Οικονομική κρίση και εγκλεισμός λόγω πανδημίας προκαλούν αντιδράσεις χωρίς λογική, ακόμη και για ασήμαντες ή ανύπαρκτες αφορμές, ενώ όλο και περισσότεροι, από το 2010 και μετά, βάζουν τέλος στη ζωή τους
ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ
eleni.paraskevopoulou@gmail.com
Eκρήξεις θυμού και βίας. Αδιανόητα εγκλήματα και ασύλληπτες καταστάσεις καταγράφονται τον τελευταίο τουλάχιστον ενάμιση χρόνο στη χώρα μας. Εγκλήματα που συγκλονίζουν τα οποία σημειώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα και ένταση. Πολλοί μιλούν για τα αποτελέσματα της οικονομικής ανέχειας, του εγκλεισμού, της πανδημίας, της πίεσης, των μεγάλων ανατροπών που συνεχώς πλέον καλούμαστε να διαχειριστούμε.
Ένα έθνος σε κατάσταση «σοκ»
Στυγερά εγκλήματα που σοκάρουν, το ένα μετά το άλλο, την κοινή γνώμη. Σοκαριστικά περιστατικά, αντιδράσεις που ξεφεύγουν από τα όρια της λογικής, οργή, θυμός, εκδικητικές συμπεριφορές. Η κοινωνία δείχνει δείγματα θυμού και συσσωρευμένης οργής. Ο καθένας από εμάς ξέρει για τον εαυτό του, αν είναι ο άνθρωπος που συσσωρεύει το θυμό του για πολύ καιρό, για βδομάδες ή χρόνια ή είναι ο τύπος που εκρήγνυται εκείνη τη στιγμή και σε δέκα λεπτά δεν μπορεί να κατανοήσει πως έχασε τόσο πολύ τον έλεγχο.
Στην Ανδραβίδα
Πριν από λίγες ημέρες μια οικογένεια ξεκληρίζεται στην Ανδραβίδα. Δύο νέοι άνθρωποι εντοπίζονται νεκροί, τους έχει πυροβολήσει ο καθ’ ομολογία δολοφόνος ιδιοκτήτης του σπιτιού που ενοικίαζαν, γιατί είχανε οικονομικές διαφορές και συγκεκριμένα του χρωστούσαν κάποια ενοίκια. Ο μακελάρης δεν διστάζει να σκοτώσει και τα δύο παιδιά της οικογένειας, το τρίτο γλιτώνει καθώς εκείνη την ώρα δεν βρίσκεται στο σπίτι. Τα δύο παιδάκια 2 και 3 ετών εντοπίζονται νεκρά με τις λεπτομέρειες να σοκάρουν το πανελλήνιο από το μένος του δολοφόνου ο οποίος τα έπνιξε.
Αδιανόητα εγκλήματα
- Πυροβόλησε την πρώην σύντροφο του και αυτοκτόνησε 41χρονος πυγμάχος στη Θεσσαλονίκη- Μάρτιος 2022
- 69χρονος σκότωσε στο ξύλο την 79χρονη γυναίκα του στο σπίτι τους στα Ιωάννινα. – Φεβρουάριος 2022
- 88χρονος δολοφόνησε τον γιο του αδελφικού του φίλου, 67χρονο πατέρας τριών παιδιών για ένα… κομμάτι γης στον Πύργο. – Φεβρουάριος 2022
- «Τον σκότωσα γιατί δεν άντεχα να τον ακούω» είπε η 55χρονη που μαχαίρωσε τον σύντροφό της στα Γιάννενα – Δεκέμβριος 2021
- «Τον καθάρισα, της έτρωγε τα λεφτά» είπε ο 51χρονος αφού δολοφόνησε τον σύντροφο της μητέρας του στη Γλυφάδα – Δεκέμβριος 2021
- Πατέρας σκότωσε τον γιο του με καραμπίνα στο Κιλκίς. (Το θύμα γινόταν επιθετικός κατά του 23χρονου γιου του – Ο νεαρός βρήκε καταφύγιο στον παππού του) – Δεκέμβριος 2021
- Στραγγάλισε τη γυναίκα του με τα παιδιά να κοιμούνται στο διπλανό δωμάτιο στη Λακωνία. «Τσαντίστηκα όταν με έβρισε και την έπνιξα» – Δεκέμβριος 2021
- Σκότωσε την αδερφή του και αυτοκτόνησε στο Νέο Ηράκλειο – Δεκέμβριος 2021
- 35χρονος σκότωσε με μαχαίρι τη μητέρα του και τραυμάτισε τη γιαγιά του στο Αγρίνιο – Νοέμβριο 2021
- Με 23 μαχαιριές σκότωσε 49χρονος την 48χρονη σύζυγό του. Πίστευε ότι η γυναίκα του τον απατούσε, στη Θεσσαλονίκη – Νοέμβριος 2021
Μικρότερης «έκτασης» εκρήξεις θυμού
- Άνδρας έβαλε φωτιά στο αυτοκίνητο της πρώην γυναίκας του για να την εκδικηθεί. Ο πρώην μάλιστα σύζυγός της τηλεφώνησε για να της πει: «Σου έκαψα το αυτοκίνητο». Το περιστατικό σημειώνεται στην Πάτρα.
