Πόσο ωφελεί στην πρόληψη των αναπνευστικών λοιμώξεων ο εξαερισμός των εσωτερικών χώρων; Νεότερα δεδομένα θέτουν στην εξίσωση της ποιότητας του αέρα την υγρασία, προσθέτοντας ακόμα μια διάσταση στην πρόληψη της δημόσιας υγείας
Στην πανδημία παγκοσμίως τονίστηκε η σημασία του εξαερισμού των εσωτερικών χώρων, με απώτερο σκοπό την πρόληψη της διασποράς του κορωνοϊού, και ειδικότερα σε δημόσιους χώρους, όπως νοσοκομεία, γηροκομεία και σχολεία. Αυτή η πρακτική, όμως, θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει και τα αντίθετα αποτελέσματα, σύμφωνα με νεότερη μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.
Πιο συγκεκριμένα, στην έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences, διαπιστώθηκε ότι ο εξαερισμός μειώνει την παρουσία φυσικών απολυμαντικών ενώσεων που βρίσκονται στα μικροσταγονίδια του αέρα, λόγω της μείωσης του ποσοστού της υγρασίας. Έτσι, όμως, θα μπορούσαν να αντισταθμιστούν οι παρεμβάσεις για τη δημόσια υγεία, που στόχο έχουν την πρόληψη της μετάδοσης των αναπνευστικών ασθενειών, όπως ο κορωνοϊός ή η γρίπη.
Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης μελέτης θα μπορούσαν να εξηγήσουν τους λόγους που σε πολλές περιοχές του κόσμου, περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να νοσούν από αερομεταφερόμενους ιούς το χειμώνα, όταν δηλαδή τα συστήματα θέρμανσης ξηραίνουν τον αέρα των εσωτερικών χώρων. «Τα επίπεδα της υγρασίας, σύμφωνα με τις συστάσεις των ειδικών, θα πρέπει να κυμαίνονται από 40% μέχρι 60%. Η υγρασία σε αυτό το εύρος δημιουργεί φυσικές αντι-ιικές ενώσεις στα μικροσταγονίδια του αέρα» επισημαίνει ο Δρ Richard Zare, καθηγητής Φυσικών Επιστημών Marguerite Blake Wilbur και καθηγητής Χημείας στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Στάνφορντ.
Προηγούμενη έρευνα με επικεφαλής τον Δρ Zare συμπέρανε ότι το υπεροξείδιο του υδρογόνου, ένα κοινό απολυμαντικό, μπορεί να σχηματιστεί αυτόνομα σε μικροσταγονίδια νερού. Εν προκειμένω, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι, καθώς αυξάνεται η υγρασία, αυξάνεται και η συγκέντρωση του υπεροξειδίου του υδρογόνου και άλλων φυσικών απολυμαντικών παραγόντων στον αέρα. Η μελέτη υπογραμμίζει επίσης τις πιθανές ευεργετικές επιδράσεις της αυξημένης υγρασίας για τη μείωση της εξάπλωσης των αερομεταφερόμενων ιών.
Για να κατανοήσουν οι ερευνητές πώς τα μικροσταγονίδια του νερού μπορούν να εξουδετερώνουν τους ιούς που περιέχονται στα σταγονίδια που μεταδίδονται με τον βήχα, το φτέρνισμα ή την ομιλία, μελέτησαν μικροσταγονίδια νερού, διαμέτρου περίπου 11 mm, σε περιβάλλον ελεγχόμενης υγρασίας. Χρησιμοποιώντας πυρηνικό μαγνητικό συντονισμό και άλλες μεθόδους ανάλυσης, μέτρησαν τη συγκέντρωση του υπεροξειδίου του υδρογόνου σε διαφορετικές θερμοκρασίες, επίπεδα υγρασίας, μεγέθη σταγονιδίων και ατμόσφαιρες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όταν αύξησαν την υγρασία από 15% σε 50%, η συγκέντρωση του υπεροξειδίου του υδρογόνου αυξήθηκε κατά 3,5 φορές. Από το 50% έως το 95%, η συγκέντρωση εξομαλύνθηκε. Έτσι, καθώς αυξάνεται η υγρασία, αυξάνεται και η συγκέντρωση των δραστικών ειδών οξυγόνου και οι απολυμαντικές τους ικανότητες.
«Όταν υπάρχει χαμηλή σχετική υγρασία, συμβαίνουν δύο πράγματα. Πρώτον, δε σχηματίζονται αυτά τα αντιδραστικά είδη οξυγόνου με τον ίδιο βαθμό όσο σε υψηλότερη σχετική υγρασία. Δεύτερον, τα σταγονίδια εξατμίζονται πολύ πιο γρήγορα με αποτέλεσμα ο ιός να παραμένει αρκετά στο χώρο, εφόσον βρίσκει πρόσφορο έδαφος στην ξηρότητα του περιβάλλοντος» εξηγεί ο Δρ Zare.
Αν και οι συστάσεις των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων συνιστούν τον εξαερισμό των εσωτερικών χώρων τουλάχιστον πέντε φορές μέσα σε μία ώρα, ο Δρ Zare προειδοποιεί να μην εστιάζουμε μόνο στον αερισμό: «Δεν είμαι εναντίον του εξαερισμού των χώρων, εάν όμως αυτό γίνεται τόσο συχνά, ιδίως τον χειμώνα όταν η θέρμανση είναι σε λειτουργία, σημαίνει ότι στεγνώνετε τον αέρα και μειώνετε τη σχετική υγρασία. Έχουμε αποδείξει ότι η χαμηλή σχετική υγρασία καθιστά τους ιούς και τα σταγονίδια πολύ πιο βιώσιμα, αυξάνοντας την επιβίωσή τους».
Ο ίδιος προτείνει κατά τους χειμερινούς μήνες όπου υπάρχει θέρμανση ή υπερβολική εξαέρωση τη χρήση ενός υγραντήρα για τη διατήρηση των επιπέδων υγρασίας γύρω στο 40% έως 60%, εκτός από τον αερισμό ενός χώρου.
