Μετά τον «Αρίσταρχο», ο Δήμος Καλαβρύτων, δημιουργεί έναν πολυχώρο – πόλο έλξης για επισκέπτες από κάθε γωνιά της γης .
Του Χρήστου Ξάνθη
xanthis660@gmail.com
Στις 20 Αυγούστου 2007 έγιναν τα εγκαίνια και παραδόθηκε επίσημα στην επιστημονική κοινότητα το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο των Βαλκανίων και το δεύτερο μεγαλύτερο στην Ηπειρωτική Ευρώπη. Το τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος» που δεσπόζει στην κορυφή «Νεραϊδοράχη» του Χελμού σε υψόμετρο 2.340 μ. στον Νομό Αχαΐας, λίγα χιλιόμετρα από την Πάτρα, σε υψόμετρο 2.340 m. Αυτό το θαύμα της τεχνολογίας παραμένει αγέρωχο εδώ και χρόνια στα Καλάβρυτα και ο «Νεολόγος» αναζητά τους τρόπους με τους οποίους θα μπορέσει να δώσει προστιθέμενη αξία στην περιοχή αλλά και εν γένει σε όλη την Περιφερειακή Ενότητα της Αχαΐας.
Ο «Ν» μίλησε με τον Δήμαρχο Καλαβρύτων Αθανάσιο Παπαδόπουλο καθώς και με τον Δόκτορα Σπύρο Βασιλάκο, Διευθυντή του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης & Αντιπρόεδρο Δ.Σ. του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και Προέδρου της Εθνικής Αστρονομικής Επιτροπής.
Η ιστορία του «Αρίσταρχου»
Το τηλεσκόπιο πήρε την ονομασία του από τον αρχαίο Αστρονόμο Αρίσταρχο τον Σάμιο, αστρονόμο της αρχαιότητας, ο οποίος πρώτος διατύπωσε ότι το κέντρο του τότε γνωστού “σύμπαντος”, ήταν ο ήλιος και όχι η Γη, κατά την τότε επικρατούσα άποψη. Ο “Αρίσταρχος” είναι εξοπλισμένος με υπερευαίσθητους δέκτες φωτός (CCD κλπ) που πολλαπλασιάζουν σημαντικά τις δυνατότητες των τηλεσκοπίων αυτού του μεγέθους. Με την εγκατάσταση του νέου αυτοματοποιημένου τηλεσκοπίου, το Εθνικό Αστεροσκοπείο αναβάθμισε την παρατηρησιακή αστρονομία στην Ελλάδα, αλλά και προώθησε μία ευρύτερη διεθνή αστρονομική συνεργασία, η οποία περιλαμβάνει τις Βαλκανικές χώρες, τις Ανατολικές και Παρευξείνιες χώρες, καθώς επίσης και τις Αραβικές χώρες και το Ισραήλ.
Η παγκόσμια πρωτιά του
Εδώ και χρόνια το τηλεσκόπιο διενεργεί παρατηρήσεις χρήσιμες για την αστρονομική παρατήρηση αφού όπως λέει στον «Ν» ο κ. Παπαδόπουλος μπορεί να δει αστρονομικά γεγονότα που έχουν συμβεί σε απόσταση 7 δισεκατομμυρίων Έτη Φωτός, δηλαδή γεγονότα που συνέβησαν πριν από 7 δισεκατομμύρια χρόνια και ερευνά για ύπαρξη πλανητών του γαλαξία μας, αστρικές εκρήξεις, χημική σύσταση, δομή και δυναμική γαλαξιών, καθώς επίσης και σμήνη γαλαξιών. Παράλληλα σύμφωνα με τον κ. Παπαδόπουλο τον Αύγουστο του 2021 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της συμμετοχής του πρώτου επίγειου σταθμού στο πρόγραμμα «Scylight».
Μηχανικοί από την ΕSA (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος), σε συνεργασία με ομάδα αστρονόμων και τεχνικών του ΙΑΑΔΕΤ, εγκατέστησαν τον εξοπλισμό που αναδεικνύει το παρατηρητήριο του Χελμού στον πρώτο παγκοσμίως επίγειο σταθμό για το πρόγραμμα «ScyLight». Ο εξοπλισμός αυτός σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε ειδικά για το τηλεσκόπιο “Αρίσταρχος” με στόχο την παρακολούθηση και καταγραφή πληροφοριών που θα αποστέλλονται από δορυφόρους, χρησιμοποιώντας οπτικό λέιζερ, σε ανιχνευτή που τοποθετήθηκε στο τηλεσκόπιο.
