Του Θανάση Κούστα
Η τεχνολογία τα τελευταία 10 – 20 χρόνια έχει κάνει τεράστια άλματα που ούτε καν φαντάζονταν οι πολίτες της δεκαετίας του 1960 που άρχισα να θυμάμαι εγώ. Σήμερα, καθημερινά «βομβαρδιζόμαστε» από πληροφορίες, από τηλεόραση, laptop, tablet, ή ακόμη και από το κινητό και μπορούμε να ακούσουμε όποιο τραγούδι θέλουμε, αλλά και να δούμε το σχετικό αφιέρωμα η video-clip, ή ακόμη και ολόκληρη ταινία στο youtube.
Τότε, το ραδιόφωνο ήταν το μοναδικό μέσο ψυχαγωγίας και ενημέρωσης μέχρι να έλθει στη ζωή μας η τηλεόραση. Όμως παρά ταύτα ακόμη και σήμερα το ραδιόφωνο είναι μέρος της καθημερινότητας σε πολύ κόσμο και θα έλεγα πως συνεχίζει να ασκεί μια ιδιαίτερη γοητεία.
Το σφραγισμένο ραδιόφωνο της θείτσας στην βιβλιοθήκη μου
Οι εκπομπές των δισκογραφικών
Η σχέση μου το ραδιόφωνο είναι σχεδόν καρμική και το λέω γιατί…..
Όταν ήμουν 8 – 10 ετών, θα άκουγα κάθε πρωί (όταν δεν είχα σχολείο) την εκπομπή «καλημέρα παιδάκια» με την «θεία Λένα» που μας αποχαιρετούσε με τα εξής: «Τώρα πέρασε η ώρα φεύγουμε κι εμείς παιδιά κι αύριο την ίδια ώρα θα τα πούμε με χαρά».
Στα χρόνια του Γυμνασίου, στηνόμουν τα μεσημέρια μπροστά από το ραδιόφωνο, καθώς λάτρευα τις εκπομπές των δισκογραφικών εταιρειών. Η εκπομπή της Columbia είχε ως σήμα έναρξης την «Συννεφιασμένη Κυριακή», ενώ ακούγαμε τρείς και τέσσερις φορές την ημέρα το τραγούδι «έχω μια βάρκα με κουπιά» του Άκη Πάνου με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Η Odeon είχε σαν σήμα τους «Γλάρους» του Πάνου Γαβαλά: «Ξεκινάμε, πάμε μακριά, σ’ άλλα μέρη, σ’ άγνωστα νερά, στο μουράγιο μένεις μόνη εσύ, πάντα ο νους μου θα `ναι στο νησί….» και η LYRA είχε το «ρολόϊ» του Γιώργου Ρωμανού: «Το ρολόι, που χτυπούσε ρυθμικά, χρόνια τώρα στη γωνιά….»
Η Δέσπω Διαμαντίδου, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ και η Μελίνα Μερκούρη στα στούντιο της ΕΙΡ για το θέατρο της Δευτέρας
Το δε, «φτωχολογιά για σένα κάθε μου τραγούδι» με τον Μπιθικώτση και το «όνειρο δεμένο στο μουράγιο» με τον Γαβαλά, τα είχαμε εμπεδώσει για καλά, καθώς οι δισκογραφικές εταιρείες ,ως μόνα μέσα προώθησης είχαν τον κινηματογράφο και το ραδιόφωνο.
Οι διαφημίσεις και τα ρομάντζα
Ανάμεσα τους, σχεδόν όλη την ημέρα ακούγαμε την διαφήμιση του TIDE, η νέα «θαυματουργή σκόνη που δεν αφήνει γάριασμα στα ρούχα». Και μαζί με αυτή, γινόταν διαφημιστική ραδιοφωνική πολιορκία για τις σκούπες Χούβερ, τις σοκολάτες ΙΟΝ, το ζαμπονάκι Ζβάν, το άνθος αραβοσίτου Γιώτης και τις οδοντόκρεμες Κολυνός και Μπινάκα.
Στην δεκαετία του 1960 είχαμε βέβαια και τα αισθηματικά ρομάντζα, που ξεκίναγαν νωρίς το πρωί. Η αρχή γινόταν στις 8 με το «Σπίτι των ανέμων» με τον Ορέστη Λαμπίρη ,την Τζοβάνα Δεπάστα και την γιαγιά Ανούσκα.
