Από τις αρχές της Μεγάλης Εβδομάδας οι εκδρομείς έχουν εγκαταλείψει τις πόλεις για να περάσουν παραδοσιακά τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας και την Ανάσταση.
ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ Π. ΚΟΛΛΙΟΠΟΥΛΟΥ
antrekoll@hotmail.com
Το Πάσχα είναι ταυτισμένο στην συνείδηση του Έλληνα με το χωριό και την απόδραση από της πόλη στην εξοχή. Φέτος που μετά από δύο χρόνια άναψε το πράσινο φως των μετακινήσεων – ύστερα από το… κόκκινο της περασμένης διετίας εξαιτίας της πανδημίας – οι προβλέψεις που μιλούσαν για την μεγαλύτερη μαζική έξοδο των τελευταίων ετών, επιβεβαιώθηκαν.
Ήδη από την αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας τα χωριά της Αχαΐας, τα κεφαλοχώρια της κάθε περιοχής, αλλά και τα πιο μικρά, ξεκίνησαν να έχουν έναν σφυγμό και μια παραπάνω ζωή, από τους παραθεριστές και τους εκδρομείς που διατηρούν σπίτια σε αυτά.
Άλλωστε, το Πάσχα στο χωριό είναι πατροπαράδοτο και δεν περιλαμβάνει μόνο αποδράσεις στα λεγόμενα παραθεριστικά κέντρα των παράκτιων περιοχών του νομού, αλλά και τις μετακινήσεις στα ορεινά ή στα πεδινά χωριά του Αχαΐας.
Το τελετουργικό και τα έθιμα
Το Πάσχα στο χωριό δίνει ένα διαφορετικό πνεύμα στην Μεγάλη Εβδομάδα. Υπάρχει μια ατμόσφαιρα κατάνυξης από τους χωριανούς και τους γέροντες που ελκύει τον ξένο, τον επισκέπτη, τον παραθεριστή. Αυτή είναι η μια πλευρά. Η άλλη είναι η μαγεία της φύσης και η άνοιξη που ευωδιάζει στις αυλές των σπιτιών λίγο πριν από την Ανάσταση.
Κι ύστερα τα έθιμα που τηρούνται σε βαθμό ιεροτελεστίας στα χωριά. Τα πασχαλινά κουλούρια, το βάψιμο των κόκκινων αβγών, ο στολισμός του Επιτάφιου, οι προετοιμασίες για την μαγειρίτσα μετά από την Ανάσταση το Μεγάλο Σάββατο και η κορύφωση: Το σούβλισμα του οβελία την Κυριακή του Πάσχα, με το ένα σπίτι να κερνάει το άλλο, τη παραδοσιακή μουσική στη διαπασών, το γλέντι που ξεκινά την ώρα που το αρνί ψήνεται. Είναι πράγματα που δύσκολα μπορεί να συναντήσει κάποιος στην πόλη, ακόμα και σε αυτές τις γειτονιές που διατηρούν έναν γραφικό χαρακτήρα ή έχουν σπίτια με κήπους και αυλές.
Από τη θάλασσα στο βουνό
Από την Ακράτα και το Διακοπτό στην ανατολική Αιγιάλεια έως την Άκολη, τα Σελιανίτικα, τον Λόγγο (δυτικά του Αιγίου) και από εκεί έως στο Λαμπίρι, η επισκεψιμότητα είναι μεγάλη και αναμένεται να κορυφωθεί το Σαββατοκύριακο του Πάσχα.
Πάσχα στο χωριό προσφέρει και η περιοχή των Καλαβρύτων. Ήδη στο κέντρο της πόλης παρατηρείται μια αύξηση των κρατήσεων στα ξενοδοχεία και στα καταλύματα βραχυχρόνια μίσθωσης, ενώ και τα γύρω χωριά όπως η Άνω Βλασία, το Σκεπαστό, το Σούβαρδο, το Σοποτό, η Κέρτεζη, η Ζαρούχλα, το Βραχνί έχουν αρκετούς επισκέπτες αυτές τις μέρες.
