Υπέρ του αιτήματος των 115 συμβασιούχων που εργάζονται στο Δήμο Πατρέων μέσω προγραμμάτων της ΔΥΠΑ, (πρώην ΟΑΕΔ), για την παρέκταση αρμοδιότητας εκδίκασης της αίτησής τους στο Μονομελές Πρωτοδικείο Χαλκίδας και στο Μονομελές Πρωτοδικείο Λασιθίου, τάχθηκε την περασμένη Τετάρτη το Δημοτικό Συμβούλιο της Πάτρας. Το θέμα ήρθε προς συζήτηση με πρωτοβουλία παρατάξεων της αντιπολίτευσης οι οποίες και το υπερψήφισαν, καθώς διαθέτουν τη πλειοψηφία στο Σώμα. Αντίθετα, η δημοτική Αρχή Πελετίδη κατέβασε δική της εισήγηση η οποία μειοψήφησε.
Μετά από τρεις ώρες συζήτησης, όπου δεν έλειψαν οι στιγμές έντασης και αντεγκλήσεων μεταξύ των επικεφαλής δημοτικών παρατάξεων και του δημάρχου Κώστα Πελετίδη, τελικά εγκρίθηκε η πρόταση της αντιπολίτευσης.
Υπέρ του θέματος ψήφισαν οι παρατάξεις Αλεξόπουλου, Σβόλη, Νικολόπουλου, Ρώρου, Ψωμά, Τζανάκου και Χρυσανθακόπουλου, ενώ υπέρ της πρότασης Πελετίδη, η παράταξη του δημάρχου, ο Χρήστος Πατούχας και ο Χρήστος Ντρίνιας (με επιφυλάξεις). Κατά συνέπεια η πρόταση της αντιπολίτευσης εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο με 24 ψήφους, έναντι 21 που πήρε η πρόταση Πελετίδη, η οποία καλούσε «την κυβέρνηση να προχωρήσει σε πλήρη κάλυψη των αναγκών του Δήμου με μόνιμο προσωπικό και χρηματοδότηση της μισθοδοσίας τους από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Τα νέα προγράμματα να είναι διάρκειας 12 μηνών, ενώ οι εργαζόμενοι να έχουν, με τη λήξη του προγράμματος, επίδομα ανεργίας, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, για όλους. Μισθός σύμφωνα με τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, ανάλογα με την ειδικότητα».
Αυτό που ζήτησαν οι 115 συμβασιούχοι ήταν ο Δήμος Πατρέων να συμφωνήσει πως οι εργαζόμενοι μπορούν να προσφύγουν στα δικαστήρια των δύο πόλεων και να ζητήσουν την προσωρινή παραμονή τους στις θέσεις τους.
Εισηγητής του θέματος ήταν ο Δημοτικός Σύμβουλος της παράταξης «Πρωτεύουσα ξανά!»
Αθανάσιος Αθανασόπουλος, ο οποίος στην τοποθέτησή του τάχθηκε υπέρ των συμβασιούχων, καθώς όπως είπε έχουν το δίκιο με το μέρος τους, και έκανε λόγο για πολιτική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Στο Σώμα απευθύνθηκε και η εκπρόσωπος των 115 συμβασιούχων Γιάννα Μαργαρώνη, η οποία ζήτησε την πολύτιμη, όπως είπε, στήριξη του Δημοτικού Συμβουλίου και δήλωσε ότι οι 115 συμβασιούχοι καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες του Δήμου, ενώ μέσω τηλεφώνου ο νομικός εκπρόσωπος των προσφευγόντων Δημήτρης Περπατάρης, δικηγόρος εξ Αθηνών, απεύθυνε έκκληση στο Δημοτικό Συμβούλιο να συναινέσει στο αίτημα των εργαζομένων, καθώς όπως είπε είναι περιορισμένα πλέον τα Δικαστήρια που αποδέχονται τα αιτήματα των εργαζόμενων για προσωρινή παραμονή τους. Μάλιστα, η αναφορά του κ. Περπατάρη περί «θετικών εδρών» έκανε αίσθηση στο Σώμα, γεγονός που σχολιάστηκε στη συνέχεια, τόσο από τη νομική σύμβουλο του Δήμου Βιβή Σφαέλου, όσο και από την αντιδήμαρχο και νομικό Αναστασία Τογιοπούλου.
