του Θανάση Κούστα
Σε προηγούμενο κείμενό μου αναφέρθηκα στο τραγούδι «Το άγαλμα» του Λευτέρη Παπαδόπουλου, που τραγουδήσαμε μια μακρινή παραμονή Πρωτοχρονιάς σε μια αποθήκη του 523 Τάγματος Εθνοφυλακής, στην Μυτιλήνη. Ένας φίλος και τακτικός αναγνώστης στα κείμενα μου, με συνάντησε προχθές στην οδό Κολοκοτρώνη και καταμεσής του δρόμου μου ψιθύρισε τα λόγια του τραγουδιού…
Και ποιος δεν έχει σύρει αργά τα βήματα του ζεϊμπέκικου ή δεν έχει τραγουδήσει παρέα με τον Πουλόπουλο, τα λόγια του Λευτέρη Παπαδόπουλου που έδωσαν ζωή σε ένα άγαλμα.
Ήταν το 1969 όταν εμφανίστηκε ο δίσκος με τίτλο «ο Δρόμος» με στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου και μουσική του Μίμη Πλέσσα και ο οποίος πούλησε τρεισήμισι εκατομμύρια δίσκους.
Ο Γιώργος Σκίντσας, Πολιτιστικός Δημοσιογράφος στο ΒΗΜΑ, είχε γράψει τον Ιούνιο του 2018.
«Αν βάλει κάποιος στη σειρά τους τίτλους των τραγουδιών του Λευτέρη Παπαδόπουλου, θα «φτιάξει» μία από τις ουσιαστικότερες ιστορίες της μεταπολεμικής Ελλάδας. Της λαϊκής Ελλάδας, της Ελλάδας που μόχθησε για να προχωρήσει, της Ελλάδας που ερωτεύτηκε σφόδρα, της Ελλάδας που δάκρυσε…
Όπως έχει σημειώσει και ο ίδιος ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, παλαιότερα μιλώντας στο «Βήμα της Κυριακής», «μπορεί να έχω γράψει εκατοντάδες τραγούδια…αλλά τα περισσότερα είναι για τη γειτονιά μου. Για τις οδούς Φυλής, Αριστοτέλους, Αχαρνών, για το κουτούκι Φωκαίας και Αχαρνών, για το άγαλμα της πλατείας Κυριακού».
«Χθες μεσάνυχτα και κάτι κατηφόρισα στην μικρή την πλατεΐτσα που σε γνώρισα. Κάποιο άγαλμα που μ’ είδε με θυμήθηκε και τον πόνο μου ν’ ακούσει δεν αρνήθηκε…»
Μα ποιο ήταν αυτό το άγαλμα στην μικρή πλατεία που είχε τέτοιες ικανότητες. Κάποτε ξεκίνησε μια συζήτηση αν πράγματι ήτανε άγαλμα, που έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.
Ο Κώστας Μπαλαχούτης, συγγραφέας που έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με πολύ μεγάλη επιτυχία με το λαϊκό τραγούδι, έχει αναφέρει σε ένα άρθρο του πως ο αναγνωρισμένος συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης ανέβασε το τραγούδι «το Άγαλμα» στο YouTube γράφοντας: «Θα μαλλιάσει η γλώσσα μου να το επαναλαμβάνω.
Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος δεν είναι παράφρων να βάζει τον ερωτοκαμμένο ήρωά του να πιάνει την κουβέντα με προτομές ή με αδριάντες ηρώων ή ευεργετών. Αγάλματα έλεγαν στον καιρό του τις κοπέλες που έκαναν πεζοδρόμιο, που έστεκαν στο ίδιο πόστο με καύσωνα ή με αγιάζι. Από μια τέτοια παρηγορείται ο ήρωας του τραγουδιού. Ακούστε το έτσι και θα σάς φανεί ασυγκρίτως συγκινητικότερο».
Ο Νίκος Σαραντάκος που λειτουργεί το ιστορικό – ρακοσυλλεκτικό ιστολόγιό του, απάντησε τονίζοντας μεταξύ άλλων:
«Οι εντυπωσιακοί ισχυρισμοί χρειάζονται και εντυπωσιακά καλή τεκμηρίωση και ο Χωμενίδης δεν παρουσιάζει κανένα τεκμήριο που να στηρίζει τα όσα λέει. Ομολογώ ότι, αν και μεγαλύτερος σε ηλικία, δεν έχω πουθενά συναντήσει να αποκαλούν «αγάλματα» τις κοπέλες που κάνουν πεζοδρόμιο. Τροτέζες, ναι. Καλντεριμιτζούδες, ναι. Αγάλματα, όχι.