Και πάλι η ρεκλάμα «Τώρα με το βελτιωμένο TIDE η μπουγάδα σας έχει ακόμη πιο μεγάλη διαφορά. Γίνεται πιο άσπρη, πιο καθαρή, πιο ευωδιαστή». Και μετά πάλι ακουγόταν μια βαθειά φωνή «…ο άνθρωπος που αγάπησε εκείνη που δεν άξιζε την αγάπη του, που γνώρισε την στοργή και την αφοσίωση από εκείνη που δεν μπόρεσε να αγαπήσει… και ύστερα ήλθε ο έρωτας» με τον Στέφανο και την Μιράντα. Ήταν η «Πικρή μικρή μου αγάπη» με τον Αλέξη και την Βάνα.
Και βέβαια, σταθερά, ακούγαμε από το ράδιο την εκπομπή «Αναζητήσεις του Ερυθρού Σταυρού» που διάφοροι έψαχναν για τους συγγενείς από την εποχή της Μικρασιατικής καταστροφής και δώθε και τις «οδηγίες προς ναυτιλλομένους».
Το φορητό «ηλεκτρόφωνο μπαταριών»
Το τρανζίστορ είχε ήδη μπει για τα καλά στην ζωή μας. Με 1.200 δραχμές το φορητό «ηλεκτρόφωνο μπαταριών», κατακτούσε όλα τα σπίτια και η «Fhilips» πολιορκούσε με την καμπάνια της «…που έφερνε την χαρά στο σπίτι και στην εξοχή».
Πριν 70 χρόνια, σχεδόν,στα εργαστήρια της Αμερικανικής Bell στο Murray Hill του New Jersey, γεννήθηκε ο ημιαγωγός το λεγόμενο τρανζίστορ, από τους William SHOCKLEY, Walter Brattain και John Bardeen, που τιμήθηκαν το 1956 με το βραβείο Νομπελ.
Ο Καζαντζίδης με τον Χιώτη χορεύουν τσιφτετέλι με την μουσική από ένα τρανζίστορ. και βαράνε παλαμάκια η Μαρινέλα με την Μαίρη Λίντα (ανέκδοτη φωτογραφία)
Το δικό μας τρανζίστορ είχε και δερμάτινη καφέ – μπεζ θήκη που είχε πολλές τρύπες μπροστά από το μεγάφωνο. Και με συντρόφευε τα κυριακάτικα μεσημέρια με το ποδόσφαιρο, τις αστυνομικές ιστορίες και το θέατρο της Δευτέρας. Και βέβαια απαραίτητη συνοδεία στις εκδρομές μας…..
Το κουβάλαγα δε μαζί μου, όταν ερχόμουν για διακοπές στην Πάτρα, καθώς η θείτσα μου που έμενε στο Βλατερό, είχε ένα προπολεμικό ραδιόφωνο αλλά ήταν «σφραγισμένο».
Η Κατοχή είχε αφήσει πολλά κατάλοιπα. Ένα από αυτά ήταν ο φόβος. Έτσι, η θείτσα αρνιόταν πεισματικά να αποσφραγίσει το ραδιόφωνο, που είχαν σφραγίσει επί Κατοχής οι Γερμανοί. Το 1943 δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο πρώτος «Ραδιοφωνικός Κανονισμός». Και στις 14 Οκτωβρίου δημοσιεύθηκε η διαταγή των Γερμανών για το σφράγισμα των ραδιοφώνων, ώστε να πιάνουν μόνο τον σταθμό των Αθηνών. Σφραγίσθηκαν περίπου 43.000 ραδιόφωνα, μεταξύ αυτών και της θείτσας. Έμεινε έτσι σφραγισμένο και έχω τηρήσει την επιθυμία της μέχρι και σήμερα, που το κρατώ ως ενθύμιο.
Η κατοχική άδεια κατοχής ραδιοφωνικής συσκευής σφραγισμένης
Τα «νέα ταλέντα» του Γιώργου Οικονομίδη
Κλείνοντας θα κάνω ειδικά αναφορά στα «νέα ταλέντα» του Γιώργου Οικονομίδη που κάθε Κυριακή μεσημέρι ήταν η παρέα μας, προ φαγητού με τον χαρακτηριστικό χαιρετισμό του «Φίλοι μου αγαπημένοι γεια σας και χαράς σας» και τον Νίκο Μαστοράκη. Κάτω από τις κερκίδες του Εθνικού Αθηνών, είχε στήσει ραδιοφωνικό στούντιο. Και την περίοδο 1970 -1972, που ήμουν στην εφηβική ομάδα μπάσκετ του Εθνικού, μετά την προπόνηση, συχνά καταλήγαμε στο στούντιο που έγραφε τις εκπομπές με τα παιχνίδια «Ομοιοκαταληξίες» και «Ναι και όχι». Κι εμείς κάναμε τους κλακαδόρους, καθώς κάθε φορά που άναβε ένα κόκκινο λαμπάκι, βαράγαμε παλαμάκια… αλλά αυτά θα τα πούμε άλλη φορά.
(από εφημερίδα Νεολόγος των Πατρών)
