Από τις αρχές του 20ου αιώνα ο στρατιωτικός σχεδιασμός της χώρας είναι βασισμένος στους κινδύνους από Ανατολή (Τουρκία) και Βορρά (Βουλγαρία). Η δυναμική εμφάνιση της Ιταλίας με τον μεγαλοϊδεατισμό του Μουσολίνι τη δεκαετία του 20, ρίχνει την προσοχή μας -μετά από πολλούς αιώνες -και προς την Δύση. Η Ιταλική φασιστική κυβέρνηση δείχνει τις προθέσεις της το 1923 με τον βομβαρδισμό και την κατάληψη της Κέρκυρας, αλλά κυρίως με την φανφαρόνικη ρητορική της.
Όλα φαίνονται ν’ αλλάζουν με την δικτατορία της 4ης Αυγούστου που είναι περισσότερο «συγγενής» με τον ιταλικό φασισμό παρά με τον γερμανικό ναζισμό, αλλά η «άνοιξη» μεταξύ των δύο χωρών διαρκεί ελάχιστα, γιατί ο ιταλός δικτάτορας είναι αρκετά παρανοϊκός με αποτέλεσμα οι τάσεις αναβίωσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που τον διακατέχουν τον κάνουν ν’ αναζητά περισσότερο για υποτελείς παρά για ιδεολογικούς συμμάχους.
Αυτή την αντίληψη μεταφέρει και ο ιταλός πρεσβευτής στην Αθήνα στη συνάντησή του με τον Μεταξά τον Μάιο του 1940 :«Επισκεφθείς την 6η τρέχοντος τον κ. Πρωθυπουργόν ο κ. Γκράτσι επανέλαβε τα ανωτέρω προσθέσας τα εξής: Η Ιταλία ως Μεγάλη Δύναμις έχει και αυτή τας διεκδικήσεις της, ων την ικανοποίησιν θέλει εν καιρώ αξιώση, εκείνον όμως όπερ δύναται να διαβεβαιώση είναι ότι αι διεκδικήσεις αυταί δεν στρέφονται παντάπασι προς την Ελλάδα ούτε γενικότερα προς τα Βαλκάνια. Και αν ακόμη περιπτώσει η Ιταλία θα ενεπλέκετο εις πόλεμον προς την Αγγλίαν, δεν θα προσέβαλε την Ελλάδα εφ’ όσον αύτη δεν καθίστατο αγγλική βάσις».
Η δικτατορία των Μεταξά–Γεωργίου Β΄ακροβατώντας μεταξύ παραδοσιακής εξάρτησης από την Βρετανία και ιδεολογικής συγγένειας με Ιταλία–Γερμανία, επιλέγει την τακτική της επιφανειακής ουδετερότητας με την αποφυγή προκλήσεων, αλλά στην πράξη τοποθετείται στο Αγγλικό στρατόπεδο. Όταν οι Γερμανοί φτάνουν στην Πράγα, οι Ιταλοί «απαντούν» με την κατάληψη της Αλβανίας, ο Μεταξάς ζητά εγγυήσεις ασφάλειας από την Βρετανία, αλλά παίρνει μόνο κάποιες «ηθικές δεσμεύσεις» περί βοήθειας σε περίπτωση εισβολής από τρίτη χώρα. Η Αγγλία παραμένει ακόμα στην λογική του «κατευνασμού» του Χίτλερ και θεωρεί ως ένα σημείο αναμενόμενες τις επεκτατικές του τάσεις.
Οι Ιταλοί δίνουν μονότονες υποσχέσεις περί ειρηνικής παραμονής τους στη γειτονική χώρα, αλλά όλοι γνωρίζουν ότι δημιουργούν εκεί το πρώτο προπύργιο εξάπλωσής τους στα Βαλκάνια. Άλλωστε τις ίδιες διαβεβαιώσεις, περί μη επέμβασης, δίνουν παλαιότερα σε Αλβανία και Αιθιοπία.
Ο Έλληνας πρέσβης στο Λονδίνο μεταφέρει τον Απρίλιο τις τυπικές «εγγυήσεις» του Μουσολίνι:«Ο υπουργός των Εξωτερικών μου είπεν ότι χθές κατά την εσπέραν τον επεσκέφθη ο επιτετραμέννος της Ιταλίας και του ανακοίνωσε έκ μέρους του κ. Μουσολίνι ότι ουδεμίαν έχουν πρόθεσιν εις βάρος της Ελλάδος και της Γιουγκοσλαβίας, όπου ουδεμία έχει εκδηλωθεί ανησυχία. Τω έκαμεν είτα λόγον περί της Κέρκυρας και των αποδιδομένων εις την Αγγλικήν Κυβέρνησιν προθέσεων προς κατάληψιν αύτης, τουθ’ όπερ θα ηδύνατο να προκαλέσει περιπλοκάς». Όπως βλέπουμε μπορεί ο στρατιωτικός πόλεμος να μην είχε κηρυχθεί, αλλά βρισκόταν εν εξελίξει ο διπλωματικός.
Το τριμερές σύμφωνο μεταξύ Γερμανίας, Ιταλίας και Ιαπωνίας που υπογράφεται στις 27 Σεπτεμβρίου ουσιαστικά ανάβει το πράσινο φως για την προς νότο επέκταση του πολέμου, με απώτερο στόχο την εκδίωξη των –κυρίαρχων μέχρι τότε- Βρετανών από την Μεσόγειο και την απελευθέρωση των θαλάσσιων διόδων για τις επερχόμενες εξορμήσεις του Άξονα στη Μέση Ανατολή.
