ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΜΙΧΑΛΗ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
Η μέρα μπορεί να μεγάλωσε και να αργεί πλέον το σκοτάδι αλλά στο «Τέλος πάντων» τη νέα συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ίκαρος» το ζοφερό φινάλε του κόσμου είναι ante portas. Kαι όχι μία φορά, αλλά είκοσι τέσσερις! Ο συγγραφέας σαν παιδί σε σαλόνι μια Κυριακή απόγευμα παίρνει τον κόσμο στα χέρια του και του δίνει παράδοξες, γοητευτικές, εφιαλτικές, κρυφά σκαμπρόζικες μορφές πριν τον καταστρέψει τελείως. Χωρίς εξυπνακισμούς και ευκολίες που μπορεί να σου χαρίσει η ιδέα του αφανισμού έχει σαν βασική κατεύθυνση στο χάρτη των πλοκών πως το ίδιο το Τέλος έχει πολύ μικρότερη σημασία και ενδιαφέρον από όλα όσα μπορούν να συμβούν μέχρι να φτάσει κανείς σε αυτό. Μίλησα μαζί του για τη γοητεία του παράδοξου, τις παντόφλες του Μεγάλου θεριστή και πως τελειώνει ιδανικά η μέρα του.
Λυπάμαι που θα σε βάλω για πολλοστή φορά στη λούπα του «ελέφαντα στο δωμάτιο», αλλά γιατί έγραψες ένα βιβλίο με τόσες εκδοχές για το τέλος του κόσμου; Είσαι άνθρωπος που βλέπει την υδρόγειο μισογεμάτη ή μισοάδεια;
Ξεκίνησα να γράφω το «Τέλος Πάντων» όταν ανακάλυψα ότι η επινόηση τρόπων καταστροφής του κόσμου μπορεί είναι μια πολύ ευχάριστη και δημιουργική διαδικασία, ιδίως αν είναι αρκετά εκείνα που θα ήθελες να αλλάξουν σε ό,τι σε περιβάλλει. Ως άνθρωπος, αναλόγως κάθε φορά της εστίασης και της οπτικής γωνίας, βλέπω την υδρόγειο γεμάτη άλλοτε με ομορφιά και άλλοτε με τόσα σφάλματα και αδικίες που ώρες ώρες σκέφτομαι ότι μόνο με μια επανεκκίνηση θα σωζόταν…
Το απρόσμενο και η επιστημονική φαντασία του παλιού ασπρόμαυρου «Twilight zone» έρχονταν διαρκώς στο νου. Ήξερες τον χρωματισμό της κατάληξης αλλά όχι την ανατροπή. Πώς άνοιξε η βεντάλια των ιστοριών σου και πόσο σε γοητεύει η μπαναλιτέ του παράδοξου;
Τι υπέροχη σειρά που ήταν η «Ζώνη του λυκόφωτος»! Η αίσθηση ότι αυτό που παρακολουθείς είναι οικείο, άρα μάλλον φυσιολογικό κατά κοινή παραδοχή, με τα πάντα τακτοποιημένα στη θέση του, μέχρι που κάποια στιγμή παρατηρείς μια παράξενη λεπτομέρεια, κάτι που δεν ταιριάζει ακριβώς, και ξαφνικά ανθίζει το αλλόκοτο, το σκηνικό αρχίζει να καταρρέει και αποκαλύπτεται μια πολύ διαφορετική αλήθεια! Το παιχνίδι με το παράδοξο με γοητεύει όσο τίποτα. Είμαι ένας λάτρης της αμφιβολίας και προσπαθώ να φυτεύω σπόρους της στις ιστορίες μου, με στόχο την εκ των έσω ανατροπή. Κάθε «τέλος» σε αυτές τις ιστορίες φαίνεται να αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για μια νέα αρχή, αλλά και μια πολύ καλή ευκαιρία για επαναξιολόγηση των πάντων. Κάθε ιστορία, λοιπόν, αποτελεί ένα διαφορετικό πρίσμα μέσα από το οποίο μπορεί να κοιτάξει κανείς τόσο τη συντέλεια όσο και τον καταδικασμένο να καταστραφεί κόσμο.