Η προϊσταμένη της Νομικής Υπηρεσίες του Δήμου Πατρέων Βιβή Σφαέλου, στην τοποθέτησή της υπογράμμισε ότι είναι νομικά αδύνατο να κατατεθεί σε άλλο δικαστήριο αίτημα για προσωρινή παραμονή των 115 συμβασιούχων καθώς έχει ήδη κατατεθεί στο Δικαστήριο Πειραιά, στο οποίο έχει συζητηθεί η αίτηση και αναμένεται η απόφαση.
Σύμφωνα με την κυρία Σφαέλου, αποκλειστική αρμοδιότητα για τη συγκεκριμένη υπόθεση έχουν τα δικαστήρια Αθηνών και Πειραιώς, καθώς υπάρχει παλιότερη απόφαση παρέκτασης του Δημοτικού Συμβουλίου επί του θέματος.
Από την πλευρά της αντιπολίτευσης, επικράτησε η άποψη πως το Δημοτικό Συμβούλιο δεν μπορεί να στερήσει από τους συμβασιούχους να προσφύγουν στο Μονομελές Πρωτοδικείο Χαλκίδας και στο Μονομελές Πρωτοδικείο Λασιθίου, όπως το επιθυμούν και πως από εκεί και πέρα αυτά είναι αρμόδια να κρίνουν εάν μπορούν ή όχι να εκδικάσουν την υπόθεση.
Διαχρονικό πρόβλημα
Το ζήτημα των συμβασιούχων στο Δήμο Πατρέων δεν είναι σημερινό. Όπως χαρακτηριστικά είπε η κυρία Σφαέλου στο πρόσφατο Δημοτικό Συμβούλιο, από τον Ιούλιο του 2019 μέχρι και σήμερα η Νομική Υπηρεσία έχει μεταβεί 103 φορές σε Αθήνα και Πειραιά για υποθέσεις που αφορούν συμβασιούχους.
Το πρόβλημα με τους πάσης μορφής συμβασιούχους εργαζόμενους στο Δημόσιο, στον ευρύτερο Δημόσιο Τομέα και στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ταλανίζει την ελληνική κοινωνία εδώ και δεκαετίες, καθώς η μέθοδος της πρόσληψης προσωπικού με σύμβαση ορισμένου χρόνου, συνήθως οχτάμηνης διάρκειας, λειτούργησε ως μια «λύση ανάγκης» για την κεντρική εξουσία, ώστε να μην «φορτώσει» τον προϋπολογισμό με μόνιμες θέσεις εργασίας, με αποτέλεσμα ο αριθμός των εργαζομένων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου στο Δημόσιο και τους Ο.Τ.Α. να εκτιναχθεί.
Παλαιότερα, οι συμβασιούχοι που είχαν αλλεπάλληλες και επαναλαμβανόμενες συμβάσεις εργασίας με έναν φορέα, προσέφευγαν στη Δικαιοσύνη, όπου συνήθως τα δικαστήρια αναγνώριζαν ότι καλύπτουν «πάγιες και διαρκείς ανάγκες» με συνέπεια οι συμβάσεις τους να μετατρέπονται σε αορίστου χρόνου. Ωστόσο και αυτό το «παράθυρο» έκλεισε καθώς, με τη Συνταγματική αναθεώρηση, απαγορεύθηκε τόσο η μονιμοποίηση των συμβασιούχων όσο και η παράταση των συμβάσεων ορισμένου χρόνου.
