*ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΟΙΡΑΛΗ
ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΤΗΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΑΧΑΪΑΣ
Η συζήτηση για το άρθρο 16, έτσι όπως την βάζει η σημερινή κυβέρνηση εκμεταλλευόμενη τη μιντιακή της υπεροπλία, είναι υποκριτική και έχει μόνο έναν στόχο: την κυριαρχία των επιχειρηματικών συμφερόντων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι προφανές ότι η Νέα Δημοκρατία, το μόνο που θέλει, είναι να κάνει ό,τι και στην Υγεία: όπως διέλυσε το δημοκρατικό κεκτημένο του Εθνικού Συστήματος Υγείας και το έχει παραδώσει στα επιχειρηματικά συμφέροντα, έτσι θέλει τώρα να αποδομήσει τη Δημόσια Παιδεία και να την κάνει πεδίο επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Για να είμαι ξεκάθαρος: δεν είμαστε κατά των επιχειρήσεων και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Όμως η παιδεία δεν είναι το ίδιο π.χ. με τον τουρισμό ή τη βιομηχανία ή οποιονδήποτε άλλο κλάδο της οικονομίας. Δεν είναι εμπόρευμα αλλά κοινωνικό αγαθό, στο οποίο εμείς ως σοσιαλιστές λέμε ότι πρέπει όλοι να έχουν ισότιμη πρόσβαση, ανεξαρτήτως οικονομικής δυνατότητας.
Για αυτό και είναι σταθερή μας θέση ένα ισχυρό δημόσιο πανεπιστήμιο, για να μπορούν και οι μη προνομιούχοι, οι οικονομικά ασθενέστερες οικογένειες να σπουδάζουν τα παιδιά τους. Αυτή είναι και η μεγάλη κατάκτηση όλων των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ: να μπορεί ο γιος του αγρότη και η κόρη του ξυλουργού να σπουδάζει δωρεάν σε ένα ποιοτικό δημόσιο πανεπιστήμιο. Αυτό είναι που πάει τώρα η Νέα Δημοκρατία να ανατρέψει, εμπνεόμενη από έναν ιδεοληπτικό νεοφιλελευθερισμό και θεοποίηση της αγοράς.
Πάμε τώρα στην ουσία και να συζητήσουμε σοβαρά για το άρθρο 16 και τα μη κρατικά πανεπιστήμια.
Το ΠΑΣΟΚ πρώτο έχει βάλει στον δημόσιο διάλογο τα μη κρατικά πανεπιστήμια από την εποχή του αείμνηστου Ανδρέα Παπανδρέου: Τι έλεγε ο Ανδρέας;
«Η εποπτεία δεν είναι πάντοτε και μόνο κατ’ ανάγκη κρατική. Αλλά και άλλοι φορείς, κρατικοί φορείς, όχι ιδιωτικοί φορείς, θα ημπορούσε να έχουν την εποπτεία. Πανεπιστήμιο Πατρών, Πανεπιστήμιον Θεσσαλονίκης. Γιατί όχι κάποτε -εάν πράγματι πάμε σε μια αποκέντρωση στην πραγματική σοβαρή της μορφή- να μην αναγνωρίσουμε ότι έχουν και αυτές οι μονάδες, τα διαμερίσματα της Χώρας, οι μεγάλες πόλεις, κοινωνικοί φορείς, το δικαίωμα να εποπτεύουν υπ’ ευθύνη τους Πανεπιστημιακές σχολές;».
Αυτό ενδεχομένως μπορεί να γίνει και χωρίς αναθεώρηση, όμως η σωστή και σοβαρή θέση είναι αυτή που έχει διατυπώσει από το 2004 ο Γιώργος Παπανδρέου, αυτή που είχε η αείμνηστη Φώφη Γεννηματά και αυτή που έχει σήμερα το ΠΑΣΟΚ και ο πρόεδρός μας Νίκος Ανδρουλάκης.
