Συνέντευξη στην Κατερίνα Τσουκαλά
Στο 15% υπολογίζεται το ποσοστό των ζευγαριών που μπαίνουν στην διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης, τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Ο Διευθυντής Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής & Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής και Αναπληρωτής Πρόεδρος Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Γεώργιος Αντωνάκης, ο οποίος είναι μέλος πολλών Ελληνικών και Διεθνών Εταιρειών στο αντικείμενο της Αναπαραγωγικής Ιατρικής, μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Γονιμότητας & Στειρότητας και της Ελληνικής Εταιρείας Ενδομητρίωσης, εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Γ. Σ. της IFFS (International Federation of Fertility Societies), μίλησε στον «Νεολόγο» των Πατρών, τόσο για την διαδικασία της εξωσωματικής, όσο και την παρένθετη μητρότητα.
Ποια η διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης;
Μια γυναίκα θα πρέπει να έρχεται πάντα σε συνεννόηση με τον γυναικολόγο της, να βρεθεί η αιτία της υπογονιμότητας και ανάλογα να πραγματοποιείται η κατάλληλη αντιμετώπιση, αφού κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Υπάρχουν κι άλλες θεραπείες υπογονιμότητας πιο εύκολες στην διαδικασία, πιο φθηνές οικονομικά, οι οποίες μπορούν να εφαρμοστούν στο υπογόνιμο ζευγάρι, ανάλογα με το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε, π.χ. μια άλλη διαδικασία είναι η πρόκληση ωοθυλακιορηξίας.
Η διαδικασία της εξωσωματικής, αφού έχει πια κριθεί απαραίτητη, ξεκινάει αφού δημιουργείται ένας φάκελος, ο οποίος κατατίθεται στην επιτροπή της εξωσωματικής του ΕΟΠΥΥ, εγκρίνεται και στην συνέχεια συνταγογραφούνται τα φάρμακα (πολύ ακριβά), τα οποία θα πρέπει να παρθούν από φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ. Έτσι, η γυναίκα για 10 με 15 μέρες λαμβάνει την φαρμακευτική αγωγή σε ενέσιμη μορφή (μια με δυο ενέσεις την ημέρα). Κατά την διάρκεια θα πρέπει να γίνονται απαραίτητα εξετάσεις αίματος για ορμονικούς προσδιορισμούς και υπέρηχοι για να παρακολουθούμε πόσο αναπτύσσονται τα ωοθυλάκια. Όταν διαπιστώσουμε πως τα ωάρια είναι ώριμα για να παρθούν από τις ωοθήκες, τότε γίνεται η ωοληψία, η οποία είναι μια χειρουργική επέμβαση που γίνεται με υπερηχογραφική καθοδήγηση με ελαφρά αναισθησία. Στην συνέχεια, ο σύντροφος/ σύζυγος, δίνει δια αυνανισμού το σπέρμα του, το οποίο έπειτα από επεξεργασία, μπαίνει μαζί με τα ωάρια σε καλλιεργητικό υλικό και ελέγχεται από ειδικό εμβρυολόγο, στο ειδικό εργαστήριο της μονάδας, όπου γίνεται η γονιμοποίηση και εξέλιξη των εμβρύων. Όταν φτάσουν μετά από 3-5 ημέρες σε κατάλληλο επίπεδο, τότε δυο το πολύ τρία γονιμοποιημένα ωάρια ανάλογα με την ηλικία και το ιστορικό της γυναίκας τοποθετούνται στην μήτρα με την εμβρυομεταφορά, όπου εκεί δεν χρειάζεται αναισθησία, είναι σαν ένα τεστ Παπανικολάου. Αναμένουμε 12 με 14 ημέρες για να δούμε αν τα έμβρυα εμφυτεύθηκαν και προέκυψε εγκυμοσύνη.
