PAJTIM STATOVCI
Εκδόσεις «Πατάκη»
Μπόλλα – καραμπόλα
«Η κυρία λαγουδίνα περιμένει το φαί στη φωλιά. Εσύ με το καρότο στο στόμα τρέχεις στους αγρούς του Κοσσυφοπεδίου και η μέρα κυλάει ερήμην σου. Κάτι βόμβες πέφτουν σε μια σχετική απόσταση αλλά σαν έμπειρος λαγός ξέρεις πώς να κρυφτείς και κυρίως να τρέξεις. Γιατί όμως το τρέξιμο σε κρατάει πίσω; Ξαφνικά σε ένα δρόμο της Πρίστινα βλέπεις τον ωραιότερο λαγό που έχεις δει στη ζωή σου. Στέκεται τρομαγμένος στη μέση του δρόμου, ακίνητος και τρέμοντας. Θες να πας να τον προστατέψεις, να ζευγαρώσεις, να τρίψετε τα μουσούδια σας. Τρέχεις κατά πάνω του αγνοώντας τα δεκάδες φώτα από τα τροχοφόρα τέρατα που έρχονται με σκιαχτική φόρα. Οι αχτίδες μοιάζουν με φίδια. Θα σας τυλίξουν πριν ακουστεί το μπαμ». Ήταν ένα παραμύθι με λυπημένο τέλος ή μια άλλη ανάγνωση της Μπόλλας.
Αποχαιρετισμός στα όπλα του έρωτα
Απρίλιος, 1995. Ο εικοσιτετράχρονος, πρόσφατα παντρεµένος, Αρσίµ είναι φοιτητής στο Πανεπιστήµιο της Πρίστινα, στο Κοσσυφοπέδιο, και κρατά χαµηλούς τόνους προκειµένου να πάρει το πτυχίο του σε µιαν εποχή κι έναν τόπο βαθιά εχθρικό προς τους Αλβανούς. Μια µέρα γνωρίζει σ’ ένα καφέ τον Σέρβο Μίλος και η ζωή και των δύο αλλάζει δραµατικά. Στις µέρες που ακολουθούν η γυναίκα του Αρσίµ τού ανακοινώνει την πρώτη της εγκυµοσύνη κι ο ίδιος ξεκινά µια κρυφή ζωή. Μπόλλα είναι το όνοµα ενός τέρατος της αλβανικής µυθολογίας µε µορφή ερπετού.
Ο συγγραφέας της σκόρπιας Ευρώπης
Ο Παϊτίμ Στάτοβτσι γεννήθηκε στο Κοσσυφοπέδιο το 1990 και µετανάστευσε µε την οικογένειά του στη Φινλανδία σε ηλικία δύο ετών. Σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία στο Πανεπιστήµιο του Ελσίνκι και σενάριο κινηµατογράφου και τηλεόρασης στο Πανεπιστήµιο Άαλτο. Το πρώτο του βιβλίο, Η γάτα µου η Γιουγκοσλαβία (2014, Εκδ. Πατάκη, 2018), απέσπασε το λογοτεχνικό βραβείο Helsingin Sanomat για πρωτοεµφανιζόµενο συγγραφέα και µεταφράστηκε σε περισσότερες από 16 γλώσσες. Το Μπόλλα (εκδ. Πατάκη, 2024) είναι το τρίτο του βιβλίο, πρωτοκυκλοφόρησε στη Φινλανδία το 2019 και τιµήθηκε µε το σηµαντικότερο βραβείο της χώρας, το Finlandia Prize. Το 2018 ο Στάτοβτσι ανακηρύχθηκε Συγγραφέας της Χρονιάς του Ελσίνκι.
Επιμύθιο
Μέσα σε ένα στρόβιλο συναισθημάτων σε αναταράσσει το διαολεμένο αυτό βιβλίο. Από τον φόβο της αποδοχής και του queer αυτομαστιγώματος, την απόγνωση μπροστά στο φρικαλέο αποτύπωμα του πολέμου, την ακραία ταπείνωση του ζην ψευδώς. Αλλά κύρια πηγή στις λέξεις και στο μύθο που στήνει ο αξιόλογος συγγραφέας είναι η ντροπή. Το όνειδος του κατεστραμμένου μικροσύμπαντος. Ο Αρσίμ, ο κεντρικός ήρωας, έχει όλα τα κακά του κόσμου, ψάχνεις σαν απελπισμένος χρυσοθήρας για ένα ψήγμα πολύτιμο και του ρίχνεις όλα τα αναθέματα. Τι μαγικό όμως που στο τέλος, του τα συγχωρείς όλα γιατί ο ουροβόρος όφις είναι καταδικασμένος να τρώει την ουρά του. Ας το χωνέψουμε!
Μιχ. Παπ.