Παρότι ο Μεταξάς ετοιμάζεται χρόνια για την σύγκρουση, μέχρι τελευταία στιγμή πιστεύει ότι η ιδεολογική του συγγένεια με Γερμανοιταλούς, μπορεί να αποτρέψει την είσοδο της χώρας στον πόλεμο. Στα απομνημονεύματα του σε μια συναισθηματική έξαρση, εμφανίζεται σχεδόν σαν προδομένος γιατί ενώ αυτός είναι όσο αντικομουνιστής χρειάζεται, αυτοί παραβιάζουν τις αρχές τους. Στο τέλος μάλιστα τους κατηγορεί σαν ψεύτες ιμπεριαλιστές, που δεν διαφέρουν σε τίποτα από τους Άγγλους με τους οποίους όμως ο ίδιος συμμαχεί.
Ο Μεταξάς βλέποντας τον πόλεμο να είναι προ των πυλών ρίχνει γέφυρες προς την γερμανική πλευρά βολιδοσκοπώντας ουσιαστικά …πόση γη και ύδωρ ζητά για να αφήσει την χώρα εκτός πολέμου. Η απάντηση είναι αποκαρδιωτική όπως αναφέρει ο ίδιος στα απομνημονεύματά του :«Είς τα σχετικάς βολιδοσκοπήσεις προς την κατεύθυνσιν του Άξονος μου εδόθη να εννοήσω σαφώς ότι η μόνη λύσις θα μπορούσε να είναι μια εκούσια προσχώρηση της Ελλάδος εις την «Νέαν Τάξιν». Προσχώρησης που θα εγένετο λίαν ευχαρίστως δεκτή από τον Χίτλερ ως «εραστήν του ελληνικού πνεύματος».
Συγχρόνως όμως μου εδόθη να εννοήσω ότι η ένταξις εις την Νέαν Τάξιν προϋποθέτει προκαταρκτικήν άρσιν όλων των παλαιών διαφορών με τους γείτονας μας. Και ναι μεν αυτό θα συνεπάγετο θυσίας τινάς δια την Ελλάδα, αλλά αι θυσίαι θα έπρεπε να θεωρηθούν από απολύτως «ασήμαντοι» εμπρός εις τα «οικονομικά και άλλα πλεονεκτήματα» τα οποία θα είχε δια την Ελλάδα η Νέα Τάξις εις την Ευρώπην και εις την Βαλκανικήν. Όταν επέμεινα να κατατοπιστώ, πόσον επί τέλους θα μπορούσε να είναι αυτό το «ελάχιστον» τελικώς μας εδόθη να καταλάβωμεν ότι τούτο συνίστατο εις μερικάς ικανοποιήσεις προς την Ιταλίαν δυτικώς μέχρι Πρεβέζης, ίσως και προς την Βουλγαρίαν ανατολικώς μέχρι Δεδεαγάτς (Αλεξανδρουπόλεως)».
Το τίμημα που ζητούν οι Γερμανοί ήταν δυσβάστακτο για την χώρα και για τον Μεταξά, που από τις πύρινες εθνικοαπελευθερωτικές κορώνες, θα περνούσε χωρίς να πέσει ούτε μια τουφεκιά στον εδαφικό ακρωτηριασμό της χώρας. Στις 12 Οκτωβρίου οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Ρουμανία κάνοντας έξαλλο τον Μουσολίνι που θεωρεί τα Βαλκάνια ιταλικό ζωτικό χώρο. Δύο μόλις ημέρες μετά αποφασίζεται η επίθεση στην Ελλάδα, αλλά τον παρανοϊκό Ντούτσε φαίνεται να τον απασχολεί περισσότερο ο αιφνιδιασμός του Χίτλερ από αυτός της Ελλάδας :«Ο Χίτλερ με έθετε πάντοτε προ τετελεσμένων γεγονότων. Αυτή τη φορά θα τον πληρώσω με το ίδιο νόμισμα :θα ανακαλύψει από τον Τύπο ότι εγώ εισέβαλα στην Ελλάδα».
Είναι 2.50 τα ξημερώματα της Δευτέρας 28ης Οκτωβρίου όταν το αυτοκίνητο της ιταλικής πρεσβείας φτάνει στην έπαυλη του Μεταξά στην Κηφισιά. Ο Ιταλός πρέσβης λέει στο χωροφύλακα του χώρου ότι πρέπει να συναντήσει άμεσα τον πρωθυπουργό. Πράγματι, ελάχιστη ώρα μετά ο Μεταξάς ανοίγει ο ίδιος την πόρτα υπηρεσίας για να υποδεχτεί τον Γκράτσι. Ο τελευταίος του επιδίδει το φάκελο με το τελεσίγραφο το οποίο ο Μεταξάς αρχίζει να διαβάζει και όταν το ολοκληρώνει απαντά στον Γκράτσι στα γαλλικά : “ALORS. C’ EST LA GUUERRE! (λοιπόν αυτό είναι πόλεμος)”. Τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει ο ελληνικός λαός…
Κι όμως. Η πρώτη φορά που εμφανίζεται το «ΌΧΙ» είναι στο πρωτοσέλιδο άρθρο της εφημερίδας «Ελληνικό Μέλλον» της την Τετάρτη 30 Οκτωβρίου 1940…
Πηγή: tvxs.gr
