ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΣΠΑΡΤΙΝΟΥ
Στο σημερινό άρθρο μου θέλω να σας απασχολήσω με κάτι που ξεκινάει από το σκάνδαλο Πάτση αλλά πάει πέρα και πίσω από αυτό. Θα αναφερθώ (για την ακρίβεια θα μεταφέρω εκτεταμένα αποσπάσματα) στα άρθρα με τις απόψεις δύο έγκριτων – θεωρώ – αρθρογράφων που διάβασα στον τύπο της προηγούμενης Κυριακής και αναφέρονται στην τακτική των τραπεζών σχετικά με τη διαχείριση των κόκκινων δανείων. Το πρώτο άρθρο είναι του Νίκου Χριστοδουλάκη, καθηγητή στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρώην υπουργού του ΠΑΣΟΚ, στο «Βήμα» με τίτλο «Το σκάνδαλο Πάτση και οι ελέφαντες στο δωμάτιο» και το δεύτερο του Διονύση Τεμπονέρα, δικηγόρου-εργατολόγου και μέλους της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, στην ΑΥΓΗ με τίτλο «Ο κ. Πάτσης και το τετράγωνο της διαπλοκής».
Οι δύο ελέφαντες της υποκρισίας
Αντιγράφω καταρχήν από το άρθρο του Ν. Χριστοδουλάκη:
«Κάποιοι εστίασαν στην απευθείας ανάθεση που – αν και κυβερνητικός βουλευτής – πήρε από την κυβερνητικά διορισμένη Διοίκηση των ΕΛΤΑ για νομική εκπροσώπηση, η οποία του απέφερε πρωτοφανείς αμοιβές εντός της κυβερνητικής τριετίας. Άλλοι λοιδορούν το γεγονός ότι με 4,3 εκατ. ευρώ αγόρασε από συστημική τράπεζα μη-εξυπηρετούμενα στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια ονομαστικής αξίας 62 εκατ., τα οποία στη συνέχεια θα πωλούσε σε πλειστηριασμούς αποκομίζοντας και πάλι ένα θεόρατο κέρδος. Κατά την άποψή μου και οι δύο ενέργειες είναι μεν καταδικαστέες, αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα υπάρχει όχι με τα ποσά αλλά με τον τρόπο που συντελέστηκε η απόκτηση των δανείων […]. Το ποσόν που χρειάστηκε για τη συναλλαγή τού το δάνεισε η ίδια η τράπεζα που εκποιούσε τα δικά της δάνεια και έτσι τον έκανε ευπρόσωπο κεφαλαιούχο και διαχειριστή της, με την άνεση να την ξεπληρώσει αφού ολοκλήρωνε τους πλειστηριασμούς των στεγαστικών και ενθυλάκωνε το κέρδος.
Εδώ εμφανίζονται οι δύο ελέφαντες της υποκρισίας που μερικοί προσπαθούν ματαίως να αγνοήσουν: ο ένας ελέφαντας είναι ότι στο σχήμα αυτό πρωταγωνιστικό ρόλο δεν παίζει μόνο ο Πάτσης αλλά εξίσου και η τράπεζα […]. Δυστυχώς το γεγονός δεν είναι ούτε μεμονωμένο ούτε περιστασιακό. Αντιθέτως, είναι η κοινή πρακτική που ακολουθούν σχεδόν όλες οι συστημικές τράπεζες […]. Έτσι κυριάρχησαν οι λεγόμενες Εταιρείες Απόκτησης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις που οι τράπεζες δανείζουν απλόχερα για να τους πουλήσουν με τα δικά τους λεφτά τα προβληματικά δάνεια και να τα αποπληρώσουν όταν κάνουν κέρδη. […] Μάλιστα, οι διαδικασίες είναι τόσο γρήγορες και γενναιόδωρες με αποτέλεσμα οι Εταιρείες Απαιτήσεων να πραγματοποιούν θηριώδεις αποδόσεις κερδοφορίας […] Δυστυχώς όμως το πρόβλημα δεν τελειώνει εδώ, γιατί εμφανίζεται και ο δεύτερος ελέφαντας. Σύντομα […] οι τράπεζες διαπίστωσαν ότι δεν υπάρχουν στην αγορά πολλοί πρόθυμοι να αγοράσουν τα ακίνητα των πλειστηριασμών. Έτσι λοιπόν υιοθέτησαν μία ακόμα πιο ακραία τακτική, να δανείζουν και όσους ενδιαφέρονται να τα αποκτήσουν και μετά να εγγράφουν ως στοιχεία του ενεργητικού τους τα ίδια ακίνητα που είχαν και πριν, αλλά τώρα σε υποτιμημένες αξίες […]. Σε κάθε περίπτωση, είναι πρωτοφανές στη χρηματο-οικονομική ιστορία μία τράπεζα να χορηγεί τρεις φορές δάνεια για την απόκτηση ενός και του αυτού περιουσιακού στοιχείου: μία στον αρχικό αγοραστή που δεν πλήρωνε, μία στην εταιρεία για να το διαχειριστεί και μία στον νέο ενδιαφερόμενο για να πλειοδοτήσει στην απόκτησή του.
