Η ανακοίνωση:
Με αφορμή την 8η Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα για τα δικαιώματα των Γυναικών, μια ημέρα μνήμης των διαχρονικών αγώνων του γυναικείου κινήματος και ταυτόχρονα ημέρα εορτασμού όλων όσων έχουν επιτευχθεί μέχρι και σήμερα, χρησιμοποιούμε τη μέρα αυτή και ως ευκαιρία ευαισθητοποίησης και ανάδειξης των θεμάτων που απασχολούν ακόμα και σήμερα τη σύγχρονη γυναίκα αναδεικνύοντας τα ζητήματα που αφορούν στην έμφυλη ισότητα. Ένα από αυτά είναι και το Mobbing.
Η ηθική παρενόχληση στο χώρο εργασίας (mobbing) συχνά συγχέεται με τον όρο bullying (μία επιθετική συμπεριφορά – σωματική, λεκτική, ψυχολογική ή και κοινωνική – που εκδηλώνεται σκόπιμα, απρόκλητα και επαναλαμβανόμενα, στο σχολείο, στον εργασιακό χώρο, ακόμη και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης), ωστόσο, παρόλο που έχει κάποια κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, αποτελεί ξεχωριστή μορφή κακοποίησης. Σύμφωνα με τον Leymann (1990), ως ηθική παρενόχληση στο χώρο εργασίας ορίζεται η εχθρική επικοινωνία που κατευθύνεται συστηματικά από έναν ή περισσότερους ανθρώπους κυρίως προς ένα άτομο, με απώτερο στόχο την περιθωριοποίηση και την αποπομπή του από την εργασία. Αυτό το εχθρικό κλίμα διαρκεί για μεγάλο διάστημα, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται διάφορα ψυχοσωματικά συμπτώματα στο άτομο που υφίσταται την εν λόγω συμπεριφορά. Η έννοια της ηθικής παρενόχλησης επικεντρώνεται κυρίως σε μη ορατές επιθέσεις (συναισθήματα) και σε αυτό ακριβώς το σημείο έγκειται και η δυσκολία εντοπισμού του. Αυτή η επιθετική διάθεση εκφράζεται είτε άμεσα είτε έμμεσα. Ο άμεσος τρόπος έκφρασης εκδηλώνεται με φωνές και υποτιμητικά σχόλια, ενώ ο έμμεσος με παραποίηση των λεγομένων των εργαζομένων. Κάποιες συμπεριφορές έχουν στόχο να βλάψουν την υπόληψη των εργαζομένων (κακόβουλα σχόλια, ψευδείς φήμες κ.ά.), να επηρεάσουν την εργασιακή τους απόδοση (μη ανάθεση έργου, υπερβολικός όγκος εργασίας κ.ά.), να τους απομονώσουν κοινωνικά από το εργασιακό τους περιβάλλον (κλίκες, περιθωριοποίηση εργαζόμενων κ.λπ.), να τους τιμωρήσουν και να τους εκφοβίσουν (μη χορήγηση αδειών, πειθαρχικές κυρώσεις κ.ο.κ.) (Τσιάμα, 2013).
Τα στάδια του συνδρόμου ηθικής παρενόχλησης (Shallcross, Sheehanand Ramsay, 2008· Rompolasand Brenta, 2019·Leymann, 1990) είναι πέντε:
• 1. Η αρχική φάση της σύγκρουσης, η οποία σχετίζεται με καθημερινές διενέξεις.
• 2. Στη δεύτερη φάση, η ψυχολογική κακοποίηση κατευθύνεται όλο και περισσότερο προς το στόχο. Σε αυτό το στάδιο ξεκινάει το φαινόμενο της ηθικής παρενόχλησης.
• 3. Στην τρίτη φάση, παρεμβαίνει η διοίκηση, η οποία δεν διαχειρίζεται ορθά την κρίσιμη κατάσταση, διότι υπερασπίζεται τους θύτες. Το θύμα αρχίζει να αυξάνει τα επίπεδα άγχους εμφανίζοντας προβλήματα υγείας ‒ κυρίως ψυχοσωματικά.
• 4. Στην τέταρτη φάση, αφού το φαινόμενο έχει γίνει αναγνωρίσιμο, ο θύτης χαρακτηρίζεται δύστροπος.
• 5. Στην τελική φάση, το θύμα αποχωρεί από την εργασία του είτε οικειοθελώς είτε λόγω απόλυσης. Η κατάσταση της υγείας του παρουσιάζει σοβαρή επιδείνωση. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τους Κοΐνη και Σαρίδη (2013), η ηθική παρενόχληση μπορεί να λάβει πολλές μορφές: α) κάθετη, στην οποία η παρενόχληση προέρχεται από τον/την προϊστάμενο-η προς τον/την υφιστάμενο-η και πρόκειται για μια σχέση ανισότητας· β) οριζόντια, στην οποία παρενόχληση υφίσταται μεταξύ συναδέλφων της ίδιας ιεραρχικής βαθμίδας και γ) ανιούσα, στην οποία η παρενόχληση προκαλείται από κάποιον-α ή από ομάδα υφισταμένων προς τον/την προϊστάμενο-η.
