ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΜΠΕΚΙΡΗ,
τ. Υφυπουργού
Όπως είναι γνωστό, η Κυβέρνηση Γ. Θεοτόκη παραιτήθη στις 4 Ιουλίου 1909, εν όψει μεγάλου αντικυβερνητικού συλλαλητηρίου, το οποίο όμως δεν πραγματοποιήθηκε λόγω της παραίτησης της Κυβερνήσεως. Μετά την παραίτηση του Γ. Θεοτόκη ο Βασιλιάς ανέθεσε την εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης στον Δημήτριο Ράλλη, ο οποίος δεν διέθετε πλειοψηφία στη Βουλή, αλλά γνώριζε τις κινήσεις του Στρατιωτικού Συνδέσμου και δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία. Δηλαδή, γνώριζε ότι ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος προπαρασκεύαζε εξέγερση στο Στράτευμα, αλλά ήτο πεπεισμένος ότι η κίνηση αυτή οφείλετο σε ολιγιστούς Αξιωματικούς και μπορούσε να αντιμετωπισθεί.
Το διάταγμα της συγκλήσεως
Πρέπει εδώ να σημειώσουμε, ότι ο Πρωθυπουργός, Δ. Ράλλης, ενώ αρχικώς ήτο υπέρ της διάλυσης της Βουλής και της προσφυγής σε νέες εκλογές, απότομα άλλαξε γνώμη και έσπευσε να συγκαλέσει τη Βουλή για τις 31 Αυγούστου 1909. Βέβαια, ο Δ. Ράλλης έσπευσε να συγκαλέσει τη Βουλή, διότι αυτό ζητούσαν οι Αξιωματικοί, με στόχο να ψηφισθούν τα απαραίτητα για το Στράτευμα νομοσχέδια. Έτσι, στις 14 Αυγούστου εδημοσιεύθη το Διάταγμα της συγκλήσεως της Βουλής για την 31 Αυγούστου 1909. Την ίδια ημέρα (14 Αυγούστου 1909) η Διοικούσα Επιτροπή του Στρατιωτικού Συνδέσμου απέστειλε επισήμως προς τον Πρωθυπουργό τριμελή Επιτροπή, με τα αιτήματα και το πρόγραμμα του Συνδέσμου. Η Επιτροπή αυτή αποτελούμενη από τους Αξιωματικούς-μέλη του Συνδέσμου Φικιώρη, Γουδέλη και Χατζηκυριάκο, έσπευσαν στο γραφείο του Πρωθυπουργού με την πεποίθηση ότι θα γίνονταν δεκτοί. Όμως, ο Πρωθυπουργός αρνήθηκε να τους δεχθεί, λόγω του ότι μόλις προ ολίγου είχε διαταχθεί η προφυλάκιση ορισμένων μελών του Συνδέσμου. Το γεγονός αυτό εξήγειρε τους Αξιωματικούς του Στρατιωτικού Συνδέσμου, οι οποίοι εζήτησαν αμέσως να εκδηλωθεί η επανάσταση.
Πάντως, η εκδήλωση του κινήματος υπό τις ανωτέρω συνθήκες βρήκε τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο απροετοίμαστο για ένα τέτοιο εγχείρημα. Πράγματι, τη νύκτα της 14ης προς την 15η Αυγούστου εκλήθησαν άπαντες οι Αξιωματικοί-μέλη του Συνδέσμου, να παραβρεθούν στο Γουδί με όσους πολίτες μπορούσαν να τους ακολουθήσουν. Βέβαια, η συγκέντρωση των επαναστατών στο Γουδί έγινε «υπό το φως της σελήνης και σχεδόν υπό τας όψεις του κοινού», όπως γράφει στα απομνημονεύματά του ο Αρχηγός του Συνδέσμου, Ν. Ζορμπάς. Ένα μεγάλο δείγμα της προχειρότητας με την οποία έγινε το κίνημα, φαίνεται από το γεγονός ότι ο Αρχηγός του κινήματος έδωσε διαταγή στη μονάδα του, τη Διεύθυνση Υλικού Πολέμου, να στείλουν όπλα και πυρομαχικά στο Γουδί μόλις την τελευταία στιγμή.
