Επιμέλεια: Φάνης Βγενόπουλος
Το πρώτο μικρό υδροηλεκτρικό έργο στην Ελλάδα ξεκίνησε να λειτουργεί το 1927 στο ρέμα του Γλαύκου, στα περίχωρα της Πάτρα. Από τότε έχουν περάσει 95 χρόνια και εάν πλέον το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο συνεχίζει να λειτουργεί, με αντικατάσταση – φυσικά – των μηχανών και του λοιπού τεχνολογικού εξοπλισμού του και συνεχίζει να δίνει ρεύμα στην περιοχή. Για την εποχή του, θεωρείτο, κάτι ως τεχνολογικό θαύμα, το οποίο η τοπική κοινωνία, ανέμενε με ανυπομονησία. Η κατασκευή του υδροηλεκτρικού σταθμού Γλαύκου, υπήρξε για την εποχή της επίτευγμα και αυτό μπορεί να το διαπιστώσει κανείς, από τα δημοσιεύματα της εποχής. Χαρακτηριστικού του κλίματος της εποχής και των προσδοκιών που είχαν καλλιεργηθεί στην Πάτρα από τη λειτουργία του υδροηλεκτρικού σταθμού, αποτελεί το δημοσίευμα που ανασύραμε από το αρχείο της εφημερίδας.
Η επίσκεψη Ρούφου
Ο «Νεολόγος» των Πατρών δημοσιεύει στις 5 Μαΐου του 1926, στη πρώτη του σελίδα, αναλυτικό ρεπορτάζ από την επίσκεψη του, τότε, Υπουργού Εξωτερικών Λουκά Ρούφου, στην διορισμένη από τον Πάγκαλο, βραχύβια, κυβέρνηση Αθανασίου Ευταξία, στα έργα κατασκευής του σταθμού στον Γλαύκο. Το έργο βρίσκεται στην τελική ευθεία και μάλιστα, υπάρχει αισιοδοξία, ότι θα ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του ίδιου έτους.
Ο Λουκάς Ρούφος, της γνωστής οικογενείας των Πατρών, προφανώς βρίσκεται στην πόλη για τις ημέρες του Πάσχα και την Τρίτη του Πάσχα του 1926, αποφασίζει να επισκεφθεί το έργο, συνοδευόμενος από τον τότε δήμαρχο της πόλης Ιωάννη Βλάχο, που είχε κατέβει με το Λαϊκό κόμμα και ήταν ξάδελφος του εκτελεσμένου το 1922 Δημητρίου Γούναρη. Τον Υπουργό συνοδεύει πολυπληθής αντιπροσωπεία, εκτός του δημάρχου, ο νομάρχης, ο στρατιωτικός διοικητής, ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου και 14 δημοτικοί σύμβουλοι, μαζί με τις γυναίκες τους και δημοσιογράφοι, μεταξύ των οποίων και ο συντάκτης του «Νεολόγου» των Πατρών.
Η ιλιγγιώδης ανάβαση με το φινικουλέρ
Όπως μας πληροφορεί το συντάκτης του «Νεολόγου» το ραντεβού για την επίσκεψη στα έργα του Γλαύκου, είχε δοθεί στο σπίτι του Ιωάννη Βλάχου. «Ώρα δε η 9η π.μ. καθ’ ην πέντε αυτοκίνητα πολυτελείας παρέλαβον τους κεκλημένους […]. Μετά διαδρομήν ημισείας ώρας αφικόμεθα εις το εν θέσει Περιβόλα εργοστάσιον, όπου ανέμενεν ο κ. Ανδρουτσέλης, εκπρόσωπος της Μηχανικής υπηρεσίας των έργων». Η ανάβαση των υψηλών επισκεπτών στο εργοτάξιο γίνεται, όπως μας πληροφορεί ο συντάκτης με φινικουλέρ (αναβατόριο) και είναι ιδιαίτερα επίπονη. Όπως περιγράφει: «Αμέσως εδόθησαν διαταγαί όπως ετοιμασθή η δια του φινικουλέρ ανάβασις, τοποθετηθέντων καθισμάτων τινών επ’ αυτού. Προηγήθη τηλεφωνική συνεννόησις μετά των εις το άνω μέρος της αναβάσεως χειριστών της ατμομηχανής του ανελκυστήρος, όστις μετ’ ολίγων ήρξατο ραθύμως συρόμενος προς τα άνω φορτίων 30 ατόμων εν όλω. Τινές των εκδρομέων μη θέλοντες να διακινδυνεύσουν την ανάβασιν, πράγματι ιλιγγιώδη, επειραματίσθσησαν εις βάρος των τρυφερών των ημίσεων. Συνέβη εν τούτοις και εν αντίθετον παράδειγμα εις βάρος του ασχήμου φύλου».