Θέλουμε να αναθεωρήσουμε το άρθρο 16, αλλά όχι στην κατεύθυνση που θέλει η Νέα Δημοκρατία, η οποία μέχρι στιγμής δεν μας λέει με τι θα το αντικαταστήσει, διότι προφανώς θέλει ανεξέλεγκτο πάρτι ιδιωτικών ιδρυμάτων αμφιβόλου ποιότητας και υπηρεσιών. Μπίζνες και τίποτε άλλο. Κανένα ενδιαφέρον για το περιεχόμενο και την ποιότητα των παρεχόμενων σπουδών ή τη στήριξη της έρευνας. Κι από την άλλη έχουμε τον ΣΥΡΙΖΑ που δεν θέλει καμία αλλαγή στη δημόσια πανεπιστημιακή εκπαίδευση, αρνούμενος να δει τα προβλήματα που υπάρχουν.
Η δική μας η θέση είναι καθαρή, δημοκρατική και προοδευτική, με το βλέμμα πάντα στους κοινωνικά αδύναμους: Το άρθρο 16 πρέπει να εμπλουτιστεί με περιεχόμενο που θα κατοχυρώνει στην πράξη το δημόσιο πανεπιστήμιο και θα του δίνει ελευθερία να οργανώσει τις σπουδές και να αναπτύξει την έρευνα, μακριά από τον συγκεντρωτισμό και τον πελατειασμό της Δεξιάς, και θα αξιοποιεί το ανθρώπινο επιστημονικό δυναμικό.
Ταυτόχρονα, ένα νέο άρθρο 16 θα πρέπει να ρυθμίζει το χάος που επικρατεί σήμερα, με κολέγια που δίνουν αφειδώς πτυχία αμφίβολης αξίας και τα οποία η κυβέρνηση της Δεξιάς πριμοδοτεί με ευνοϊκές τροπολογίες. Δεν πρέπει να εθελοτυφλούμε: είμαστε η χώρα με τα περισσότερα ιδιωτικά διδακτήρια στην Ευρώπη, χωρίς έλεγχο, χωρίς αξιολόγηση και με κερδοσκοπικούς σκοπούς τα περισσότερα από αυτά. Η Δεξιά αυτά θέλει να βαφτίσει «μη κρατικά πανεπιστήμια». Αυτό προφανώς δεν είναι μεταρρύθμιση αλλά απορρύθμιση του κοινωνικού κράτους, του οποίου η δημόσια δωρεάν παιδεία είναι βασική συνιστώσα.
Επειδή σε κάποιους μπορεί αυτά που λέω να ακούγονται περίεργα, θέλω λίγο να το εξηγήσω. Τι λέει το άρθρο 16; «H τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση του Kράτους». Σε αυτό έχουμε αποτύχει γιατί επικράτησε η δεξιά συντηρητική αντίληψη, που ήθελε τα δημόσια πανεπιστήμια να ελέγχονται ασφυκτικά από το κράτος και να δημιουργούν πελατειακή εξάρτηση. Τα βλέπετε και σήμερα τι κάνει η Δεξιά. Ό,τι δεν είναι δικό της, όπως πχ στον δήμο Αθηναίων, θέλει να το ελέγξει.
Σήμερα το Δημόσιο πανεπιστήμιο έχει πολλά προβλήματα, τα βλέπουμε και εδώ στην Πάτρα. Η Ελληνική οικογένεια βάζει βαθιά το χέρι στην τσέπη για τη μόρφωση των παιδιών, σε όλα τα στάδια της εκπαίδευσης. Άρα το άρθρο 16 πρέπει να αναθεωρηθεί αλλά -το επαναλαμβάνω ακόμα μια φορά για να είμαι κατανοητός- σε κατεύθυνση αντίθετη από αυτήν που θέλει η Νέα Δημοκρατία.