Πρέπει εδώ να σημειώσουμε, ότι τη νύκτα εκείνη έφθασαν στο Γουδί οι Αξιωματικοί του Συνδέσμου, μερικοί πολίτες, χωροφύλακες και ναύτες, μία μοίρα Ορειβατικού Πυροβολικού, ένας λόχος Μηχανικού, καθώς και ένας λόχος της Διεύθυνσης Υλικού Πολέμου, που ανήκε στον Αρχηγό Νικόλαο Ζορμπά. Πρέπει επίσης να πούμε, ότι παρευρέθησαν εκείνο το βράδυ αρκετοί δημοσιογράφοι, καθώς και αρκετοί φοιτητές, φίλοι προσκείμενοι προς τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο. Έτσι, το σύνολο των συγκεντρωθέντων ήταν περίπου 3.000. Από αυτούς οι περισσότεροι ήσαν οπλισμένοι. Όμως, υπήρχαν και πολλοί που ήσαν άοπλοι. Βέβαια, η επανάσταση αυτή ή το κίνημα, όπως άλλοι το χαρακτηρίζουν, δεν ήταν καλά οργανωμένο. Χαρακτηρίζετο από μία μεγάλη προχειρότητα και όπως γράφει ο ίδιος ο Νικόλαος Ζορμπάς «εάν η Κυβέρνηση αντιδρούσε αποτελεσματικά με τις ισχυρές δυνάμεις που διέθετε στην Αθήνα, θα μπορούσε να αποτρέψει την επανάσταση».
Η διακήρυξη του Στρατιωτικού Συνδέσμου
Είναι ανάγκη εδώ να επισημάνουμε, ότι στις εφημερίδες της 15ης Αυγούστου 1909, δημοσιεύθηκε η διακήρυξη του Στρατιωτικού Συνδέσμου, η οποία απευθύνετο προς τον Βασιλιά, την Κυβέρνηση και το λαό και η οποία μεταξύ άλλων έγραφε και τα εξής: «Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος δεν επιδιώκει την κατάργηση της Δυναστείας ή την αντικατάσταση του Βασιλέως, ούτινος το πρόσωπον είναι ιερόν, δια τους αποτελούντας αυτόν, ουδ’ επιθυμεί να εγκαθιδρύσει την απολυταρχίαν, ή την στρατοκρατίαν, ή να θίξει καθ’ οιονδήποτε τρόπον το Συνταγματικό πολίτευμα, διότι οι αποτελούντες αυτόν Αξιωματικοί είσι και αυτοί πολίται Έλληνες και έχουσιν ορκισθεί εις την τήρηση του Συντάγματος». Από το κείμενο αυτό φαίνεται η προσπάθεια συμβιβασμού της νομιμότητας, με ενέργεια επαναστατική, πράγμα που αποδεικνύει ότι οι κινηθέντες είχαν, αρχικώς τουλάχιστον, συγχυσμένες αντιλήψεις περί της αποστολής των.
Βέβαια, ουσιαστικό αίτημα του Στρατιωτικού Συνδέσμου ήταν η απομάκρυνση από το Στράτευμα του Διαδόχου Κωνσταντίνου και των παιδιών του Βασιλιά από την ενεργό Διοικητική Υπηρεσία. Ένα άλλο αίτημα του Στρατιωτικού Συνδέσμου ήταν οι Υπουργοί Στρατιωτικών και Ναυτικών να προέρχονται από τις Ένοπλες Δυνάμεις.
Εκείνο όμως που έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν, το γεγονός ότι δεν έλεγαν τίποτα για την Κυβέρνηση. Δηλαδή δεν ζητούσαν ούτε αλλαγή, ούτε αντικατάσταση του Πρωθυπουργού ή των μελών της Κυβερνήσεως. Όμως, στο τέλος ζητούσαν να συγκληθεί η Βουλή για να ψηφίσει τους νόμους που χρειάζονταν για την αναδιοργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεων. Βέβαια, μετά τη διακήρυξη ακολούθησε το πρόγραμμα, όπου αναφέρονταν όλα τα αιτήματα του Στρατιωτικού Συνδέσμου για τις Ένοπλες Δυνάμεις.