- Ένας απολυμένος εργαζόμενος ενεργεί με τον παραπάνω τρόπο και βάζει και αυτός φωτιά σε εταιρικό αυτοκίνητο, το περιστατικό σημειώνεται και πάλι στην Πάτρα.
- Ασθενής σε μια έκρηξη στιγμής και απόγνωσης τα κάνει γυαλιά – καρφιά σε νοσοκομείο της Πάτρας. Όσοι βρίσκονταν στο χώρο κλειδώθηκαν στα γραφεία για να γλιτώσουν από τον μαινόμενο άνδρα.
- Ένα ζευγάρι με το παιδί τους μπαίνουν σε σούπερ μάρκετ στην Πάτρα προσποιούμενοι πώς ψωνίζουν, βάζουν προϊόντα μέσα από τα ρούχα τους, υπάλληλος αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει και τους καλεί να επιστρέψουν ότι έχουν πάρει. Ο υπάλληλος δέχθηκε φραστική επίθεση ενώ δεν δίστασαν και να τον γρονθοκοπήσουν στο πρόσωπο.
- Στην πλατεία Γεωργίου σε κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος πολίτης μπαίνει χωρίς να φορά μάσκα και βρίσκεται αντιμέτωπος με τα «πυρά» άλλου συμπολίτη. Μάλιστα ο ίδιος «εξερράγη» και κατά των υπαλλήλων που εργάζονται στο συγκεκριμένο κατάστημα,. Το συμβάν λήγει πριν πιαστούν στα… χέρια με την παρέμβαση των ψυχραιμότερων.
- Γιατρός φτάνει σε έντονο διαπληκτισμό με συνάδελφό του μέσα στα χειρουργεία σε νοσοκομείο της Πάτρας.
- Τραυματίας επιτέθηκε στους διασώστες του ΕΚΑΒ που πήγαν να βοηθήσουν. Σε συνοικία της Πάτρας κλήθηκε το πλήρωμα για πιθανό τραυματισμό από τροχαίο. Φθάνοντας οι διασώστες εντόπισαν μια γυναίκα σε ημιλιπόθυμη κατάσταση. Επιχείρησαν να της δώσουν τις πρώτες βοήθειες και να την μεταφέρουν στο νοσοκομείο. Για άγνωστο λόγο η γυναίκα άρχισε να τους επιτίθεται αρνούμενη να μπει στο ασθενοφόρο.
Δεκάδες τα περιστατικά, στα οποία όλοι μας γινόμαστε μάρτυρες, ένταση και φωνές, ακραίες συμπεριφορές για το τίποτα, για μια θέση πάρκινγκ, για την προτεραιότητα στο δρόμο, για το γεγονός ότι κάποιος δεν τηρεί τα μέτρα και δεν φορά μάσκα όπου προβλέπεται. Έχουμε δει το τελευταίο χρονικό διάστημα να ξεδιπλώνονται συμπεριφορές έντασης για το παραμικρό, σαν να είμαστε έτοιμοι για… καυγά.
