Της Ελένης Μασσαρά
Παγκόσμια Ημέρα Μεταμόσχευσης Οργάνων η 1η Νοεμβρίου, ωστόσο η χώρα μας, έχει πολύ δρόμο να διανύσει στο θέμα αυτό, αφού το ποσοστό των δοτών είναι 4,8%, ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Ποσοστό εντυπωσιακά χαμηλό για την ζήτηση που υπάρχει και τις τεράστιες λίστες αναμονής ασθενών που περιμένουν κυριολεκτικά για ένα – συμβατό – μόσχευμα.
Τι είναι και ποιες οι προϋποθέσεις
Η μεταμόσχευση είναι εκείνη η εγχείρηση όπου τα υγιή όργανα, ιστοί ή κύτταρα μεταφέρονται από ένα νεκρό ή ζωντανό δότη σε έναν χρονίως πάσχοντα άνθρωπο με σκοπό την αποκατάσταση της λειτουργίας των οργάνων του. Η μεταμόσχευση, αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της ιατρικής του 20ού αιώνα. Έχει καθιερωθεί πλέον σαν θεραπευτική πρακτική που επιτρέπει την αποκατάσταση των λειτουργιών του σώματος (ανεπάρκεια συγκεκριμένου οργάνου) που σε μερικές περιπτώσεις είχαν μερικώς υποκατασταθεί με μία μηχανικού τύπου μέθοδο (π.χ. τεχνητή καρδιά, τεχνητό νεφρό-αιμοκάθαρση).Προϋπόθεση αποτελεί η προσφορά οργάνων, ιστών ή κυττάρων από υγιούς δωρητές. Άνδρες και γυναίκες όλων των ηλικιών (αρνητικοί στο ΗΙV (AIDS) και την ηπατίτιδα) αφού σημαντική είναι η βιολογική και όχι η χρονολογική ηλικία ανθρώπων που συνειδητά συμφωνούν με την ιδέα της δωρεάς οργάνων και κυττάρων τους.
Τι ισχύει για τις μεταμοσχεύσεις
Το μεγάλο πρόβλημα της ιστοσυμβατότητας κάνει αδύνατη τη μεταμόσχευση όλων των οργάνων και κυττάρων. Η μεταμόσχευση λοιπόν αφορά μόνο νεφρά, καρδιά, ήπαρ, πνεύμονες, πάγκρεας και τμήμα του λεπτού εντέρου.
Αναφορικά με τη μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων (μυελού των οστών), ο αριθμός παγκοσμίως δεν παρουσιάζει περιορισμό με τον αριθμό να φτάνει ως και τις 196.000 χιλιάδες δωρητές, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ). Οι μεταμοσχεύσεις χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Σε αυτές από ζώντα δότη και σε εκείνες από δότη που έχει επέλθει ο θάνατος.
Η διαδικασία και η νομοθεσία
Για να γίνει μια δωρεά οργάνων θα πρέπει να ακολουθηθεί μια διαδικασία. Μιλώντας στον «Ν» ο Ιατρός Νεφρολογίας Περικλής Δουζδαμπάνης αναφέρει: «Πρέπει να υπάρχει εγκεφαλικός θάνατος. Αυτός, διαπιστώνεται από ένα ιατρό της ΜΕΘ, από έναν νεφρολόγο και τον θεράποντα ιατρό. Υπάρχει διαφάνεια ως προς αυτό. Η εν λόγω δωρεά προχωράει μόνο όταν διαπιστωθεί εγκεφαλικός θάνατος, ο οποίος όμως είναι μη αναστρέψιμος».
Απαγορεύεται η χορήγηση οικονομικού ανταλλάγματος από τον λήπτη του οργάνου ή την οικογένειά του στον δότη, στην οικογένεια αυτού, στους ιατρούς ή άλλους επαγγελματίες υγείας που συμμετέχουν στην αλυσίδα από την αφαίρεση του οργάνου έως τη μεταμόσχευση. Ακόμη, κάθε οικονομική συναλλαγή μεταξύ δότη και λήπτη άμεσα ή με τη διαμεσολάβηση τρίτων προσώπων. Κάθε ενήλικος πολίτης μπορεί να αποστέλλει στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων σχετική δήλωσή του, με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής. Υπάρχει μια διευκρίνηση, σύμφωνα με την οποία ακόμα κι αν κάποιος επιθυμεί – όσο ζει – να είναι δωρητής και να έχει δηλώσει εγγράφως πως, μετά τον θάνατό του να δοθούν τα όργανά του ως δωρεά σε ανθρώπους που τα χρειάζονται, όταν επέλθει ο εν λόγω θάνατος, την τελική «απόφαση» θα την πάρει η οικογένεια του αποθανόντος.