Ο Χωμενίδης όμως επανήλθε: «Επειδή ο κύριος Νίκος Σαραντάκος έκανε την τρίχα τριχιά και επειδή τα σχόλια κάτω από τη δημοσίευση του είναι μέχρι και ιταμά για το πρόσωπό μου, τηλεφώνησα πριν από δέκα λεπτά στον ίδιο τον Λευτέρη Παπαδόπουλο.
Σάς παραθέτω τα όσα είπαμε για το θέμα και υπογράφω εν γνώσιν των συνεπειών:
– Εσύ δεν μου ‘χες πει, Λευτέρη, στην ταβέρνα που τρώγαμε πρόπερσι απέναντι από την Ακρόπολη, ότι αγάλματα έλεγαν τις πόρνες του πεζοδρομίου;
– Ε βέβαια! Έτσι τις λέγαμε!
– Άρα το «Άγαλμα» του τραγουδιού σου είναι μια τέτοια κοπέλα.
«Τα τραγούδια και τα βιβλία και τα έργα τέχνης, όπως καλά ξέρεις, τα ερμηνεύει αυθεντικά ο κάθε αποδέκτης τους. Ωστόσο ναι! Η εκδοχή του «αγάλματος» – πόρνης με γοητεύει εμένα περισσότερο από όλες. Σίγουρα απείρως περισσότερο από την εκδοχή ενός μαρμάρου το οποίο δήθεν ζωντανεύει…»
Περιμένω, κατόπιν τούτου, τη συγγνώμη του κυρίου Σαραντάκου».
Εν αναμονή λοιπόν της συγγνώμης που δεν ερχόταν ο Χωμενίδης συνόψισε το ζήτημα σε διαδικτυακή φίλη του:
«Προ ημερών ξανάκουσα το συγκινητικό «Άγαλμα» των Παπαδόπουλου – Πλέσσα. Θυμήθηκα, ακούγοντάς το, την ιστορία που μου είχε πει -δεν θυμόμουν ποιος ότι το «άγαλμα» είναι μια κοπέλα που κάνει πεζοδρόμιο και πως σε εκείνην απευθύνεται ο ήρωας του τραγουδιού. Αντί να πει δηλαδή ο Σαραντάκος «ενδιαφέρον έχει αυτή η άποψη – ας σκεφτώ το τραγούδι κι έτσι…», τού έκανε κοτζάμ μικροβιολογική ανάλυση.
Η δική μου γνώμη είναι πως το γιατί γράφτηκε ένα τραγούδι το ξέρει μόνο η ψυχούλα του στιχουργού…»
Κι αυτό το τραγούδι σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, σε μουσική του Μίμη Πλέσσα και με την ανεπανάληπτη πρώτη ερμηνεία του Γιάννη Πουλόπουλου, εμβληματική στιγμή ενός διαμαντένιου δίσκου, είτε δρέποντας την αφορμή του από ένα αληθινό άγαλμα ή μια πόρνη, εκφράζει… μέσα σε ένα τρίλεπτο όσο δεν μπορούν να περιγράψουν εκατομμύρια λέξεις μαζί.
«…Και του μίλησα για σένα και για μένανε και τα μάτια του βουρκώναν και όλο κλαίγανε Του ‘πα για το φέρσιμό σου και για τα άλλα σου τα ασυγχώρητα τα λάθη τα μεγάλα σου…».
Εγω έχω να πω, πως ανεξάρτητα σε τι αναφέρθηκε ο ποιητής, το άγαλμα υπάρχει και είναι το γλυπτό σύμπλεγμα «Θησεύς σώζων την Ιπποδάμειαν» που βρίσκεται στην Πλατεία Βικτωρίας (Κυριακού) και πρόκειται για γλυπτική δημιουργία μέγιστης καλλιτεχνικής αξίας. Θεωρείται από τα πιο σημαντικά έργα υπαίθριας γλυπτικής του 20ού αιώνα στην Αθήνα. Το γλυπτό Θησεύς σώζων την Ιπποδάμειαν, σύμφωνα με το μύθο, απεικονίζει τον ήρωα των Αθηνών Θησέα να σώζει την πανέμορφη Ιπποδάμεια, σύζυγο του βασιλιά των Λαπιθών Πειρίθου, από το μεθυσμένο Κένταυρο Ευρυτίωνα. Το χάλκινο αυτό γλυπτό δωρήθηκε στο Δήμο Αθηναίων το 1927 και τοποθετήθηκε αρχικά στην Πλατεία Συντάγματος της Αθήνας, απ’ όπου μεταφέρθηκε την Τετάρτη 29 Σεπτεμβρίου 1937 στη σημερινή θέση του στην Πλατεία Βικτωρίας.
«…Κι ύστερα με πιάσαν θεέ μου κάτι κλάματα που με βρήκανε κουρέλι τα χαράματα με το άγαλμα ως το δρόμο προχωρήσαμε μου εσκούπισε τα μάτια και χωρίσαμε».