Η συνήθης συμπεριφορά του θύτη είναι να προσπαθεί να απομονώσει το θύμα από την ομάδα, να υποτιμά συστηματικά την απόδοσή τους, να τους αφαιρεί σταδιακά αρμοδιότητες, να χρησιμοποιεί εκφράσεις και χαρακτηρισμούς με εμφανή επιθετικότητα προς το θύμα.
Η εργασιακή ψυχολογική κακομεταχείριση μπορεί να περιέχει λεκτικές ή μη λεκτικές τακτικές, ψυχολογική βία, φυσική επίθεση και εξευτελισμό. Συγκεκριμένα, να είναι κάποιος-α αγενής ή εχθρικός-ή, να μιλάει υποτιμητικά στους συναδέλφους ή υφισταμένους, να φωνάζει ή να βρίζει, να έχει αλαζονική συμπεριφορά, να κριτικάρει αλλά δύσκολα να επαινεί, να διασπείρει φήμες για κάποιον-α, να μην παρέχει κατάλληλες πηγές για τη διεκπεραίωση μιας εργασία, να επιδιώκει σε κάποιον-α φυσική ή κοινωνική απομόνωση.
Η συμπεριφορά αυτή προκαλεί πολλά προβλήματα στην υγεία των εργαζομένων όπως υπερβολικό άγχος, αδυναμία συγκέντρωσης, έλλειψη κινήτρου στην εργασία, πτώση της αποδοτικότητας. Επίσης, προβλήματα που ενδεχομένως προκύψουν και μετά την απομάκρυνση από το εργασιακό περιβάλλον είναι η κατάθλιψη, διαταραχή πανικού, δυσκολία διαχείρισης έντονων συναισθημάτων, διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Επιτακτική είναι η αντιμετώπιση του φαινομένου της ηθικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας. Σημαντικό ρόλο στην ανίχνευση του φαινομένου παίζει η εργασιακή συμβουλευτική. Κάποιες προτάσεις είναι:
- Υιοθέτηση υγιούς και αποτελεσματικής διοίκησης.
- Σύναψη κώδικα δεοντολογίας.
- Ανάπτυξη συναισθηματικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, διαχείρισης άγχους και συγκρούσεων στο χώρο εργασίας μέσω της επαγγελματικής συμβουλευτικής.
- Καλλιέργεια της ομαδικότητας και της συνεργασίας.
- Ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των εργαζομένων.
Προς αυτήν την κατεύθυνση παρέχονται και υπηρεσίες εργασιακής συμβουλευτικής σε γυναίκες θύματα βίας ή/και πολλαπλών διακρίσεων από το Σ.Κ Πάτρας.
Συγκεκριμένα, το Συμβουλευτικό Κέντρο Πάτρας του Κ.Ε.Θ.Ι εντάσσεται στις υποστηρικτικές δομές του δικτύου για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (Γ.Γ.Δ.Ο.Π.Ι.Φ)
Το δίκτυο της (Γ.Γ.Δ.Ο.Π.Ι.Φ) αποτελείται από:
• Την πανελλαδικής εμβέλειας Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 της ΓΓΔΟΠΙΦ, που προσφέρει υπηρεσίες ενημέρωσης και τηλεφωνικής συμβουλευτικής σε γυναίκες θύματα βίας (σε 24ωρη βάση, 365 ημέρες τον χρόνο).
• Τα σαράντα ένα (43) Συμβουλευτικά Κέντρα.
• Τους δεκαοκτώ (17) ξενώνες φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών και των παιδιών τους των Δήμων και τους δύο (2) ξενώνες φιλοξενίας του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης
(ΕΚΚΑ).
Το Έργο συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση – Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), στο πλαίσιο του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Δυτικής Ελλάδας 2014-2020. Παρέχει ΔΩΡΕΑΝ υπηρεσίες συμβουλευτικής στήριξης σε γυναίκες θύματα βίας, καθώς και σε όσες υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις, από εξειδικευμένο προσωπικό (σύμβουλο υποδοχής, ψυχολόγο, κοινωνική λειτουργό, νομικό). Οι υπηρεσίες καλύπτονται από το απόρρητο της συμβουλευτικής και αφορούν σε:
• ενημέρωση και εξειδικευμένη πληροφόρηση
• ψυχοκοινωνική συμβουλευτική (εξειδικευμένη στήριξη με την οπτική του φύλου)
• εργασιακή συμβουλευτική
• νομική συμβουλευτική/πληροφόρηση για τα δικαιώματα των γυναικών, τους σχετικούς νόμους, τις απαιτούμενες διαδικασίες για την υποβολή μήνυσης, καταγγελίας, κ.ά.
• συνεργασία με άλλες υπηρεσίες και παραπομπή των γυναικών σε ξενώνες, στις αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές, στο δικαστήριο, σε νοσοκομεία, σε φορείς αρμόδιους για προνοιακά ή άλλα επιδόματα, σε φορείς απασχόλησης, προστασίας και υποστήριξης παιδιών κ.ο.κ.
Συμβουλευτικό Κέντρο Πάτρας
Δευτέρα-Παρασκευή: 08:00-16:00
Κανακάρη 101β, 26221, Πάτρα
Τηλ & Fax: 2610620059
E-mail: patra@isotita.gr
