ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΜΠΑΛΑΦΟΥΤΗ
Στο εργαστήρι που διατηρεί στην Κατοχή Μεσολογγίου, ο κ.Νίκος Πλακίδας, η παράδοση ξαναζωντανεύει! Τέχνη, μεράκι και αγάπη για την παράδοση διασώζουν την ταυτότητά μας και διατηρούν ζωντανές τις ρίζες που μας ενώνουν με το παρελθόν. Κάθεται πίσω από τη ραπτομηχανή του και δίνει ζωή σε κομμάτια υφάσματος, σε φορεσιές που δίνουν τη δυνατότητα στους νεότερους να γνωρίσουν την ιστορία τους. Συλλέγει οποιοδήποτε αυθεντικό παραδοσιακό αντικείμενο, αυθεντικές φορεσιές και κοσμήματα. Έχει στη συλλογή του περίπου 900 φορεσιές, αντιγραφές από όλη τη χώρα. Κάτι που το πετυχαίνει για πάνω από 36 χρόνια, με πολλές βραβεύσεις και διακρίσεις. Πάντοτε όμως με ένα όνειρο…να δημιουργήσει με όλα αυτά ένα σχολείο τέχνης!
Θέλουμε να σας γνωρίσουμε…
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Κατοχή Μεσολογγίου. Δεν μου άρεσαν τα «γράμματα» πήγα μόνο λίγες τάξεις στο Δημοτικό. Την ιστορία μας την έμαθα από τη γιαγιά μου, τη Ζαφείρω, γεννημένη το 1894, αγράμματη, οτι ήξερε το ήξερε μέσα από την προφορική παράδοση. Το σπίτι μας ήταν απέναντι από τον πύργο που έμενε η κυρα-Βασιλική του Αλή –πασά τα τελευταία χρόνια της ζωής της οπότε οι ιστορίες που μου «μάθαιναν» ήταν καθημερινές! Από τις γιορτές και τα πανηγύρια, από τις εκδηλώσεις που γίνονταν στο Μεσολόγγι επηρεάστηκα! Κατάλαβα οτι μου άρεσε η ιστορία, η τέχνη και η παράδοση. Από την Δ’ Δημοτικού που άφησα το σχολείο δούλευα σε συνεργείο. Εκεί μας επισκέφθηκε ο Γεώργιος Κώνστας από τη Β Ήπειρο να του κάνω κάποια κολλήματα με το οξυγόνο σε παραδοσιακά κοσμήματα που είχε. Αυτό που σκέφτηκα τότε ήταν οτι ήθελα να δημιουργήσω κι εγώ το δικό μου κόσμημα, να το φοράω και να πηγαίνω στη γιορτή στο Μεσολόγγι! Σε αυτόν τον άνθρωπο χρωστάω, το γεγονός οτι μου κόλλησε το μικρόβιο της τέχνης και που με βοήθησε να φτιάξω τα πρώτα μου κοσμήματα!
Με τις παραδοσιακές φορεσιές πως ασχοληθήκατε;
Μετά τα κοσμήματα το κατάλαβα! Ρούχα όμως ήταν δύσκολο να φτιάξω! Η μαμά μου έκανε ως επάγγελμα την υφαντική, υπήρχε αργαλειός και ραπτομηχανή στο σπίτι! Πήγαινα να ράψω, αλλά τι να ράψω; Προσπάθησα στην αρχή με ένα γιλέκο! Πήγα στο στρατό, επέστρεψα και ήθελα να δημιουργήσω κάτι δικό μου! Τα χωράφια δε μου άρεσαν! Μου μπήκε η ιδέα να ανοίξω ένα μαγαζί με τα παραδοσιακά κοσμήματα που έφτιαχνα. Εκεί δημιούργησα ένα μικρό χώρο, πήρα τη ραπτομηχανή της μαμάς και άρχισα να «παίζω». Μόνος μου έμαθα να ράβω, να κεντάω παραδοσιακές φορεσιές. Τις πρώτες μου φορεσιές τις πέταξα και κράτησα μόνο κάποιες ενδεικτικά. Είμαι αυτοδίδακτος, ο άνθρωπος ότι θέλει το πετυχαίνει, οπότε δεν ήθελα και πολύ! Είχα μεγάλη βοήθεια από το θέατρο Ελληνικών Χορών της Δόρας Στράτου, εκεί φωτογράφιζα τα κεντήματα, έβγαζα πατρόν. Τελικά τους έφτιαξα και φορεσιές οι οποίες προστέθηκαν στη μεγάλη τους συλλογή! Ταξίδεψα σε Ελλάδα και εξωτερικό με πολλούς συλλόγους κι όταν έβλεπαν τι μπορώ να κάνω μου έδιναν δουλειά!