Τα τούνελ
Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί στον αναγνώστη, η περιγραφή των τούνελ του υδροηλεκτρικού σταθμού, τα οποία κατά την επίσκεψη, βρίσκονται υπό κατασκευή. Ο συντάκτης του «Νεολόγου» των Πατρών αναφέρει: «Μετά εικοσάλεπτον βραδείαν ανάβασιν μήκους 312 και ύψους 151 μέτρων, εφθάσαμεν εις την είσοδον του πρώτου τούνελ. Τη βοηθεία λυχνιών ασετυλίνης και υπό την οδηγίαν του κ. Ανδρουτσέλη, εισήλθομεν εντός αυτού διανύσαντες διάστημα 300 μέτρων. Ολόκληρον το διάστημα τούτο ύψους αναστήματος ανθρώπου έχει επενδυθή διά στρώμματος μπετόν πάχους 20 μέχρι 50 εκατοστών του μέτρου αναλόγως της φύσεως του ύπερθεν όρους, όπερ επικάθηται του τούνελ τούτου εις ύψος 150 μέτρων περίπου. Το εν λόγω τούνελ είνε μήκους 950 μέτρων, προς ευκολίαν όμως άμα ως εφθάσαμεν εις τα 300 μέτρα στρέψαντες δεξιά εισήλθομεν εις βοηθητικήν γαλερίαν οδηγούσα εις ανοικτόν μέρος όπερ θέλει συνδεθή δια τσιμεντοσωλήνων μέχρι του δευτέρου τούνελ όπου εφθάσαμεν έχοντος προς δεξιά το Λυκοβούνι, εις τους πρόποδας του οποίου παραρρέει ο Γλαύκος, αριστερά δε τον λεγόμενον Τρανόν βράχον. Διερχόμεθα και το δεύτερο τούνελ μήκους 650 μέτρων, όπως διερχάμεθα θαυμάζοντες τον μεγαλειώδες του έργου.
Το φράγμα
Εξίσου αναλυτική είναι η περιγραφή του φράγματος του υδροηλεκτρικού εργοστασίου, όπου ο συντάκτης μεταφέρει, εμμέσως, τον θαυμασμό του για τις τεχνικές προδιαγραφές του έργου: «Εις το τέρμα του δευτέρου τούνελ έχει ανεγερθή το φράγμα, όπερ αποτελείται εκ δύο οικίσκων, εντός των οποίων θέλουν λειτουργήσει δύο φλωτέρ εν τω μέσω αυτών ευρήται αυτόματος σιδηρά βάνα, η οποία οσάκις θα υπάρχη πληθώρα ύδατος, τη επενεργεία των φλωτέρ θα ανέρχηται αυτομάτως εις τρόπον ώστε να διέρχωνται υπ’ αυτήν τα περισσεύοντα ύδατα μετά των συγκατερχομένων λίθων, να διοχετεύηται δε δια των εντός των οικίσκων μηχανημάτων το ανάλογον ύδωρ όπερ διερχόμενον δια των τούνελ μήκους εν όλω 1750 μέτρων θα αισέρχηται εντός υδροσωλήνων πάχους 90 εκατοστών του μέτρου, οίτινες είνε τοποθετημένοι εις την αυτήν παράλληλον του φινικουλέρ. Ούτε δε το δι’ αυτών διοχετευόμενων ύδωρ θα έχει πτώσιν ύψους 151 μέτρων εις τρόπον ώστε να θέτη εις κίνησιν τους τρεις υδροστροβίλους οίτινες είνε τοποθετημένοι εντός του εις τους πρόποδας του εργοστασίου».
Οι εργάτες από τη Χαλκίδα
Όπως μας πληροφορεί ο «Νεολόγος» των Πατρών η διάνοιξη των σηράγγων του έργου, «εχρησιμοποιήθηκαν ειδικοί εργάται εκ Χαλκίδος ενώ δια την μεταφοράν των χωμάτων και δια μπετόν επένδυσιν των τούνελ επησχολήθησαν εργάται εκ των πέριξ χωρίων Σούλι, Βαλατούνα και Πουρναρόκαστρο με ημερομίσθια ποικίλοντα από 50 μέχρις 70 δρ.».