Σύμφωνα με τον κ. Βασιλάκο η επιλογή του «Αρίσταρχου» ως το πρώτο πιλοτικό σταθμό παγκοσμίως για να μεταφέρεται η πληροφορία μέσω της τεχνολογίας Laser αποτελεί σημαντική επιτυχία για το τηλεσκόπιο και για την χώρα μας αφού πρωτοτυπούν και πλέον η τεχνολογία επικοινωνίας μέσω laser πρόκειται να τρέξει τις εξελίξεις τα επόμενα χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αθανάσιος Παπαδόπουλος: Το 2023, εκτός απροόπτου, έτοιμο το Πλανητάριο Καλαβρύτων»
Το τηλεσκόπιο όμως πέρα από την επιστήμη θα πρέπει να προσδώσει αξία και στην τοπική οικονομία και κοινωνία και στο πλαίσιο αυτό ο Δήμος Καλαβρύτων σε συνεργασία με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος προχώρησε ένα βήμα παρακάτω. Στην δημιουργία ενός Πλανηταρίου, το τρίτο σε όλη την χώρα μετά από αυτά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Όπως μας εξηγεί ο κ. Παπαδόπουλος, η Περιφερειακή Αρχή με την συνδρομή του Δήμου έτρεξε όλες τις διαδικασίες για την κατασκευή του Πλανηταρίου το οποίο θα βρίσκεται στα Καλάβρυτα και το οποίο θα μπορούν να επισκέπτονται σχολεία ή επιστήμονες από όλο τον κόσμο και μέσω του τηλεσκοπίου θα γίνονται μάρτυρες των παρατηρήσεων του. Ο χώρος έχει βρεθεί σύμφωνα με τον κ. Παπαδόπουλο καθώς και η απαραίτητη χρηματοδότηση και εκτός απροόπτου το 2023 αναμένεται το Πλανητάριο να είναι έτοιμο προς παράδοση στην κοινωνία. Θα αποτελείται από έναν θόλο καθώς και μια αμφιθεατρική αίθουσα στα πρότυπα του Πλανηταρίου Αθηνών.
Σπύρος Βασιλάκος: «Ένας πολυχώρος για επισκέπτες και σχολεία»
Ο κ. Βασιλάκος μιλώντας για την δημιουργία του νέου Πλανηταρίου, μας δηλώνει πως: «Στρατηγική επιλογή του Εθνικού Αστεροσκοπείου είναι η διάχυση της επιστήμης του Κέντρου, να επενδύσουμε πάνω στην διάχυση της επιστήμης. Ιδιαίτερα στον χώρο του Αστεροσκοπείου Χελμού, έχοντας το δεύτερο μεγαλύτερο τηλεσκόπιο της ηπειρωτικής Ευρώπης, το οποίο αυτή την στιγμή βρίσκεται σε πολύ μεγάλα επιστημονικά προγράμματα και στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, επιλέγουμε να ανοίξουμε αυτή την ερευνητική δραστηριότητα στο επίπεδο της διάχυσης. Έτσι σε συνεργασία με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος και τον Δήμο Καλαβρύτων δημιουργούμε το Πλανητάριο Καλαβρύτων, έναν πολυχώρο τον οποίο θα μπορούν να επισκέπτονται σχολεία και επισκέπτες οι οποίοι θα μπορούν να παρακολουθούν παρουσιάσεις ενώ όπως μας αποκαλύπτει ο κ. Βασιλάκος στο Πλανητάριο θα μπορούν οι επισκέπτες να δουν και ζωντανή εικόνα από τον «Αρίσταρχο» , δηλαδή ότι καταγράφει εκείνη την στιγμή το τηλεσκόπιο κάτι που αποτελεί πρωτοτυπία καθώς δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα στα άλλα παρόμοια κέντρα της χώρας μας. Παράλληλα θα μπορούν να διοργανωθούν και αστρονομικά – αστροφυσικά συνέδρια τα οποία λόγω του χαρακτήρα τους που πραγματοποιούνται συνήθως καλοκαίρι, θα μπορέσουν να δώσουν στα Καλάβρυτα οικονομική ανάπτυξη και τους θερινούς μήνες πέρα από τον χειμερινό τουρισμό που απολαμβάνει λόγω του Χιονοδρομικού Κέντρου».
