Επιμέλεια: Φάνης Βγενόπουλος
Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της 15ης προς τη 16η Φεβρουαρίου του 1900, ο πολιτικός Αχιλλέας Γεροκωστόπουλος, αφήνει την τελευταία του πνοή στο σπίτι του στην Πάτρα, περιστοιχιζόμενος στο κρεβάτι του από συγγενείς και φίλους. Ο Γεροκωστόπουλος τον τελευταίο χρόνο της ζωής του, δίνει μάχη με τον καρκίνο του στομάχου και όλοι περιμένουν το μοιραίο.
Ποιος ήταν
Ο Αχιλλέας Γεροκωστόπουλος, είχε γεννηθεί στο Πάτερο Κατσανοχωρίων της Ηπείρου το 1850 και μετακόμισε με την οικογένεια του στην Πάτρα σε ηλικία 5 ετών όπου ήδη ζούσαν προ της επαναστάσεως συγγενείς του. Σπούδασε νομική στο πανεπιστήμιο της Αθήνας του οποίου έγινε αριστούχος διδάκτωρ και πήγε στο Παρίσι όπου σπούδασε δίκαιο και έπειτα στην Ρώμη πολιτικές επιστήμες. Επέστρεψε στην Πάτρα όπου άσκησε την δικηγορία, αλλά γρήγορα τον κέρδισε η πολιτική. Διετέλεσε βουλευτής Αχαΐας το 1885, 1887, και το 1890 ενώ στις εκλογές του 1899 κατέβηκε σαν ανεξάρτητος. Το 1890 έγινε μέλος της Κυβέρνησης Θεόδωρου Δηλιγιάννη διορίστηκε υπουργός εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως (24 Οκτωβρίου 1890-Φεβρουάριος 1892). Κατά την υπουργική θητεία του ανακαίνισε όλα τα επαρχιακά γυμναστήρια και τα εφοδίασε με τα απαραίτητα όργανα (ακόντια, δίσκους, εφαλτήρια, σφαίρες, αλτήρες κλπ).
Ο ανιψιός του Κωνσταντίνος (1865-1921) ήταν επίσης βουλευτής Αχαΐας και υπουργός όπως και ο γιος του Κωνσταντίνου ο Αχιλλέας.
Η αναγγελία του θανάτου του
Η θλιβερή είδηση, παρά το προχωρημένο της ώρας, γίνεται γνωστή στον «Νεολόγο» και η εφημερίδα προλαβαίνει στη δεύτερη σελίδα της στην έκδοση της 16ης Φεβρουαρίου του 1900, να αναγγείλει στους Πατρινούς το θάνατο του πολιτικού και δικηγόρου. «Εις τας 12 παρά τέταρτον ο Αχιλλεύς Γεροκωστόπουλος εξέβαλε τον τελευταίον ρόγχον. Νεκρός πλέον παρεδόθη εις τους κοπετούς των συγγενών και φίλων των μετ’ αγωνίας προσμενόντων την ύστατη πνοή», σημειώνει χαρακτηριστικά ο συντάκτης του κειμένου.
Η κοινή γνώμη της πόλης, ήδη από το πρωί της ημέρας έχει πληροφορηθεί ότι, η υγεία του καταπονημένου από τον καρκίνο Αχιλλέα Γεροκωστόπουλου, έχει επιδεινωθεί δραματικά. «Ως αστραπή διεδόθη, ότι ο επιφανής πολιτευτής διήρχετο χθες την κρισιμωτέραν περίοδον της ασθένειάς του. Ότι περιπεσών εις βαθύν λήθαργον δεν παρείχε πλέον ελπίδα ζωής, ότι η επιστήμη υπεχώρησε εις το αδύνατον παρατάσεως βίου υπό συνθήκας λίαν οδυνηράς, ότι ο Αχιλλεύς Γεροκωστόπουλος διέτρεχε τον έσχατον κίνδυνον», μας πληροφορεί σχετικά ο «Νεολόγος» εκείνης της ημέρας.
Το μοιραίο τέλος
Στις 12 παρά τέταρτο το βράδυ ο Αχιλλέας Γεροκωστόπουλος, αφήνει την τελευταία του πνοή. Όπως περιγράφει ο «Νεολόγος των Πατρών»: «Και η δωδεκάτη πάρα τέταρτον του μεσονυκτίου, έθεσε τέρμα εις το έργον της αμείλικτου νόσου και το στάδιον το πολυκύμαντον και φιλόδοξον και προοδευτικόν έκλεισε υπό τα σπαρακτικωτέρας των συνθηκών. Δεν απέμενε πλέον επί της απαίσιας κλίνης, η μία ανίσχυρος σύνδεσις οστών, ένας σκελετός […] Και όμως μέχρι της στιγμής, καθ’ ήν ο θάνατος σταμάτησε του οδηνηρύ μαρτυρίου την εξέλιξιν μέχρι της στιγμής εκείνης ο Αχιλλεύς Γεροκωστόπουλος ευρίσκετο εν τελεία διανοητική αιθρία. Κανέν απολύτως παραλήρημα δεν εξήλθε των χειλέων του. Κανείς λόγος αλόγιστος δεν ηκούστη υπό των παρισταμένων».
Η διαθήκη του
Ο Γεροκωστόπουλος έδωσε την περιουσία του για να γίνουν πολλά κοινωφελή έργα στην Πάτρα. Όπως μας πληροφορεί ο «Νεολόγος» της 17ης Φεβρουαρίου 1900: «Η διαθήκη του Α. Γεροκωστόπουλου καταλαμβάνει 20 και πλέον σελίδας συνήθους χάρτου. Συνετάχθη την 24 Μαΐου 1899 ημέραν Δευτέρα, εν τω προαστείω Μπόχαλη της Ζακύνθου και εν τη οικία του ιερέως Λάτα, ένθα διέμενε νοσηλευόμενος».
Σύμφωνα με την διαθήκη του άφησε διάφορα ποσά, στο Αρσάκειο Πατρών, στην Σχολή άπορων παίδων, στον Ηπειρο-Μακεδονικό σύλλογο. Επίσης, άφησε χρηματικά ποσά στους υπηρέτες του και στους ανθρώπους που δούλευαν για αυτόν, σε πολίτες να σπουδάσουν, προίκα στις ανιψιές του, ενώ την επί της οδού Ερμού οικία του, την άφησε στους ανιψιούς του με τον όρο αν δεν κάνουν άρρενες απογόνους να περιέλθει στον Δήμο Πατρέων. Χρηματικά ποσά άφησε στο Δημοτικό νοσοκομείο, στο πτωχοκομείο στο βρεφοκομείο αλλά και σε όλους τους ναούς της πόλης.
Η κηδεία
Ο Αχιλλέας Γεροκοωστόπουλος είχε αφήσει λεπτομερείς οδηγίες για τα της κηδείας του. Ο «Νεολόγος» δημοσιεύει αναλυτικά τις τελευταίες επιθυμίες του εκλιπόντος, σύμφωνα με τις οποίες αναφέρει: «Η κηδεία μου επιθυμώ να γίνη αποστάτη, την απλότητα δε ταύτην υποβοηθεί το ότι δεν φέρω ουδέν, ουδέ τον κατώτατον παράσημο. Παρακαλώ ρητώς, όπως οπουδήποτε αποθάνω, μεταφερθή ο νεκρός μου εν Πάτραις και ενταφιασθώ εν τη πόλει αυτή, όπως και νερός ευρίσκωμαι πλησίον του Πατραϊκού λαού, ον ευγνωμονώ δια την θερμήν του εν τω σταδίω μου υποστήριξιν του».