Ένα ακόμη «εργαλείο» για την απασχόληση ανέργων στο Δημόσιο και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είναι τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας, τα οποία υλοποιούνται μέσω του ΟΑΕΔ, που σήμερα έχει μετονομαστεί σε Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ). Μέσω της ΔΥΠΑ γίνεται η επιλογή των ανέργων και η κατάταξή τους στις υπηρεσίες που θα απασχοληθούν, ενώ και η πληρωμή τους γίνεται μέσω της ΔΥΠΑ. Στόχος των προγραμμάτων αυτών είναι η αναβάθμιση των γνώσεων και δεξιοτήτων των ανέργων, μέσω κατάρτισης και για το λόγο αυτό δεν χαρακτηρίζονται ως «συμβασιούχοι», αλλά ως «ωφελούμενοι». Και σε αυτή την περίπτωση ο χρόνος απασχόλησής τους είναι οι οχτώ μήνες και δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις της ανανέωσης του προγράμματος για ορισμένους μήνες ακόμη. Μετά το τέλος βέβαια του προγράμματος κατάρτισης, διότι περί αυτού πρόκειται, οι ωφελούμενοι παύουν να προσέρχονται στις Υπηρεσίες που υπηρετούσαν.
Οι προσφυγές στη Δικαιοσύνη
Μέσω των παραπάνω προγραμμάτων έχουν απασχοληθεί τα τελευταία χρόνια στις υπηρεσίες του Δήμου Πατρέων συνολικά πάνω από 4.000 ωφελούμενοι. Ωστόσο, οι συμβασιούχοι προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη, ζητώντας τη μονιμοποίησή τους με το σκεπτικό ότι καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες του Δήμου Πατρέων. Παράλληλα και μέχρι να εκδικαστεί η αγωγή τους, με ασφαλιστικά μέτρα παραμένουν προσωρινά στη δουλειά.
Με αποφάσεις του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, έχουν επανέλθει στο Δήμο της Πάτρας οι εξής ωφελούμενοι:
Στις 1/6/2022 επανήλθαν 289 συμβασιούχοι του ΟΑΕΔ από τη Δημόσια Πρόσκληση ΟΑΕΔ 16/2017.
Στις 1/7/2022 επανήλθαν άλλοι 110 εργαζόμενοι, από τη Δημόσια Πρόσκληση ΟΑΕΔ 3/2019.
Στις 12/7/2022, επανήλθαν άλλοι 315 εργαζόμενοι, των οποίων ο κύριος όγκος προέρχεται από τη Δημόσια Πρόσκληση ΟΑΕΔ 2/2020.
Δηλαδή, σήμερα, στο Δήμο εργάζονται 715 συμβασιούχοι εργαζόμενοι από προηγούμενα προγράμματα, συν 400 από το τρέχον πρόγραμμα του ΟΑΕΔ. Σύνολο, δηλαδή, 1.114 άτομα.
Ο ρόλος των δικηγορικών γραφείων
Οι ωφελούμενοι που προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη με στόχο να παραμείνουν στη δουλειά τους, δεν έχουν κοινή νομική εκπροσώπηση, ακόμη και εάν προέρχονται από το ίδιο πρόγραμμα του ΟΑΕΔ. Αποτελεί δε, κοινό μυστικό ότι δικηγορικά γραφεία από την Αθήνα έχουν προσεγγίσει τους ωφελούμενους των προγραμμάτων στο Δήμο Πατρέων προκειμένου να τους εκπροσωπήσουν νομικά. Μάλιστα, όπως έχουν αναφέρει ορισμένοι από τους συμβασιούχους για κάθε νομική πράξη πλήρωναν από 200 έως 300 ευρώ ο καθένας στο δικηγορικό γραφείο. Κάνοντας τους υπολογισμούς κατανοεί κανείς ότι πρόκειται για χιλιάδες ευρώ. Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα 80 συμβασιούχων οι οποίοι «αποκόπηκαν» από τους συναδέλφους τους και ζήτησαν τις νομικές υπηρεσίες Πατρινού δικηγόρου, ο οποίος σύμφωνα πληροφορίες, τους ζήτησε το 1/5 των χρημάτων που τους ζητούσε ο Αθηναίος συνάδελφός του.