Πόσες προσπάθειες μπορεί να κάνει μια γυναίκα;
Οι προσπάθειες μπορούν να είναι πολλές, αφού δεν δημιουργείται κάποιο πρόβλημα. Το ψυχολογικό κομμάτι είναι αυτό που καθορίζει κάθε φορά τις προσπάθειες που θα κάνει ένα ζευγάρι. Υπάρχουν περιπτώσεις που έχουν γίνει 10, 12, 15 προσπάθειες, χωρίς κάποια βλάβη. Δεν υπάρχει κάποιος διεθνής οργανισμός, στους οποίους είμαι μέλος, που να βάζει όριο στις προσπάθειες. Το όριο μπαίνει μόνο από τους οργανισμούς ασφάλισης, οι οποίοι δικαιολογούν τις τέσσερις προσπάθειες και οι οποίες θα πρέπει να απέχουν μεταξύ τους τέσσερις μήνες. Στον ιδιωτικό τομέα οι προσπάθειες είναι σύμφωνα το ζευγάρι, όσες φορές εκείνο επιθυμεί και μπορεί να στηρίξει ψυχολογικά και οικονομικά.
Πόσο επηρεάζει συναισθηματικά και πόσο οικονομικά το υπογόνιμο ζευγάρι;
Το οικονομικό επηρεάζει το ζευγάρι όταν απευθύνεται στον ιδιωτικό τομέα, όπου η διαδικασία υπολογίζεται περίπου στα 3.000 ευρώ ανά προσπάθεια. Συναισθηματικά οπωσδήποτε η υπογονιμότητα είναι ένα μεγάλο βάρος και για τα δυο μέρη, πόσο μάλλον όταν ο εξωτερικός περίγυρος και το περιβάλλον κάνουν ερωτήσεις που ουσιαστικά πληγώνουν. Είναι βέβαια διαφορετική αντιμετώπιση από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Ποιο το ποσοστό γυναικών στην Πάτρα που έχουν μπει στην διαδικασία της εξωσωματικής;
Δεν μπορώ να έχω μια σαφή εικόνα για το ποσοστό των γυναικών που έχουν μπει στην διαδικασία. Έχω εικόνα μόνο όσον αφορά το Δημόσιο τομέα, μιας και εδώ και 2 χρόνια υπάρχει στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, όπου δέχεται πολλά ζευγάρια, όμως υπάρχουν και άλλα τόσα που απευθύνονται στον ιδιωτικό. Το ποσοστό των ζευγαριών που μπαίνουν στην διαδικασία της εξωσωματικής, τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε διεθνές επίπεδο, υπολογίζεται στο 15% σε αναπαραγωγική ηλικία, που αντιμετωπίζει πρόβλημα, δηλαδή ένα στα έξι ζευγάρια.
Τι θα λέγατε σε μια μητέρα που έχει κάνει πάνω από τρεις προσπάθειες, αλλά δεν τα κατάφερε;
Θα συμβούλευα πως το κάθε ζευγάρι πρώτα πρέπει να το συζητήσει μεταξύ του για το πόσο αντέχει ψυχολογικά και οικονομικά να συνεχίσει τις προσπάθειες, αφού κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Το μόνο που θέλω να τονίσω είναι πως κάθε γυναίκα μπορεί να κάνει πολλές προσπάθειες (12 – 15) χωρίς να αντιμετωπίσει καμία απολύτως βλάβη.
Ποια η γνώμη σας για την παρένθετη μητρότητα; Έχουμε στην Πάτρα καταγεγραμμένες περιπτώσεις;
Φυσικά και υπάρχουν καταγεγραμμένες περιπτώσεις στην Πάτρα οι οποίες και έχουν ακολουθήσει κάθε νομικό πλαίσιο. Η παρένθετη μητρότητα είναι μια ξεκάθαρη διαδικασία, υπάρχει έγκριση αρχικά από την αρχή υποβοηθούμενης αναπαραγωγής η οποία ορίζεται από την Βουλή και εν συνεχεία ακολουθεί δικαστήριο για να κατοχυρωθούν, πως η παρένθετη μητέρα έπειτα από τον τοκετό δεν έχει κανένα δικαίωμα και επαφή με το μωρό και την οικογένεια.
Η παρένθετη μητρότητα θα λέγαμε πως είναι πιο σύνθετη μιας και για να μπεις στην διαδικασία θα πρέπει να υπάρχει σαφής ένδειξη, έλλειψης μήτρας, κακοήθεια η μη, να έχει αφαιρεθεί η μήτρα ή πιο σπάνια να υπάρχει μήτρα, αλλά για άλλους λόγους να μην μπορεί να κυοφορήσει. Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η εξωσωματική μέχρι την ωοληψία και το δείγμα σπέρματος από το ζευγάρι, γίνεται η αναπαραγωγή και τοποθετείται στην παρένθετη με την μέθοδο της εμβρυομεταφοράς.