Πόσα χρόνια ασχολείστε;
Μια ολόκληρη ζωή ! 36 χρόνια και πάμε στα 37! Όσο θυμάμαι τον εαυτό μου ασχολούμαι με την παράδοση! Δεν ξέρω ούτε από ποδόσφαιρο ,ούτε από χαρτιά! Δεν τα κατέχω. Αγαπώ την παράδοση, την ιστορία, τη φύση. Θα πάρω τη φωτογραφική μου μηχανή, θα εμπνευστώ θα γυρίσω στο εργαστήρι μου και άσχετα με το αν έχω κάποια παραγγελία θα ξεκινήσω να δημιουργώ!
Σας αναζητούν από την Ελλάδα και το εξωτερικό…
Πριν τρία χρόνια, ήρθε ένας κύριος από τη Νέα Υόρκη, επίτηδες στην Ελλάδα για να με βρει! Άκουσε το όνομά μου από τον Νίκο Αλιάγα και ήρθε!Πήρε τη φορεσιά του και στην Αμερική έδειχνε σε βίντεο τι «ανακάλυψε»! Πολλοί εκεί με ήξεραν ήδη! Έχω κάνει ταξίδια σε πάνω από 22 χώρες, όπου υπάρχει ελληνισμός! Όπου υπάρχει Έλληνας υπάρχει και φορεσιά που αναγράφει Νίκος Πλακίδας! Το λέω και καμαρώνω! Ζω από αυτό αλλά δε το βλέπω εμπορικά… συγκινούμαι! Όταν βλέπω να φοράνε τα ρούχα μου και να χορεύουν σε όλο τον πλανήτη καμαρώνω!
Ο νέοι είναι κοντά στην παράδοση;
Έχουν το μικρόβιο οι νέοι… Τους αρέσει η παράδοση, ο χορός η μουσική αλλά για την τέχνη δεν ενδιαφέρονται! Αν σταματήσουμε εμείς που δουλεύουμε στις παραδοσιακές στολές τι θα γίνει; Θα «πέσουμε» στις μοδίστρες, δε θα ξέρουμε τι φοράμε κι αυτό με στενοχωρεί.
Στην Ελλάδα πόσοι ασχολείστε με το αντικείμενο;
Είμαστε πέντε ή έξι άτομα που αντιγράφουμε πιστά τις παραδοσιακές φορεσιές του κάθε τόπου! Υπάρχουν φορεσιές που μπορεί να γίνουν σε τρεις μέρες, υπάρχουν όμως φορεσιές για τις οποίες δουλεύουν δυο και τρία άτομα για 10-15 μέρες με περισσότερα κεντήματα! Έχω τρεις χώρους εργασίας, φανταστείτε! Αλλού το «σιδεράδικο», αλλού τα κοσμήματα, αλλού οι στολές!
Τι αγαπάτε περισσότερο;
Όταν φτιάχνω κοσμήματα αγαπάω τα κοσμήματα, όταν κάνω τις φορεσιές αγαπάω τις φορεσιές, όταν κάνω ένα σπαθί πάλι καμαρώνω! Δε μπορώ να διαλέξω!
Πώς αισθάνεστε που η δουλειά σας έχει αναγνωριστεί διεθνώς;
Εκεί κι αν νιώθω υπερηφάνεια. Τώρα ετοιμάζω ένα ακόμη ταξίδι στο εξωτερικό σε ένα μεγάλο φεστιβάλ στο οποίο θα παραβρεθούν όλα τα μεγάλα χορευτικά της ομογένειας!Την περασμένη εβδομάδα μπήκα και στο βιβλίο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco. Είναι ανεκτίμητο για μένα να αναγνωρίζεται η δουλειά μου από τόσο σπουδαίους φορείς όπως το Θέατρο Ελληνικών Χορών «Δόρα Στράτου» και από το τμήμα της UNESCO, Νιώθω υπερήφανος, αναγνωρίζεται ο κόπος μιας ζωή! Είναι ηθική ικανοποίηση.
Ποιο είναι το όνειρό σας;
Ότι κέρδος έχω οικονομικό, το επενδύω για να αγοράσω κάποιο παλιό κομμάτι, δε το έχω ούτε σε τράπεζα, ούτε στην τσέπη .Έχω μια τεράστια συλλογή από αυθεντικά κομμάτια, φορεσιές ολόκληρες ή κομμάτια μεμονωμένα και κοσμήματα και όπλα της επανάστασης! Μαζί μου δε μπορώ να τα πάρω, θέλω να φτιάξω ένα μουσείο! Όχι ένα μουσείο, που λειτουργεί σαν μια αποθήκη που περιμένει να πάει κάποιος να το επισκεφθεί. Θα ήθελα να δημιουργήσω έναν ζωντανό οργανισμό, ένα μουσείο τέχνης, να μπορούν να έρθουν ιδιώτες και σχολεία και να δουν από κοντά πως δημιουργούνται όλα αυτά! Να γίνονται μέχρι και εκδηλώσεις! Μου λείπουν τα χρήματα και ο χώρος! Αυτό που θέλω είναι να βρεθούν άνθρωποι που να θέλουν να συνεχίσουν την τέχνη! Θέλω να δείξω σε κάποιον που έχει όρεξη, να συνεχίσει την παράδοση!
