Μέσα στους 10 σημαντικότερους κινδύνους για το 2021 κατατάσσει την Τουρκία το γνωστό think tank Atlantic Council. Σε ανάλυσή του ενόψει του νέου έτους, η δεξαμενή σκέψης κάνει εκτενείς αναφορές στα προβλήματα που ενδέχεται να αντιμετωπίσει ο πλανήτης τη χρονιά που έρχεται. Και μαζί με τα προβλήματα που προκαλεί ο Covid, τον φόβο της φτώχειας και άλλα παρόμοια ζοφερά κατατάσσει και την Τουρκία και τις προκλήσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Προβλήματα στη διανομή του εμβολίου για τον κορωνοϊό
Ο κορωνοϊός θα συνεχίσει να αυξάνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Ρωσία, με τις συνέπειες των περιορισμών στις κοινωνικές δραστηριότητες να εκτείνονται και το 2021. (…). Η διανομή εμβολίων θα μπορούσε να αντιμετωπίσει απροσδόκητα προβλήματα παραγωγής και υλικοτεχνικής υποστήριξης, ωθώντας πίσω το χρονοδιάγραμμα για το πότε μπορεί να εμβολιαστεί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Ειδικότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 42% των Αμερικανών δεν θα λάβουν εμβόλια, γεγονός που θα μπορούσε να μειώσει τις πιθανότητες ανακοπής της πανδημίας έως το δεύτερο μισό του 2021. Οι διεθνείς ταξιδιωτικοί περιορισμοί θα παραμείνουν σε ισχύ για μεγάλο μέρος του 2021 δεδομένου ότι η διανομή του εμβολίου στο εξωτερικό, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, είναι πιθανό να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες. Ο ιός συνεχίζει επίσης να εξαπλώνεται και να μεταλλάσσεται, περιορίζοντας ενδεχομένως την αποτελεσματικότητα του εμβολίου.
Η προεδρία του Μπάιντεν καταπνίγεται
Η ικανότητα του Τζο Μπάιντεν να ασκήσει τα καθήκοντά του ως πρόεδρος θα περιοριστεί, ειδικά εάν οι Ρεπουμπλικάνοι διατηρήσουν την ηγεσία της Γερουσίας. Τις τελευταίες μέρες του, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κάνει ό,τι μπορεί για να δυσκολέψει την κατάσταση για τον διάδοχό του: Ο υπουργός Οικονομικών Στίβεν Μουτσίν επέστρεψε 455 δισεκατομμύρια δολάρια σε κεφάλαια ανάκτησης στην κυβέρνηση, ενώ ο Τραμπ απειλεί την Κίνα με επιπλέον πωλήσεις όπλων στην Ταϊβάν, προειδοποιεί το Ιράν για πρόσθετες κυρώσεις και αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη Συνθήκη Open Skies. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι περίπου το 70% των Ρεπουμπλικάνων πιστεύει ότι υπήρξε νοθεία στις εκλογές και ότι η προεδρία του Μπάιντεν είναι παράνομη. Ο Τραμπ θα μπορούσε να είναι ένα αγκάθι στην πλευρά του Μπάιντεν για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ειδικά αν ανακοινώσει μια ακόμη υποψηφιότητα για την προεδρία. Εν τω μεταξύ, οι προοδευτικοί θα πιέσουν τον Μπάιντεν από τα αριστερά, υποσκάπτοντας την υποστήριξη της προεδρίας του από τους μετριοπαθείς.
Ακόμη μια παγκόσμια οικονομική κρίση
Το παγκόσμιο χρέος από τις επείγουσες δαπάνες λόγω του κορωνοϊού, ειδικά στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, εκρήγνυται. Το συνολικό χρέος αυξήθηκε κατά 15 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2020 και αναμένεται να φθάσει το 365% του παγκόσμιου ΑΕΠ έως το τέλος του έτους. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) χρειάστηκε να καταβάλει ήδη χρηματοοικονομική βοήθεια για την πανδημία σε ογδόντα χώρες και οι ροές κεφαλαίων προς χώρες χαμηλού εισοδήματος αναμένεται να μειωθούν κατά 700 δισεκατομμύρια δολάρια από τα επίπεδα του 2019 το 2020. Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες χρειάζονται 7 τρισεκατομμύρια δολάρια για αποπληρωμή χρέους έως το τέλος του 2021. Η Ζάμπια είναι το έκτο έθνος που χρεοκόπησε το 2020. Αυτή η οικονομική δυσχέρεια θα μπορούσε να προκαλέσει μια ακόμη παγκόσμια οικονομική κρίση. Σε μια προσπάθεια να σταματήσει η αυξανόμενη κρίση, η Ομάδα των 20 (G20) δημιούργησε ένα «Κοινό Πλαίσιο» (συμπεριλαμβανομένης της Κίνας) για τη διαχείριση της ελάφρυνσης του χρέους, αλλά η απροθυμία του Κογκρέσου των ΗΠΑ να εγκρίνει τυχόν νέους πόρους για το ΔΝΤ θα μπορούσε να υπονομεύσει τις προσπάθειες της G20.
