερ ας γνωσθή ήτο εν, μεταξύ των ευρισκόμενων εις καλήν μοίραν χωρίων της περιφερείας του τέως δήμου Ερινεού από απόψεως ευπορίας και οικονομικής αντοχής. Εις τούτο συντελεί και το πέριξ, προς τα πεδινώτερα, μέρος, όπερ είναι εύφορον εις σταφιδοφυτείας και σιτηρά και η εργατικότης των κατοίκων, οίτινες δεν είναι αυτόχθονες Δαμακιναίοι αλλά άποικοι, ομαίμονες όμως εκ των ορεινοτέρων μερών του Παναχαϊκού.»
Λαογραφία και απογραφή
Έχοντας καταγράψει την σύντομη ιστορία του χωριού ο συντάκτης του κειμένου αναλύει τις απώλειες από την καταστροφή: « Οι κάτοικοι κατόρθωσαν να αναγείρουν ωραίον μονοτάξιον δημοτικό σχολείο μετά δωματίου διαμονής του διδασκάλου. Του σχολείου τούτου σώζονται, μετά την καταστροφήν του χωρίου και οι τέσσαρες τοίχοι του διότι ήτο εις το ΒΔ άκρον του χωρίου. Είχαν αναγείρει και ωραιότατον ναόν εις το Α άκρον του χωρίου όστις σώζεται ακέραιος μη υποστάς ουδεμίαν βλάβην. Εκεί πλησίον του ναού εσώθη διότι ήτο εκτός ακτίνος της καθιζήσεως και ένα άλλο ωραίον έργον πολιτισμού, δια την ύδρευσιν των κατοίκων του χωρίου. Μια νεόδμητος κρήνη με ωραίον εκ πλακών εστρωμένον πλυντήριο δια την χρήσιν ολοκλήρου του χωριού.»
Ζητείται λύσις
Ευχολόγια και πρακτικές, προσωρινές λύσεις αποτελούν την κατακλείδα του άρθρου της «εξαφάνισης»: «Ήδη ευρίσκονται ως πρόσφυγες φιλοξενούμενοι υπό των κατοίκων του Κάτω Σαλμενίκου, απέχοντος του Δαμακινίου ημισείαν ώραν περίπου χαμηλότερον. Η δημαρχιακή αποστολή πρώτη όλων παρέσχε πάσαν δυνατήν περίθαλψιν, ώστε ν’ ανακουφίση τους αναγκασθέντας κατοίκους Δαμακινίου να εγκαταλείψουν τους πατρίους οίκους των. Το αυτό τούτο έπραξε και η Περιφέρεια του τέως δήμου Ερινεού διενεργώντας έρανον δι’ επιτροπών μεταξύ των κατοίκων της Περιφερείας. Εκ των εισπράξεων του εράνου τούτου σιτίζονται ακόμη οι πληγέντες εκ της θεομηνίας κάτοικοι.
Δεν απομένει παρά να ευχηθώμεν όπως το συντομότερον αποκατασθώσιν εις τας νέας οικίας των οι δεινοπαθήσαντες Δαμακιναίοι οπότε μοιραίως θα αρχίσει μια νέα περίοδος της ζωής των, εις την οποίαν ας φροντίσουν να αναπληρώσουν πάσαν κατά τον καλύτερον δυνατόν τρόπον, του παρελθόντος έλλειψιν της κοινωνικής, ηθικής και πνευματικής ζωής των, επ’ ωφελεία του εαυτού των, της νέας γενεάς του χωρίου των και γενικότερον της Πατρίδος.»