Αντώνης Καλέντζης: ««Δοκιμάζονται πολύ έντονα οι αντοχές»
Ο Αντώνιος Καλέντζης Ψυχολόγος BPS , MISCP Assoc μιλά στο «Νεολόγο» για τα όσα βλέπουμε να συμβαίνουν τα οποία αποτελούν απόρροια των καταστάσεων που όλοι βιώνουμε, τις ανατροπές λόγω της οικονομικής κρίσης, του εγκλεισμού, των περιορισμών και της γενικότερης αλλαγής της καθημερινότητας μας, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού αλλά και της αύξησης του κόστους ζωής λόγω των οικονομικών δεδομένων που διαμορφώνονται και που επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες.
«Ανά τους αιώνες η εκάστοτε εποχή έχει τις δικές της προκλήσεις. Από τις αρχές του 21ου αιώνα η οικονομική δυσχέρεια έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στη φθορά της ψυχικής υγείας και της διαχείρισης των αρνητικών ερεθισμάτων του κοινωνικού συνόλου. Δεδομένα βάσει ευρημάτων από επιστημονικές πηγές παρουσιάζουν έντονη αύξηση της χρήσης των φαρμάκων που σχετίζονται με την ψυχική υγεία και την αύξηση της χρήσης των ναρκωτικών ουσιών. Τα χρόνια της λιτότητας ακολούθησαν τα χρόνια της καραντίνας και των περιορισμών λόγω Covid-19. Αυτά εμπεριέχουν το αίσθημα της έντονης ανασφάλειας, της αβεβαιότητας και της ματαιοδοξίας για το μέλλον. Παράλληλα παρατηρούμε να κλονίζεται η υγεία στο σύνολό της με τους συνανθρώπους μας να νιώθουν ότι βάλλεται η ψυχική τους ισορροπία. Παρατηρήθηκε έντονο πλήγμα σε ένα ευρύ πληθυσμιακό σύνολο όσον αφορά τις ψυχολογικές επιπτώσεις που προκλήθηκαν λόγω της καραντίνας, συμπεριλαμβανομένων των συμπτωμάτων του μετατραυματικού στρες, της κατάθλιψης, του θυμού του φόβου και της κατάχρησης ουσιών. Ορισμένα από τα περιστατικά αυτά, ιδιαίτερα τα μετατραυματικά συμπτώματα του στρες, παρατηρήθηκε να παραμένουν στην ίδια ένταση κατά την περίοδο και μετά την καραντίνα. Άτομα με ιστορικό ψυχιατρικών διαταραχών και εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης υπέστησαν μεγαλύτερες ψυχολογικές επιπτώσεις λόγω της συνεχούς αυξανόμενης πίεσης. Δεδομένου των προαναφερθέντων, εάν βάλουμε τα δεδομένα των τελευταίων ημερών που περιλαμβάνουν τις γεωπολιτικές αναταράξεις και ο φόβος για μια πιθανή έξαρση στην αύξηση των τιμών, καταλαβαίνουμε ότι οι αντοχές των συνανθρώπων μας δοκιμάζονται πολύ έντονα».
Αύξηση των παραβατικών συμπεριφορών
«Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι η αύξηση των παραβατικών συμπεριφορών και η ακραία βία που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνουν στην δολοφονία. Επίσης και τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και αυτοχείρων προστίθενται στην «καταιγίδα» των αρνητικών συνεπειών της χρονικής περιόδου αυτής. Όταν ένας άνθρωπος βιώνει την ματαιότητα και νιώθει ότι δεν μπορεί να υπάρξει φως στο αδιέξοδο του αρνητισμού, είναι γεγονός ότι μερικές φορές μπορεί να προβεί σε ακραίες πράξεις είτε προς τον εαυτό του είτε προς κάποιον συνάνθρωπο. Αξίζει να αναφέρουμε όμως πως κάποιοι από εμάς είναι απόγονοι προσφύγων από τον Πόντο ή την Μ. Ασία, απόγονοι πολεμιστών του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου ή άλλων μεταβατικών ιστορικών συνθηκών. Και δεν μιλώ για πολλές γενιές πίσω. Ήταν η πρόκληση της γενιάς των παππούδων μας και σήμερα πρέπει να βγάλουμε εις πέρας την πρόκληση της γενιάς μας με ενότητα. Πριν δύο χρόνια, όταν ξεκίνησαν τα περιοριστικά μέτρα λόγω πανδημίας, είχαμε όλοι μια κοινή πεποίθηση «όταν τελειώσει η πανδημία να μετρηθούμε και να είμαστε όλοι εδώ». Το αίσθημα κοινωνικής ευθύνης ήταν σε υψηλό βαθμό και είναι κάτι που πρέπει να συνεχίσουμε να κινούμαστε».