Οι δυτικές χώρες παλεύουν με μια αργή οικονομική ανάκαμψη
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) μείωσαν πρόσφατα τις αρχικές τους εκτιμήσεις για το 2020 της καθοδικής οικονομικής ζημίας στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες χώρες από τον κορωνοϊό, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη δεν θα ανακάμψει στα επίπεδα του 2020, ακόμη και μέχρι το τέλος του 2021. Μόνο μια μεγάλη οικονομία – η Κίνα – θα παρουσιάσει σημαντική ανάπτυξη (σχεδόν 2%) το 2020, καταλήγοντας σε 10% μεγαλύτερη μέχρι το τέλος του 2021. Η κατάσταση θα μπορούσε να επιδεινωθεί για τη Δύση εάν υπάρχει ανεπαρκές δημοσιονομικό κίνητρο. Πολλοί οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η αργή ανάκαμψη των ΗΠΑ από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 οφειλόταν εν μέρει στην πρόωρη απόσυρση των κινήτρων και στην έμφαση στη μείωση του ελλείμματος από το 2010. Στην Ευρώπη, τα μέτρα λιτότητας μετά το 2008 επιδείνωσαν το πρόβλημα της αργής ανάπτυξης. Λάβετε επίσης υπόψη ότι η οικονομική κρίση του 2008 προκάλεσε τη συνεχιζόμενη λαϊκιστική αύξηση στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.
Η Βόρεια Κορέα κατασκευάζει κρίση
Όταν πρόκειται για την αντιμετώπιση της πυρηνικής απειλής από τη Βόρεια Κορέα, ο Μπάιντεν θα κληρονομήσει την αποτυχημένη διπλωματική κληρονομιά των τεσσάρων τελευταίων προέδρων. Παρά τις τρεις συναντήσεις του Τραμπ με τον Κιμ Γιονγκ Ουν, η Βόρεια Κορέα διαθέτει πλέον ένα ακόμη πιο ικανό οπλοστάσιο πυρηνικών όπλων, συμπεριλαμβανομένων περίπου είκοσι έως τριάντα βόμβων και διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων που ενδέχεται να φτάσουν σύντομα στην ηπειρωτική χώρα των ΗΠΑ. Στο παρελθόν, οι νέοι Αμερικανοί πρόεδροι υποδέχτηκαν με πρόκληση της Βόρειας Κορέας, είτε με πυραύλους είτε με πυρηνικές δοκιμές. Κάτι αντίστοιχο αναμένεται στο πρώτο τέταρτο της προεδρίας του Μπάιντεν. Μια τέτοια επίδειξη θα οδηγήσει σε πίεση στον Μπάιντεν από τα μέσα ενημέρωσης και το Κογκρέσο να κάνει κάτι, αυξάνοντας τις εντάσεις και πιθανόν να οδηγήσει σε ψευδο-κρίση που θα μπορούσε να ξεφύγει από τον έλεγχο. Ο Κιμ δεν είναι αυτοκτονικός. Η πολιτική αποτροπής των ΗΠΑ εξακολουθεί να λειτουργεί μαζί του, αν και πρέπει να ενισχυθεί ενόψει νέων και αναδυόμενων δυνατοτήτων της Βόρειας Κορέας. Η διοίκηση του Μπάιντεν θα είναι πιο αποτελεσματική από αυτή την άποψη εάν αποφύγει σπασμωδικές κινήσεις και επιδιώξει πολυμερή συνεργασία με τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία για την ενίσχυση της αποτροπής.