Οι δίκες
Ένα ακόμη σημείο συζήτησης, και ανάμεσα στους νομικούς κύκλους των Πατρών, αποτελεί το γεγονός ότι οι προσφυγές των συμβασιούχων προς τα Δικαστήρια, όταν έκλεισαν έναν κύκλο στην Πάτρα, γίνονται σε Δικαστήρια άλλων πόλεων, όπως είναι ο Πειραιάς, η Χαλκίδα, το Λασίθι κτλ. Για το γεγονός αυτό, νομικοί της πόλης εκφράζουν την απορία τους για το γεγονός ότι οι προσφεύγοντες καταφεύγουν σε άλλα δικαστήρια, είτε για την κατάθεση της αγωγής μονιμοποίησής τους, είτε για τα ασφαλιστικά μέτρα ώστε να παραμείνουν στην εργασία τους μέχρι την εκδίκαση της αγωγής.
Η επιλογή του Δικαστηρίου γίνεται από το προσφεύγων, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι οι συμβασιούχοι, εκτός εάν υπάρξει αντίρρηση από τον αντίδραση από τον αντίδικο, ο οποίος στην υπόθεση αυτή είναι ο Δήμος. Να σημειωθεί ότι στο Δημοτικό Συμβούλιο της Πάτρας η δημοτική Αρχή δεν έχει την πλειοψηφία και ο δήμαρχος είναι υποχρεωμένος να υλοποιεί τις αποφάσεις του Σώματος, το οποίο τάσσεται υπέρ των συμβασιούχων.
Το γεγονός της επιλογής διαφορετικών δικαστηρίων εκτός Πατρών, είχε κατακρίνει η αντιδήμαρχος και νομικός Αναστασία Τογιοπούλου, η οποία ούτε λίγο, ούτε πολύ είχε μιλήσει για «στημένες δίκες».
Βέβαια, η κριτική που ασκείται στον Κώστα Πελετίδη, είναι ότι εξαρχής στις δίκες δεν ήταν απέναντι στους προσφεύγοντες συμβασιούχους, όπως άλλωστε του επέτρεπε ο νόμος. Η αρχική θέση του δημάρχου ήταν οι συμβάσεις των οχτώ μηνών να επεκταθούν στους 12 μήνες, ώστε οι ωφελούμενοι να κατοχυρώσουν δικαίωμα επιδότησης από το Ταμείο Ανεργίας και παράλληλα να προκηρυχθούν μόνιμες θέσεις εργασίας στο Δήμο Πατρέων. Η χρονική επέκταση των συμβάσεων κερδήθηκε σε κάποιες δίκες, με αποτέλεσμα να «δοθεί σήμα» και για τις επόμενες νομικές κινήσεις, όπου η δημοτική Αρχή είχε δηλώσει ότι «δεν θα σταθεί απέναντι» στους συμβασιούχους. Ωστόσο, όπως αναφέρουν από τη δημοτική Αρχή, στόχος της στάσης του δημάρχου ήταν να υπάρξει κοινός αγώνας με αμιγώς πολιτικά χαρακτηριστικά, ώστε και οι άνθρωποι αυτοί να μην χάσουν τη δουλειά τους, αλλά και ο Δήμος να πάρει μόνιμο προσωπικό που τόσο έχει ανάγκη, μέσω νομοθετικής ρύθμισης, στο γενικότερο πολιτικό πλαίσιο πάλης για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους της δημοτικής Αρχής, από ένα σημείο και μετά οι ωφελούμενοι τράβηξαν το δικό τους δρόμο, προσπαθώντας ο καθένας να κερδίσει τη μονιμοποίησή του μέσω των Δικαστηρίων, κάτι όμως που δεν μπορεί να γίνει καθώς, δεν υπάρχει ούτε μία απόφαση μετατροπής των συμβάσεων από ορισμένου σε αορίστου χρόνου, κάτι που το γνωρίζουν και οι ίδιοι οι προσφεύγοντες. Παράλληλα, υπάρχει ζήτημα τόσο με τους υπόλοιπους συμβασιούχους οι οποίοι δεν προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη, όσο και με τα οικονομικά του Δήμου, τα οποία πλέον είναι ισχνά.