Π. Δουζδαμπάνης: «Χάνονται ζωές περιμένοντας στις λίστες αναμονής»
Η έλλειψη ενημέρωσης για την σημασία της μεταμόσχευσης οργάνων αποτελεί την μεγαλύτερη αιτία που δεν πραγματοποιούνται μεταμοσχεύσεις. Ο κ.Δουζδαμπάνης τονίζει, μεταξύ άλλων, πως «υπάρχει μια καχυποψία των πολιτών ως προς την δωρεά οργάνων αλλά και ταυτόχρονα υπάρχει μια έλλειψη γνώσης και ενημέρωσης για το θέμα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την τουλάχιστον αποστροφική τάση των περισσότερων ανθρώπων απέναντι σε αυτού του είδους την προσφορά» και «χτυπάει καμπανάκι»: «Υπάρχει σημαντικό ποσοστό ανθρώπων που «χάνεται» ενόσω περιμένει στις λίστες αναμονής για ένα μόσχευμα!».
Ιδιαίτερα στις μεταμοσχεύσεις νεφρών, σε ανθρώπους που πάσχουν από νεφρική ανεπάρκεια και ακολουθούν την διαδικασία της αιμοκάθαρσης και άλλων διαδικασιών, όπως χαρακτηριστικά δηλώνουν οι ίδιοι αποτελεί την μόνη λύση για να μπορέσουν να… ζήσουν.
Γ. Μαρούλης: «Να μην υπάρχει φόβος»
Ερωτηθείς για το θέμα και ο Καθηγητής Χειρουργικής του Πανεπιστημίου Πατρών και Διευθυντής της Κλινικής Μεταμοσχεύσεων στο ΠΓΝΠ Γιάννης Μαρούλης τονίζει: «Θα πρέπει όλοι δυνητικά να είναι δωρητές οργάνων. Να υπάρχει μια συναινετική διαδικασία από όλες τις πλευρές για τη δωρεά οργάνων. Να μην υπάρχει ενδόμυχος φόβος. Για να αυξηθεί ο αριθμός των μεταμοσχεύσεων χρειάζεται όχι μόνο ενημέρωση με την γενική της έννοια, αλλά από το σχολείο και την πιο μικρή ηλικία να εμφυσηθεί στα παιδιά η αξία της προσφοράς. Αυτό θα βοηθήσει στην ενήλικη ζωή να υπάρχει εκείνη η συνείδηση που θα προσφέρει στον συνάνθρωπο».
Τα ποσοστά των δωρητών μετρούν ελάχιστα. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Ν», μόλις 7 με 8 ετησίως – σε τοπικό επίπεδο – παρουσιάζονται δωρητές οργάνων. Ποσοστό μικρό για τις ανάγκες που υπάρχουν, όμως ακόμα κι αυτό έχει ήδη βοηθήσει πολλούς ανθρώπους δίνοντας τους μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή.
Σ. Αναγνωστοπούλου: «Είναι μια πράξη γενναιοδωρίας»
Στην αξία της μεταμόσχευσης οργάνων έχει αναφερθεί και η Βουλευτής Αχαΐας του Σύριζα Σία Αναγνωστοπούλου, η οποία, κατά το παρελθόν είχε δηλώσει δημόσια την περιπέτεια της υγείας της με τον καρκίνο του μαστού. «Είναι μια μεγάλη πράξη γενναιοδωρίας και αγάπης προς τον συνάνθρωπο. Πρέπει να κάνουμε μια καμπάνια για να πειστούμε για την αναγκαιότητα της δωρεάς οργάνων».
Κων/νος Ιαβέρης σε «Ν»: Ετσι σώθηκε η ζωή μου
Ο Κωνσταντίνος Ιαβέρης, οδηγός αγώνων (αθλητής) και Εκπαιδευτής Οδηγικής Συμπεριφοράς, μιλά στον «Ν», και μέσα από την δική του εμπειρία με την μεταμόσχευση νεφρού στην οποία υποβλήθηκε ο ίδιος στέλνει μήνυμα ζωής: «Η μεταμόσχευση για εμένα ήταν λύτρωση. Κάνω μια απόλυτα φυσιολογική ζωή, δραστήριος και ακολουθώντας όλες τις απαραίτητους ιατρικούς έλεγχους για την πορεία της υγείας μου. Χρειάζεται οπωσδήποτε η σωστή ενημέρωση όλων για την αξία των μεταμοσχεύσεων που σώζει πραγματικά ζωές, όπως σώθηκε και η δική μου».
(από την εφημερίδα “Νεολόγος”).