Ζωή και στα μικρά χωριά
Ακόμα πιο γραφικό και παραδοσιακό είναι το Πάσχα στο χωριά του δήμου Ερυμάνθου τα οποία αυτές τις μέρες έχουν πάρει ζωή. Επίκεντρο της επισκεψιμότητας είναι το όμορφο Λεόντιο, το Μιχόι, η Τσαπουρνιά ή ακόμα και το πετρόκτιστο Καλέντζι, ενώ ακόμα περισσότερο ζωή έχουν αυτές τις μέρες τα κεφαλοχώρια του κάμπου, το Ίσωμα, το Φαραί, το Βασιλικό, το Σταυροδρόμι και φυσικά η πρωτεύουσα του δήμου η Χαλανδρίτσα.
Στην Δυτική Αχαΐα η επισκεψιμότητα των ημερών του Πάσχα στηρίζεται κυρίως στους πατρινούς που διατηρούν το πατρικό τους ή το εξοχικό τους σε κάποιο από τα χωριά του δήμου, στο Μαζαράκι, στο Σανταμέρι, στον Αλισσό, στα Νιφορέκα, στο Καλαμάκι και στο Λάππα. Κι φυσικά υπάρχουν και τα χωριά μια ανάσα από την Πάτρα, όπως το Άνω Καστρίτσι που τηρεί τις δικές του ιδιαίτερες παραδόσεις το Πάσχα.
ΖΗΡΙΑ-ΑΙΓΙΑΛΕΙΑ
Το έθιμο του ψησίματος της σκληρής αγκινάρας
Ένα από τα χωριά της Αχαΐας που γεμίζει από κόσμο τις μέρες του Πάσχα είναι και αυτό της Ζήριας, στον δρόμο μεταξύ του Αιγίου και της Πάτρας. Η αντιπρόεδρος του εκπολιτιστικού συλλόγου της Ζήριας Δώρα Καμπύση, μιλάει στον «Νεολόγο» για αυτές τις μέρες του Πάσχα. «Κάθε Πάσχα η Ζήρια γεμίζει από κόσμο, καθώς όλα τα σπίτια που άλλες περιόδους είναι κλειστά, ανοίγουν. Έρχονται άνθρωποι που κατάγονται από το χωριό, ζουν όμως στην Αθήνα, στην Πάτρα, στο Αίγιο και σε άλλες περιοχές, έχοντας όμως σπίτι εδώ. Φέτος ο κόσμος ξεκίνησε να έρχεται από το Σάββατο του Λαζάρου και όλα δείχνουν ότι η επισκεψιμότητα στο χωριό θα είναι ακόμα μεγαλύτερη».
Η Ζήρια φημίζεται για τα κρασιά, τα κρέατα και τις ταβέρνες τους, όμως, τις μέρες του Πάσχα, οι κάτοικοι τηρούν κατά γράμμα τα έθιμα των ημερών. «Είναι ξεχωριστές μέρες για μας και αυτό το ξεχωριστό πηγάζει μέσα από τα έθιμα του Πάσχα. Για αυτό και τα τηρούμε με ευλάβεια. Φτιάχνουμε τα κουλούρια μας, τα κόκκινα αβγά μας, την μαγειρίτσα μας και την Κυριακή του Πάσχα όλα τα σπίτια ψήνουν και σουβλίζουν τον οβελία». Στην Ζήρια για την Κυριακή του Πάσχα έχουν και ένα ξεχωριστό έθιμο αυτό του ψησίματος της σκληρής αγκινάρας. «Τη βάζουμε στη χόβολη της σούβλας του αρνιού και την προσφέρουμε κατά τη διάρκεια του σουβλίσματος, αλλά και στο πασχαλινό τραπέζι».
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Νεολόγος” των Πατρών