Σε ομηρία
Όσο οι εργαζόμενοι κέρδιζαν τα ασφαλιστικά μέτρα και έπαιρναν από τη Δικαιοσύνη προσωρινές διαταγές να παραμείνουν στην εργασία τους, τόσο το πρόβλημα γινόταν ασφυκτικό για τον Δήμο της Πάτρας. Και τούτο διότι, οι δικαστικές αποφάσεις καλούσαν το Δήμο και όχι τον ΟΑΕΔ να καταβάλλει τη μισθοδοσία των συμβασιούχων
Όσο περνούσε ο χρόνος το ζήτημα πήρε πολιτικές διαστάσεις καθώς η μεν δημοτική Αρχή ζητούσε και εξακολουθεί να ζητά «μόνιμες και σταθερές θέσεις εργασίες, με χρηματοδότηση του Κράτους», σε έναν Δήμο «που λείπουν εργαζόμενοι», η δε αντιπολίτευση να κατηγορεί τον Κώστα Πελετίδη, «για αναντιστοιχία λόγων και έργων».
Σύμφωνα με τα στοιχεία, από το 2019 ο Δήμος Πατρέων να έχει δαπανήσει, από ίδιους πόρους, περί τα 11.500.000 ευρώ. Το ποσό αυτό, αυξάνεται αλματωδώς, καθώς, η μισθοδοσία και οι ασφαλιστικές εισφορές για το σύνολο των συμβασιούχων που παραμένουν στις θέσεις τους με δικαστικές αποφάσεις, ανέρχεται περίπου στα 715.000 ευρώ το μήνα.
Οι 715.000 ευρώ το μήνα, κατευθύνεται στους 715 συμβασιούχους οι οποίοι έχουν κερδίσει προσωρινά μέτρα και παραμένουν στο Δήμο. Ωστόσο, για να πληρωθούν αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει ο Δήμος της Πάτρας να βρει από κάπου τα χρήματα, καθώς η κεντρική κυβέρνηση δεν του δίνει επιπλέον πόρους, με συνέπεια τις συνεχείς αναμορφώσεις του προϋπολογισμού. Αυτό με απλά λόγια, σημαίνει ότι ο Δήμος Πατρέων παίρνει χρήματα που προορίζονταν για έργα, όπως οι ασφαλτοστρώσεις, η ανακατασκευή των παιδικών χαρών, κτλ., για να πληρώσει τους συμβασιούχους. Το πρόβλημα γίνεται ακόμη πιο οξύ εάν αναλογιστεί κανείς ότι βρισκόμαστε σε περίοδο ενεργειακής κρίσης που έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του λειτουργικού κόστους του Δήμου.
Το αδιέξοδο
Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί είναι οι μεν εργαζόμενοι να βρίσκονται σε «ομηρία», ο δε Δήμος σε οικονομική δυσπραγία. Οι εργαζόμενοι συνεχίζουν να έχουν μισή δουλειά και μισό μισθό που δεν καλύπτει ούτε τις βασικές τους ανάγκες, ενώ περιμένουν τις δικαστικές αποφάσεις, ενώ ο Δήμος δεν μπορεί να σχεδιάσει σωστά τη λειτουργία των Υπηρεσιών του, καθώς οι συμβασιούχοι εργαζόμενοι δεν κατανέμονται με βάση τις ανάγκες του Δήμου, θεωρούνται από τον ΟΑΕΔ «ωφελούμενοι», με συνέπεια να απαγορεύεται να κάνουν μία σειρά πράγματα, όπως να χειριστούν βαριά οχήματα, μηχανήματα, να συμμετέχουν στην αποκομιδή των απορριμμάτων κτλ.