Επιδιώκουμε ένα νέο άρθρο 16 με προοδευτικό χαρακτήρα, που θα βάζει τα θεμέλια για ένα σύγχρονο και ποιοτικό δημόσιο πανεπιστήμιο, το οποίο θα έχει ενεργό ρόλο στην περιφερειακή ανάπτυξη, συνδέοντας την εκπαίδευση, την καινοτομία και την έρευνα με τις οικονομικές, πολιτιστικές και κοινωνικές ανάγκες κάθε περιοχής και θα προετοιμάζει του νέους για τις μεγάλες αλλαγές της εποχής με αναβαθμισμένες σπουδές.
Το δημόσιο πανεπιστήμιο πρέπει να απελευθερωθεί, να αποκεντρωθεί και να ενδυναμωθεί. Αυτό σημαίνει πραγματικό μη κρατικό πανεπιστήμιο και αυτό μας διαφοροποιεί ως παράταξη. Η Νέα Δημοκρατία θέλει το ανάποδο: την αποδυνάμωσή του για χάρη ιδιωτικών πανεπιστήμιων χωρίς καμία αξιολόγηση και κανέναν έλεγχο. Είναι αφέλεια να πιστεύει κάποιος ότι με δυο διακρατικές συμβάσεις με ένα μεγάλο ξένο πανεπιστήμιο θα αποκτήσει αναβαθμισμένη τριτοβάθμια εκπαίδευση, στην οποία θα έχουν όλοι ισότιμη πρόσβαση. Η κυβέρνηση της Δεξιάς θέλει απλά να «πουλάει» τίτλους σε ανυποψίαστους νέους που αναζητούν μια διέξοδο σπουδών. Αυτό θα δημιουργήσει δύο τάξεις: αυτούς που θα μπορούν να σπουδάσουν επειδή έχουν λεφτά και αυτούς που δεν θα μπορούν επειδή δεν έχουν τα λεφτά.
Κι από την άλλη ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλει να αλλάξει τίποτα. Κι αυτό να ξέρετε πως είναι πολιτικά ύποπτη θέση, διότι αγνοεί την πραγματικότητα, αγνοεί την ασυδοσία ιδιωτικών φορέων και ταυτόχρονα δεν προτείνει τίποτα για να γίνει καλύτερο το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Άρα εμείς λέμε ότι πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα και στη χώρα μας για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, αλλά απορρίπτουμε κατηγορηματικά τη θεσμοθέτηση μιας ακόμη ασύδοτης κερδοσκοπικής αγοράς που θα πουλά όνειρα και ψεύτικες ελπίδες στη νεολαία της χώρας.
Σε κάθε περίπτωση, προτεραιότητά μας παραμένει η έμπρακτη στήριξη του ελληνικού δημοσίου πανεπιστημίου, με αύξηση της ετήσιας χρηματοδότησης, με πλαίσιο αξιολόγησης, διαφάνειας και ελέγχου, με περισσότερες και καλύτερες φοιτητικές εστίες, με σύγχρονες και εμπλουτισμένες βιβλιοθήκες και ποιοτικές ανταγωνιστικές σπουδές που οδηγούν σε ισχυρά πτυχία.
Η διαρκής επίκληση του άρθρου 16 από την κυβέρνηση ως αναχρονιστικού υποκρύπτει σκοπιμότητες εμπορευματοποίησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το ΠΑΣΟΚ έχει εντελώς διαφορετική θεώρηση, πολύ πιο σοβαρή και συγκροτημένη, κοντά στην ευρωπαϊκή αντίληψη που απορρίπτει τον κερδοσκοπικό χαρακτήρα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.
Στόχος είναι ένα ισχυρό πανεπιστήμιο, με δημόσιο χαρακτήρα -είτε κρατικό είτε μη κρατικό- ανοιχτό, εξωστρεφές και δημοκρατικό, που θα δίνει προοπτική στους νέους και θα συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή και τη άμβλυνση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων.
Φυσικά όλα αυτά θα πρέπει να γίνουν έπειτα από ευρεία διαβούλευση μεταξύ των κομμάτων της Βουλής, της πανεπιστημιακής κοινότητας και όλων των κοινωνικών, εκπαιδευτικών και παραγωγικών φορέων της χώρας, όχι με νομοσχέδιο fast track.
