Rock me Amadeus !
Mα πως είναι δυνατόν ο Θεός να σπατάλησε τα δώρα του σε αυτόν τον ξιπασμένο;», αναρωτιέται γεμάτος γνήσια ζήλια ο Σαλιέρι, που γνωρίζει πως «αυτός ο ξιπασμένος» είναι μια μουσική ιδιοφυΐα ενώ ο ίδιος μια μετριότητα.
Όταν ο Πίτερ Σάφερ έγραφε το «Αμαντέους» για το θέατρο, την ελεύθερη βιογραφία του Μότσαρτ και την ιστορία της κόντρας του με τον Σαλιέρι, δεν περίμενε ποτέ πως η δημιουργία του όχι μόνο θα διασκευαζόταν για τον κινηματογράφο αλλά θα γινόταν και μια από τις καλύτερες ταινίες των 80s. Ο Μότσαρτ παρουσιάζεται ιδιόρρυθμος και αλαζόνας αλλά ταυτόχρονα γεμάτος ένταση και πάθος, σαν φωτισμένος από μια ανώτερη θεία έμπνευση και κάνει τον Σαλιέρι να πετάει διαρκώς χολή για το πρόσωπό του.
O Φ. Μάρεϊ Άμπραχαμ – αυτή την περίοδο «κεντάει»στο White Lotus- που «ζωντανεύει» τον κακιασμένο Σαλιέρι θα πάρει Όσκαρ ερμηνείας κερδίζοντας, στην πραγματική ζωή, τον συνυποψήφιό του Τομ Χαλς και αυτό θα είναι μόλις το ένα από τα συνολικά 8 Όσκαρ που θα πάρει το 1984, ο ιδιοφυής «Αμαντέους». Ανάμεσα σε αυτά και το βραβείο σκηνοθεσίας για τον μεγάλο Μίλος Φόρμαν, ο οποίος με εκείνη την ταινία άγγιξε μάλλον το δημιουργικό του ταβάνι.
Φυσικά, ο Τσέχος σκηνοθέτης που μας άφησε στα 86 του κάνοντας λίγο πιο φτωχή την παγκόσμια κινηματογραφική κληρονομιά, δεν μνημονεύεται για αυτή την ταινία. Και ας υπήρξε μια μεγάλη επιτυχία. Και ας είναι αντικειμενικά μια από τις πιο εμπνευσμένες ταινίες της δεκαετίας της. Με τα χρόνια κατέληξε να είναι ένα υποτιμημένο διαμάντι. Θάφτηκε κάτω από την έτερη ταινία-σήμα κατατεθέν του Φόρμαν: Την φωλιά του Κούκου
Mε πανκ διάθεση
Ελάχιστες ταινίες έχουν καταφέρει να περιγράψουν με τόσο εμπνευσμένο τρόπο τις αντιφατικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα μέσα στο μυαλό μιας διαταραγμένης ιδιοφυΐας. Ο χαρακτήρας της ταινίας μεταβάλλεται αρμονικά, από σκοτεινός και διεστραμμένος σε ζωντανό, πολύχρωμο και γιορταστικό, θαρρείς και ακολουθεί τις μεταβολές που λαμβάνουν χώρα στην περίπλοκη ψυχοσύνθεση του κεντρικού πρωταγωνιστή.
Τι και αν η ιστορία έχει να κάνει με την βιογραφία ενός ανθρώπου που συνέδεσε το όνομά του όσο ελάχιστοι με την κλασική μουσική; Δεν είναι καθόλου υπερβολή να ειπωθεί: η ψυχοσύνθεση αυτής της ταινίας είναι ο ορισμός του πανκ! Μια αληθινή ωδή στο πάθος για τη ζωή και κατ’επέκταση στο πάθος για τη μουσική και μια σπουδή πάνω στη ανθρώπινη τάση της αυτοκαταστροφής, ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με τύπους που λόγω της ιδιοφυΐας τους ξεφεύγουν από τη γενική τάση της ισότητας όλων των ανθρώπων: ο Αμαντέους είναι ευλογημένος αλλά ταυτόχρονα και καταραμένος, μοιάζει να μην μπορεί να διαχειριστεί το χάρισμά του. Γιατί παραμένει άνθρωπος και το χάρισμα του είναι θείο. Και πως μπορεί ένας άνθρωπος να διαχειριστεί το θείο χωρίς να φλερτάρει με την αυτοκαταστροφή;
Amadeus trivial
Οι πυροβολισμοί ήταν υπό τον έλεγχο της τσεχικής κρατικής ασφάλειας και των κομμουνιστικών αρχών που έλαβαν χρηματοδότηση από Αμερικανούς υποστηρικτές. «Αυτός ήταν ο μόνος λόγος για τον οποίο μπορούσαμε να γυρίσουμε την ταινία στην Πράγα», είπε αργότερα ο Forman.
Ο προϋπολογισμός της ταινίας ήταν 18 εκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο, έκανε κέρδη 55 εκατομμυρίων δολαρίων τον πρώτο μήνα μετά την πρεμιέρα, παρόλο που προβλήθηκε μόνο σε 100 κινηματογράφους.
Για να παίξει πειστικά τον ρόλο του Μozart, ο ηθοποιός Tom Hulce εξασκούταν στο πιάνο για τέσσερις ώρες την ημέρα
Ο Forman ανακατασκεύασε την παρουσίαση του «Don Giovanni» στο Θέατρο Count Nostitz στην Πράγα. Εκεί έκανε το ντεμπούτο της η διάσημη όπερα του Μότσαρτ στις 29 Οκτωβρίου 1787 με το πλήρες όνομά της «Il dissoluto punito ossia il Don Giovanni» («Τιμωρημένη τσουγκράνα ή Don Giovanni»).
Ο συγγραφέας του θεατρικού έργου και ο σεναριογράφος Peter Shaffer βάσισε τη βιογραφία του Mozart σε έναν μύθο που διέδωσε ο Pushkin. Σύμφωνα με αυτόν τον μύθο, ένας ζηλιάρης Salieri έκανε απόπειρα κατά της ζωής του Mozart και τον δηλητηρίασε. Ωστόσο, στην ταινία ο λαμπρός συνθέτης πέθανε από πνευμονία, φτώχεια και εξάντληση.
Ο μυστηριώδης άνδρας που ήρθε να δει τον Mozart ενώ ήταν άρρωστος για να παραγγείλει το ρέκβιεμ απεικονίστηκε λανθασμένα στην ταινία ως Salieri. Στην πραγματικότητα, ήταν ο κόμης Franz von Walsegg Stuppach.
Το θεατρικό έργο «Amadeus» του Peter Shaffer έκανε το ντεμπούτο του στο Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου το 1979.
Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, στην αρχή της προετοιμασίας οι συγγραφείς σκέφτονταν τον Mick Jagger να παίξει το ρόλο του Mozart.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Νεολόγος