Η οικονομική κρίση «όπλισε» τους αυτόχειρες
Η δεκαετής οικονομική κρίση σύμφωνα με τις έρευνες και τα στοιχεία που έχουν πλέον τεκμηριωθεί έφερε, αδιέξοδα λόγω της ανεργίας και της αδυναμίας των πολιτών να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις, ακόμη για πολλούς και στα βασικά έξοδα για την επιβίωση τους. Συναισθήματα απόγνωσης και απελπισίας και κάπως έτσι οι αυτοκτονίες αυξήθηκαν δραματικά.
Από το 2010 και μετά, ο δείκτης αυτοκτονικότητας αυξάνεται συνεχώς. Συγκεκριμένα πέντε αυτοκτονίες ανδρών αντιστοιχούν σε μία αυτοκτονία γυναικών, καθώς όπως καταδεικνύεται κυρίως οι άνδρες απορρόφησαν το αρχικό στρες της κρίσης. Την περίοδο 2008-2013 η αυτοκτονικότητα παρουσιάζει σημαντική αύξηση της τάξης του 43,3%, κυρίως στους άνδρες, ενώ στις γυναίκες δεν σημειώνεται σημαντική μεταβολή. Το, στατιστικά, σημαντικό στοιχείο είναι πως η αυτοκτονικότητα αυξάνεται στους νέους που μπαίνουν στην αγορά εργασίας 25-34 ετών και στους άνεργους, ή σε αυτούς που έχουν την ανασφάλεια της ανεργίας 45-64%, δηλαδή στις οικονομικά ενεργές ηλικίες.
Προβληματισμός και για την ενδοοικογενειακή βία
Η ενδοοικογενειακή βία όπου παρατηρήθηκε τα τελευταία δύο χρόνια, συνεχίζει να απασχολεί, με τεράστια αύξηση των καταγγελιών. Μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις που οι δράστες έφτασαν στο έγκλημα, οι γυναικοκτονίες σόκαραν την χώρα με δεκάδες δολοφονίες. Ο εγκλεισμός εκτιμάται πώς έφερε στην επιφάνεια τα όποια προβλήματα στις οικογένειες, η διαχείριση των ζητημάτων δεν ήρθε ποτέ, η κατανόηση χάθηκε, ο διάλογος κατέληξε σε φωνές και οι «εκρήξεις» πολλές φορές «αιματοβαμμένες».
Έχουν καταγγελθεί ακραία περιστατικά και στην Αστυνομική Διεύθυνση Αχαΐας με άνδρες που έχουν ξυλοκοπήσει βάναυσα τις πρώην συντρόφους- γυναίκες τους, δράστης που με το ψαλίδι επιτέθηκε και μάλιστα έκοψε τα μαλλιά της πρώην γυναίκας του ενώ βρισκόταν, εν μέση οδό, στο αμάξι της, άνδρες που ξέσπασαν ακόμη και στα παιδιά τους. Παράλληλα έχουν αυξηθεί και οι επιθέσεις κατά ανδρών.
Οι αστυνομικές Υπηρεσίες της Διεύθυνσης Αστυνομίας Αχαΐας επιλήφθηκαν τους πρώτους οκτώ μήνες του 2021 σε 155 περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, που είχαν ως αποτέλεσμα 168 θύματα. Συγκριτικά με τα στοιχεία του 2020 αυξήθηκαν οι περιπτώσεις όπου θύματα είναι παιδιά αλλά και άνδρες. Να θυμίσουμε πώς η ενδοοικογενειακή βία είναι ένα έγκλημα που διώκεται αυτεπάγγελτα και τιμωρείται από τις διατάξεις του Ν. 3500/2006.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Νεολόγος” των Πατρών
