Η Έλλη Ζάχου Ταχτσή, υπήρξε μια ανυπόταχτη γυναίκα, που το μόνο που ήθελε, ήταν να ζήσει ελεύθερη και να αγαπηθεί. Ατύχησε και στα δύο. Υπέκυψε στη σκληρότητα της εποχής της και έγινε πιο σκληρή από αυτήν. «Η μάνα αυτουνού». Προσφώνηση απαξιωτική, ειρωνική, σαρκαστική, μα τόσο οικεία, τόσο γνώριμη. Ο μονόλογος της Κικής Μαυρίδου βασισμένος στη ζωή της μητέρας του Κώστα Ταχτσή, με τη Ράνια Σχίζα στον ομώνυμο ρόλο, έρχεται στην Πάτρα για δύο μόνο παραστάσεις. «Η μάνα αυτουνού… Έλλη Ζάχου Ταχτσή» της Κικής Μαυρίδου σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Λάσκαρη έρχεται την Παρασκευή και το Σάββατο 28 και 29 Απριλίου στο θέατρο Όροφως.
Ποια ήταν η πρώτη σας σκέψη όταν σας πρότειναν να υποδυθείτε την Έλλη Ζάχου Ταχτσή;
Η πρώτη μου σκέψη ήταν ο Κώστας Ταχτσής. Γιατί ο Κώστας Ταχτσής, εκτός από ένας σπουδαίος λογοτέχνης, που με το συγγραφικό του έργο σημάδεψε την Ελληνική μεταπολεμική λογοτεχνία, ήταν και ένας άνθρωπος ιδιαίτερος, εκρηκτικός και ελεύθερος, πολύ μπροστά από την εποχή του, με μια ζωή κόντρα στις νόρμες και τον καθωσπρεπισμό της κοινωνίας και βέβαια με ένα τέλος πάρα πολύ άγριο. Δολοφονήθηκε τον Αύγουστο του 1988 στο σπίτι του στον Κολωνό και ο δολοφόνος του δε βρέθηκε ποτέ. Οπότε η ιδέα να υποδυθώ τη μητέρα του, την Έλλη Ζάχου Ταχτσή, σε έναν μονόλογο που εξιστορεί τη ζωή της και την πορεία της σχέσης της με τον γιο της, μου φάνηκε συναρπαστική. Διάβασα το κείμενο απνευστί και με τάραξε. Δεν με άγχωσε τίποτα. Είπα θέλω να το κάνω κι έπεσα με τα μούτρα. Όσον αφορά τις δυσκολίες, αλίμονο αν δεν υπήρχαν! Και πόσο μάλλον όταν έχεις να κάνεις με έναν μονόλογο που αφορά ένα υπαρκτό πρόσωπο.
Το έργο που έγραψε η κ. Κική Μαυρίδου αφορά γεγονότα που όντως συνέβησαν, δεν πρόκειται για μυθοπλασία.
Ποιους θα λέγατε ότι αφορά αυτή η ιστορία, σήμερα;
Αφορά τους πάντες! Κάθε έναν και κάθε μία από εμάς. Είμαστε γιοι και κόρες. Όλοι και όλες έχουμε έρθει στη ζωή από μια γυναίκα. Μια μάνα.
Ήταν μια ακραία γυναίκα. Με ποια στοιχεία της ηρωίδας σας ταυτίζεστε(αν υπάρχουν);
Είμαι μάνα κι εγώ.
Παρακολουθώντας την παράσταση ο καθένας, παίρνει τα δικά του μηνύματα. Σας έχει τύχει να ακούσετε ή να δείτε κάποια ακραία αντίδραση από το κοινό που σας προβλημάτισε(θετικά ή αρνητικά) και ποια ήταν αυτή;
Θα έλεγα ότι έχω δεχτεί ποικίλες αντιδράσεις που με έχουν συγκινήσει πολύ. Από αγκαλιές μέχρι προσωπικές εκμυστηρεύσεις. Θυμάμαι μια νέα γυναίκα που μου είπε γελώντας και κλαίγοντας μαζί, «θέλω να τρέξω σπίτι να πάρω αγκαλιά το παιδί μου». Ένα νεαρό αγόρι που έβλεπε την παράσταση δεύτερη φορά, ότι τον βοήθησε να καταλάβει και να δικαιολογήσει τους γονείς του και την αντίδρασή τους όταν έμαθαν για την ομοφυλοφιλία του. Όπως επίσης, ένας άντρας θεατής -μου το μετέφεραν αυτό- μετά το τέλος της παράστασης γύρισε και είπε στη γυναίκα του «ας το αφήσουμε το παιδί ήσυχο». Αυτό κυριολεκτικά με τσάκισε.
Εσάς, ποιο είναι το σημείο που σας συγκινεί περισσότερο;
Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο. Είναι τόσα τα σημεία του έργου… αγγίζει τόσα θέματα της ζωής μας μέσα από αυτή την εξομολόγηση. Είναι τόσες οι εικόνες που γεννάει, οι αισθήσεις που ξυπνάει…Από τη μια, η καυτή γεύση της τσούσκας στο στόμα και από την άλλη, η ευωδιά του βασιλικού που τόσο αγαπούσε η Έλλη… Μνήμες που μιλάνε κατευθείαν στο κύτταρό μας.