Το κόστος που επιφέρουν οι πρακτικές αυτές στην ελληνική οικονομία είναι τεράστιο. Καταρχήν […] οι ελληνικές τράπεζες δεσμεύουν ένα σημαντικό μέρος της ρευστότητας σε διαδικασίες διαχείρισης των προβληματικών δανείων αντί να κατευθύνεται προεχόντως στην πραγματική οικονομία και τις παραγωγικές επενδύσεις. Η δεύτερη και μονιμότερη στρέβλωση είναι ότι εκτρέφεται ένα οικοσύστημα κερδοσκοπίας με στόχο τις βραχυχρόνιες αποδόσεις που υπονομεύουν την εμπέδωση ενός κλίματος σοβαρής επενδυτικής προσπάθειας και επιχειρηματικότητας.
Τέλος, και ίσως πιο σημαντικό, οι πρακτικές αυτές οδηγούν σε μία αδιέξοδη και αναποτελεσματική αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αν οι τράπεζες είχαν εγκαίρως ανασκουμπωθεί στην αναζήτηση εφικτών λύσεων με τους δανειολήπτες, ίσως θα είχαν ρυθμίσει περισσότερα δάνεια με συναινετικές διαδικασίες, τα χρήματα που θα είχαν εισπράξει θα ήταν περισσότερα, και δεν θα χρειαζόταν να κάνουν όλα αυτά τα περίεργα ακροβατικά με αετονύχηδες και κερδοσκόπους».
Η κυβέρνηση πριμοδοτεί και επιβραβεύει τις πρακτικές των τραπεζών
Και συνεχίζω την αντιγραφή από το άρθρο του Δ. Τεμπονέρα:
«Το σκάνδαλο Πάτση έφερε στο προσκήνιο μια σειρά από πολύ σοβαρά ζητήματα, που αφορούν τόσο τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους των Ελλήνων όσο και τη βαθιά διαπλεκόμενη «συνάντηση» πολιτικών, επιχειρηματιών, τραπεζών, Δικαιοσύνης και ΜΜΕ […].
Η κυβέρνηση, ενώ γνωρίζει εξαρχής την υπόθεση, πριμοδοτεί και επιβραβεύει τις πρακτικές αυτές σε συνεννόηση με τις τράπεζες και τα στελέχη τους, τα οποία απαλλάσσει εκ των υστέρων από κακουργηματικά αδικήματα, εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος (απιστία)».
Στη συνέχεια αναφέρει ότι τον Νοέμβριο του 2019 η κυβέρνηση της ΝΔ νομοθέτησε ότι για την ποινική δίωξη εγκλημάτων που αφορούν απιστία που στρέφεται άμεσα κατά πιστωτικού ή χρηματοδοτικού ιδρύματος ή επιχειρήσεων του τομέα, απαιτείται προηγούμενη υποβολή έγκλισης. Με τον τρόπο αυτό έγινε αδύνατη η αυτεπάγγελτη δίωξη οιασδήποτε μορφής απιστίας. Για να εκκινήσει λοιπόν η ποινική διαδικασία, απαιτείται οι ίδιοι οι δράστες να «καταγγείλουν» τον εαυτό τους. Μας θυμίζει επίσης ότι όταν ο κ. Πάτσης ρωτήθηκε σε τηλεοπτική συνέντευξη πώς πήρε το δάνειο των 4,3 εκατ. ευρώ, απάντησε κυνικά: «Γι’ αυτό ρωτήστε την τράπεζα, εγώ απλά φέρθηκα επιχειρηματικά…!».
Και καταλήγει ο αρθρογράφος: «Από τα ανωτέρω προκύπτει η ανάγκη για ρυθμιστική παρέμβαση, η οποία μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από την ανάκτηση του δημόσιου ελέγχου μιας συστημικής τράπεζας που θελήσει να θέσει κανόνες στο παιχνίδι».
Ο Διονύσης Τεμπονέρας θεωρώ ότι συμπληρώνει τις αποκαλυπτικές διαπιστώσεις του Νίκου Χριστοδουλάκη και καταλήγει σε συγκεκριμένη πρόταση. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν για τις προοδευτικές και αριστερές δυνάμεις!
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Νεολόγος
