Του Κώστα Σπαρτινού
Μέσα στους αλλεπάλληλους επικοινωνιακούς ελιγμούς της κυβέρνησης και ειδικότερα του επιτελείου του Μαξίμου για την αντιμετώπιση της κοινωνικής κατακραυγής για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, χρησιμοποιήθηκε και το αφήγημα του «βαθέος κράτους». Είχαμε ξανακούσει αυτή την έννοια να χρησιμοποιείται για άλλες χώρες και καθεστώτα, κυρίως για να υποδηλώσει μηχανισμούς που λειτουργούσαν έξω από τους θεσμικά κατοχυρωμένους, είτε δρώντες παράλληλα με την επίσημη κρατική εξουσία για να την στηρίξουν είτε ενάντια σε αυτήν για να την υπονομεύσουν ή και να την ανατρέψουν. Συνήθως αναφερόμαστε στο βαθύ κράτος που συγκροτείται σε επισφαλείς δημοκρατίες από στρατιωτικές χούντες που εκβιάζουν την νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση για να εφαρμόζει αντιλαϊκές πολιτικές που εξυπηρετούν είτε οικονομικά συμφέροντα, εγχώρια ή εξωχώρια είτε γεωστρατηγικά συμφέροντα μεγάλων δυνάμεων. Και όταν οι κυβερνήσεις δεν υπακούν, δεν διστάζουν και να τις ανατρέψουν. Σε άλλες περιπτώσεις το βαθύ κράτος ταυτίζεται με βαθιά ριζωμένες μαφίες που λίγο ή πολύ συγκυβερνούν με την επίσημη εξουσία, την επηρεάζουν, συνδιαλέγονται μαζί της, την εκβιάζουν, συγκρούονται ή βρίσκουν κοινούς τρόπους βηματισμού – ανάλογα με την ποιότητα και την ιδεολογία της εκάστοτε εξουσίας.
Και τίθεται το ερώτημα: τί άραγε εννοεί ο πρωθυπουργός, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, όσα κυβερνητικά στελέχη καταφεύγουν στη χρήση αυτού του όρου; Υπάρχουν στη χώρα μας σκοτεινά συμφέροντα που εξυφαίνουν σχέδια υπονόμευσης της κυβέρνησης, της έννομης τάξης, της πολιτείας, ακόμα και με βαρύ κόστος αίματος; Τί εννοούν, υπονοούν ή μηχανεύονται οι επικοινωνιακοί εγκέφαλοι του Μαξίμου;
Είτε ευθέως είτε εκ των συμφραζομένων, το βαθύ ελληνικό κράτος είναι για την κυβέρνηση ο δημόσιος τομέας και ο συνδικαλισμός.
Ο δημόσιος τομέας που οι κυβερνήσεις της ΝΔ – και όχι μόνον αυτές, μην ξεχνάμε και το άλλοτε κραταιό ΠΑΣΟΚ – έχουν δημιουργήσει στις πολύχρονες διαδρομές τους στην εξουσία, με κριτήρια πελατειακά, ρουσφετολογικά, αναξιοκρατικά αλλά και πολύ συχνά ως πηγές οικονομικής στήριξης έως εξωφρενικής σπατάλης των «δικών» τους φίλων, κολλητών, ενισχυτών. Πρακτικές που αποδεικνύεται καθημερινά ότι εφαρμόζονται μέχρι τις μέρες μας, είτε μέσα στον εναπομείναντα δημόσιο τομέα είτε μέσω των διαδικασιών αποκρατικοποίησής του.
Ο συνδικαλισμός αποτελούσε πάντα και αποτελεί και σήμερα το σάκο του μποξ όλων των νεοφιλελεύθερων δυνάμεων. Δεν θα ισχυριστώ ότι στο συνδικαλισμό όσα συμβαίνουν είναι πάντα καλώς καμωμένα. Ή ότι οι πολιτικές και τακτικές που ακολουθεί, είναι πάντα σύμφωνες με τις απαιτήσεις των καιρών και των εργαζομένων. Κραυγαλέο παράδειγμα η ηγεσία της ΓΣΕΕ, που εδώ και πολλά χρόνια αδυνατεί να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει τους εργαζόμενους. Πράγμα βέβαια που κάθε άλλο παρά ενοχλεί τη σημερινή κυβέρνηση. Άλλο την ενοχλεί. Όταν ο συνδικαλισμός λειτουργεί πέρα από γραφειοκρατικά κατεστημένα, υπερασπιζόμενος τις ανάγκες των εργαζομένων και της κοινωνικής πλειοψηφίας. Στην περίπτωση της τραγωδίας των Τεμπών, είναι προφανές ότι η κυβέρνηση βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο από τις συνδικαλιστικές δυνάμεις του χώρου, οι οποίες επανειλημμένα και με σαφέστατο τρόπο είχαν την είχαν ενημερώσει, όπως και τον ΟΣΕ, την ΕΡΓΟΣΕ και την Hellenic Train για τους πραγματικούς κινδύνους που απειλούσαν το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας, την ασφάλεια επιβατών και προσωπικού. Η απάντηση της κυβέρνησης υπήρξε ένας φτηνός και προκλητικός αντιπερισπασμός: τους βάφτισε «βαθύ κράτος» και νόμισε ότι ξεμπέρδεψε.
Λίγες μέρες πριν όμως, ακούσαμε στην κρατική τηλεόραση τη δημόσια τοποθέτηση επιφανούς στελέχους της ΝΔ που ομολογουμένως μας μπέρδεψε, καθώς ήταν πολύ πρωτότυπη μεν, σε αντίθεση όμως με τη ήδη διατυπωμένη κυβερνητική θέση περί «βαθέος κράτους». Συγκεκριμένα ο κ. Αβραμόπουλος, απαντώντας σε σχετική ερώτηση -πάσα του δημοσιογράφου, διατύπωσε την άποψη ότι η Ελλάδα δεν πάσχει από το «βαθύ» αλλά από το «ρηχό» κράτος. Εμφανίστηκε μάλιστα ως υπέρμαχος ενός «βαθέος κράτους», εννοώντας το βέβαια διαφορετικά από το νόημα που του δίνει η κυβέρνηση και αυτό που παραδοσιακά του δίναμε όλοι και όλες, πριν την ρηξικέλευθη νοηματοδότησή του από τον πρωθυπουργό και τον κυβερνητικό εκπρόσωπο.
Επικοινωνιακή σύγχυση, διαφωνία, ανάδειξη προσωπικών διαδρομών και βλέψεων; Ένα είναι σίγουρο. Με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, θα βουλιάξουμε είτε στα βαθιά είτε στα ρηχά νερά.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Νεολόγος