Θεωρείτε πως έχει αλλάξει επί της ουσίας ο τρόπος που σκέφτεται σήμερα η κοινωνία μας και κατά πόσο μπορεί η τέχνη και συγκριμένα το θέατρο να αλλάξει έστω και λίγο αυτή την κατάσταση;
Επί της ουσίας, φοβάμαι πως όχι! Και το αποδεικνύει δυστυχώς, η πραγματικότητα που βιώνουμε καθημερινά σε όλα τα μέτωπα. Βία, αδικία, ανισότητα, ταμπέλες… και παρά την πληροφόρηση που υπάρχει σήμερα, αντί να ανοίγει το μυαλό και η ψυχή μας, κλεινόμαστε και αντιμετωπίζουμε με δυσπιστία, ό,τι αντίκειται στα στερεότυπα με τα οποία μας έχουν αναθρέψει. Και έρχεται η Τέχνη να ταράξει τα νερά. Να διεγείρει τον νου και το συναίσθημα. Να ξυπνήσει τις αισθήσεις. Και όσον αφορά το Θέατρο… εδώ μιλάμε για σχέση ζωντανή, που συμβαίνει εκείνη τη στιγμή, την μοναδική, ανάμεσα στον ηθοποιό και τον θεατή. Είναι άμεση κινητήρια δύναμη το θέατρο.
Μέσα από την παράσταση παρουσιάζεται μια ολόκληρη εποχή, ακόμη και η θέση της γυναίκας τότε. Σήμερα θα λέγατε ότι τα στερεότυπα του τότε έχουν όντως εξαλειφθεί; Αντικαταστάθηκε ποτέ η πατριαρχική οικογένεια;
Είναι εσωτερικευμένη η πατριαρχία, ριζωμένη μέσα μας από την ώρα που γεννιόμαστε. Ανατρεφόμαστε με μια στρεβλή αντίληψη για τον ρόλο και τη δυναμική των φύλων. Το ισχυρό και το ασθενές. Επικίνδυνα πράγματα! Δεν περνάει εβδομάδα που να μην ακούσουμε για νέες γυναικοκτονίες. Έχουμε χάσει τον αριθμό! Φριχτά εγκλήματα με στόχο τη γυναίκα. Τη γυναίκα ως κτήμα. Που δεν της επιτρέπεται να παίρνει αποφάσεις η ίδια για τη ζωή της. Είναι ασύλληπτο αυτό που συμβαίνει! Και προστασία ουσιαστική, καμία! Δυστυχώς, κάνουμε άλματα προς τα πίσω.
Η κακοποιητική συμπεριφορά τότε θεωρούνταν καθημερινότητα και η ομοφυλοφιλία αρρώστια. Ποιες είναι οι διαφορές με το σήμερα;
Η κακοποιητική συμπεριφορά, «μια χαρά» εξακολουθεί να υπάρχει στην καθημερινότητα. Η ενδοοικογενειακή βία μαστίζει! Και μπορεί μεν, να μη χρησιμοποιείται τόσο συχνά σήμερα, το χέρι ή η βίτσα για να φάει ξύλο ένα παιδί, μπορεί όμως να κακοποιηθεί και με άλλους τρόπους, π.χ. λεκτικούς, που μπορεί να είναι, αν όχι περισσότερο, σίγουρα εξίσου επώδυνοι για την ψυχή του. Όσο για την ομοφυλοφιλία, μπορεί σήμερα να είναι πιο εύκολο να εκφράσεις την ερωτική σου ταυτότητα, αλλά σίγουρα υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας που εξακολουθεί να την θεωρεί κάτι αφύσικο και αρρωστημένο. Υπάρχει ομοφοβία. Και έχουν υπάρξει ακραία περιστατικά μίσους. Μην πάμε μακριά… Ζακ Κωστόπουλος, ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου. Ρατσισμός και βία σε κάθε μορφή και σε όλες τις ηλικίες. Είναι δυνατόν να έχουμε σπείρες εφήβων και βιασμούς εφήβων από συνομηλίκους τους; Είναι αποκαρδιωτικά όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Και είναι θέμα παιδείας! Τα πάντα! Και πρέπει να ξεκινάει από τα γεννοφάσκια μας! Χρειάζεται νοιάξιμο, ενσυναίσθηση, σωστή πληροφόρηση, γνώση, εκπαίδευση, αγάπη και σεβασμό στον άνθρωπο. Είναι χρέος της πολιτείας να νοιαστεί και να μεριμνήσει.
Πως αισθάνεστε όταν ακούτε να χαρακτηρίζουν την ερμηνεία σας σπαρακτική, συγκλονιστική, καθηλωτική, συγκινητική, χαρισματική αληθινή, συνταρακτική και αυθεντική, ενώ παράλληλα σημειώνετε συνεχόμενα sold out;
Γενναιόδωρα επίθετα και ευχαριστώ από καρδιάς! Με γλυκαίνουν αν και με αγχώνουν λίγο (γέλια). Αυτό που έχω εγώ ανάγκη σε κάθε παράσταση, που επιθυμώ βαθιά, είναι μέσα από την εξομολόγηση αυτής της βασανισμένης ψυχής, να μοιραστώ αλήθεια. Κι αυτό ανοίγει τις ψυχές κι εξαφανίζει τις αντιστάσεις.
Αισθάνεστε ικανοποίηση για την μέχρι σήμερα πορεία σας στο καλλιτεχνικό στερέωμα; Θα αλλάζατε κάτι;
Αισθάνομαι γεμάτη και ευγνώμων!