Οι προηγούμενες δουλειές σου ήταν ένας ανοιχτός διάλογος ιστοριών και φωτογραφιών. Τι σε έκανε να «αλλάξεις πίστα»; Η πρόκληση του καθαρού διηγήματος ή απλά μια φάση δημιουργίας που ακόμα και εσύ δεν γνωρίζεις πως θα μεταλλαχθεί;
Αποφάσισα να αφήσω για λίγο στην άκρη τα φωτογραφηγήματα όταν συνειδητοποίησα ότι, από ένα σημείο και έπειτα, δυσκολευόμουν κάπως να αιφνιδιάσω τον εαυτό μου με αυτά. Δεν επεδίωξα ποτέ την «καθαρότητα» των διηγημάτων μου. Ανέκαθεν με ενδιέφερε αυτά που γράφω να έχουν έναν καλό λόγο ύπαρξης και να μην αποτελούν προϊόν συνήθειας.
Ο «ηλικιωμένος σκακιστής» του Μπέργκμαν στο εξώφυλλο, δείχνει σαφώς κουρασμένος και κάνει αντίστιξη με πολλά παιδιά-ήρωες των ιστοριών σου που καταστρέφουν ή προφητεύουν το τέλος. Προσωπικά με γοήτευσε αυτή η σκανταλιάρικη αθωότητα. Έχει άλλη χάρη αυτό το εσχατολογικό άγγιγμα;
‘Ένα παιδί γελάει με πολλά από τα «σοβαρά» θέματα των «μεγάλων», και κυρίως με την υποκρισία και τους φόβους που σκεπάζονται κάτω από το βαρύ παλτό της σοβαροφάνειας. Σταματάει να γελάει όταν πείθεται και πειθαρχεί. Προσπαθώ κατά το γράψιμο να έχω τη σοβαρότητα με την οποία παίζει ένα παιδί, που δεν θεωρεί τίποτα δεδομένο και διασκεδάζει φέρνοντας σε δύσκολη θέση με τις ερωτήσεις του εκείνους που είναι ευχαριστημένοι με τα πράγματα όπως είναι. Ο Χάρος στο εξώφυλλο, χωρίς τα σκούρα ρούχα της δουλειάς αλλά με την πουά ρόμπα του, δεν μοιάζει και τόσο τρομακτικός, εδώ που τα λέμε. Η μορφή του στο εξώφυλλο, σε στιγμές ανάπαυλας και περισυλλογής αποτελεί αναγνώριση του γεγονότος ότι είναι ένα σκληρά εργαζόμενο άτομο, που κινεί τις εξελίξεις και νοηματοδοτεί τον χρόνο και τη ζωή. Επιπλέον εμφανίζοντας τον Μεγάλο Θεριστή με παντόφλες επιδιώκεται η εξοικείωση με αυτόν και με ό,τι συμβολίζει.
Ένα βιβλίο για την αρχή των πάντων με 24 εκδοχές, σου φαίνεται εξίσου ενδιαφέρουσα ιδέα; The end is the beginning is the end, καταλαβαινόμαστε νομίζω…
Ναι, κάθε τέλος μπορεί να αντιμετωπιστεί ως το στάδιο που προηγείται μιας νέας αρχής. Στο βιβλίο μου συνυπάρχουν είκοσι τέσσερις εκδοχές της καταστροφής του κόσμου και άλλες τόσες και περισσότερες εκδοχές της δημιουργίας του. Με το τέλος των πάντων να είναι εξαρχής δεδομένο, οδηγείται κανείς γρήγορα στο συμπέρασμα ότι αυτό από μόνο του δεν έχει τόση σημασία, όση έχουν όλα εκείνα που μεσολαβούν και περιγράφονται με αφορμή τον ερχομό του. Οι ιστορίες εξακολουθούν να συνεχίζουν και να έχουν τη δική τους ζωή, ακόμη και αν ο δημιουργός τους καρφώσει ένα «ΤΕΛΟΣ» σε κάποιο σημείο τους, ιδίως αν σκεφτεί κανείς ότι μπορούν να ερμηνευτούν με διαφορετικό τρόπο από τον καθένα.
Πώς τελειώνει συνήθως μια μέρα σου;
Με την ανάγνωση, συνήθως, μερικών γραμμών από κάποιο βιβλίο, μέχρι που τα μάτια μου αρχίζουν να κλείνουν. Τότε το αφήνω δίπλα στο κρεβάτι μου μέχρι το επόμενο βράδυ, μονολογώντας «τέλος πάντων» και πέφτοντας για ύπνο.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νεολόγος*