Κατά συνέπεια, το ερώτημα που τίθεται είναι εάν μπορεί να υπάρξει διέξοδο στην παραπάνω περιγραφείσα κατάσταση. Η δημοτική Αρχή έχει κάνει σωρεία παρεμβάσεων προς την κεντρική κυβέρνηση και προς τα κόμματα, η οποία αποκρυσταλλώθηκε στην πρόταση νομοθετικής ρύθμισης που παρουσίασε. Σε αυτή γινόταν πρόβλεψη, ώστε η μισθοδοσία των συμβασιούχων του ΟΑΕΔ που επανέρχονται με δικαστικές αποφάσεις στο Δήμο, να συνεχίζει να είναι υποχρέωση του ΟΑΕΔ και του Υπουργείου Εργασίας, καθώς και να υπάρξει έκτακτη χρηματοδότηση, ώστε να καλυφθούν οι δαπάνες που έχουν γίνει ως τώρα, για μισθούς και ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων. Η πρόταση κατατέθηκε από το ΚΚΕ στη Βουλή, τον Ιούλιο του 2023, ωστόσο δεν ήρθε στην Ολομέλεια.
Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη πιο πολύ, καθώς πλέον η νομική υπηρεσία του Δήμου είναι υποχρεωμένη βάσει νόμου να εισηγηθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο την άσκηση έφεσης σε πρωτόδικες αποφάσεις που αφορούν συμβασιούχους, διαφορετικά είναι υπαρκτός ο κίνδυνος κατηγορίας των συμβούλων για παράβαση καθήκοντος αλλά και να τους γίνει καταλογισμός.
Κορυφαία στελέχη της Δημοτικής Αρχής, αναφέρουν ότι πλέον το ζήτημα έχει λάβει πολιτικές προεκτάσεις και το ζητούμενο δεν είναι η παραμονή των συμβασιούχων στον Δήμο, αλλά ότι σκοπός της αντιπολίτευσης, ώστε να «δεθούν τα χέρια» της Δημοτικής Αρχής, να μη γίνονται ή να καθυστερούν έργα και να καταφέρουν να την παρουσιάσουν στον πατραϊκό λαό αναποτελεσματική.
Η παρέμβαση του Υπουργείου Εσωτερικών
Υπενθυμίζεται ότι ήδη από τον Μάρτιο του 2022, το Υπουργείο Εσωτερικών με νομοθετική ρύθμιση που πέρασε από τη Βουλή, καθιστά υποχρεωτική την άσκηση ένδικων μέσων από δήμους και περιφέρειες σε περιπτώσεις δικών που αφορούν στον προσδιορισμό ή τη μετατροπή σχέσης εργασίας. Μέχρι τότε η άσκηση ένδικων μέσων από πλευράς ΟΤΑ κατά αποφάσεων που αφορούν εργασιακά θέματα είχε δυνητικό χαρακτήρα και ένας δήμος ή μια περιφέρεια, σε περίπτωση που ένα δικαστήριο δικαίωνε εργαζόμενους που είχαν προσφύγει κατά του ΟΤΑ, μπορούσε να αποφασίσει να μην καταθέσει έφεση και να αφήσει την απόφαση να τελεσιδικήσει προς όφελος των εργαζομένων. Ωστόσο, πλέον αίρεται κάθε τέτοιο περιθώριο και οι Νομικές Υπηρεσίες των Δήμων, συμπεριλαμβανομένου και αυτού της Πάτρας, υποχρεούνται να ασκήσουν ένδικα μέσα. Έτσι και αλλιώς η στελέχωση των ΟΤΑ περνάει πλέον από τον ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων και μέσα από το Α.Σ.Ε.Π., προκειμένου όλοι οι υποψήφιοι να έχουν ίση ευκαιρία στην εργασία.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Νεολόγος