Η αντιπαράθεση μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν εντείνεται
Η υποψία του Ισραήλ για δολοφονία του κορυφαίου πυρηνικού επιστήμονα του Ιράν, καθώς και η πιθανή επιβολή κυρώσεων από τον Τραμπ πριν αποχωρήσει από το αξίωμα, θα μπορούσε να δηλητηριάσει την κατάσταση με το Ιράν, ανατρέποντας τις ελπίδες του Μπάιντεν για ανανέωση της πυρηνικής συμφωνίας. Στο Ιράν, υπάρχει έντονος θυμός με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, και μια συζήτηση για τα επόμενα βήματα πριν από τις προεδρικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τον Ιούνιο. Εάν ο Ανώτατος Ηγέτης Αγιατολάχ Χαμενεΐ ακολουθήσει τον όρκο του να εκδώσει για αντίποινα – εναντίον του Ισραήλ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων ή των εγκαταστάσεων πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας – πριν από τις 20 Ιανουαρίου, θα μπορούσε να προκαλέσει έντονη αντίδραση από την κυβέρνηση Τραμπ, όπως τον βομβαρδισμό της πυρηνικής εγκατάστασης Natanz. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν κύκλο κλιμάκωσης μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης, υπονομεύοντας τις διπλωματικές φιλοδοξίες του Μπάιντεν. Μια διαπραγμάτευση «περισσότερα για περισσότερα» για την επέκταση των χρονοδιαγραμμάτων για τη διακοπή των πυρηνικών δραστηριοτήτων του Ιράν, το πάγωμα της ανάπτυξης πυραύλων και τη διακοπή των πωλήσεων πυραύλων, μαζί με τον τερματισμό του πολέμου στην Υεμένη, σε αντάλλαγμα για την ανακούφιση των κυρώσεων του ΟΗΕ κατά του Ιράν, θα μπορούσε να αρχίσει να ανοικοδομείται. ένα μέσο εμπιστοσύνης μεταξύ των μερών της πυρηνικής συμφωνίας. Αλλά αυτό το σενάριο απέχει από το να είναι βέβαιο.
Σύγκρουση ΗΠΑ – Κίνας με φόντο την Ταϊβάν
Η Ταϊβάν μπορεί να είναι ο λόγος για να υπάρξει ένταση στις σχέσεις ΗΠΑ και Κίνας. Μια αρνητική δυναμική έχει κλιμακωθεί κατά το παρελθόν έτος: Κάθε κίνηση των Ηνωμένων Πολιτειών για να δείξει υποστήριξη στην Ταϊβάν – όπως οι πωλήσεις όπλων, οι επίσημες επισκέψεις υψηλού επιπέδου και οι στρατιωτικές ασκήσεις – οδήγησε την Κίνα να αυξήσει την πίεση στην Ταϊβάν με σχεδόν – καθημερινές παραβιάσεις εναέριου χώρου και χωρικών υδάτων. Η Ταϊβάν είναι ένα υπαρξιακό ζήτημα για το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Εάν η αντιπαράθεση ΗΠΑ-Κίνας επιδεινωθεί, ο Xi Jinping μπορεί να αισθάνεται υποχρεωμένος να κινηθεί προς την ενοποίηση της Ταϊβάν με την ηπειρωτική Κίνα. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα κινεζική στρατιωτική εισβολή, αν και οι ακούσιες συγκρούσεις αποτελούν κίνδυνο. Πιθανότατα είναι μια στρατηγική τύπου Sun Tzu, βάτραχος-σε-βραστό νερό για να συμπιέσει την οικονομία της Ταϊβάν, βάζοντας το βάρος στις Ηνωμένες Πολιτείες να κλιμακωθεί. Οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ θα προκαλούσε μια πλήρη σύγκρουση μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων του κόσμου.
Η χειρότερη επισιτιστική κρίση εδώ και δεκαετίες καταστρέφει τον κόσμο
Τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) προειδοποίησαν ότι ο κόσμος βρίσκεται στα πρόθυρα της χειρότερης επισιτιστικής κρίσης των τελευταίων πενήντα ετών. Η πανδημία έχει διαταράξει τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων. Και με περισσότερους ανθρώπους να πέφτουν σε ακραία φτώχεια ως αποτέλεσμα της οικονομικής ζημίας που έφερε ο κορωνοϊός, η άνοδος των τιμών των τροφίμων δεν μπορούσε να επιτευχθεί σε χειρότερη στιγμή. Ο ΟΗΕ προβλέπει ότι περισσότεροι άνθρωποι θα πεθάνουν από υποσιτισμό και τις σχετικές ασθένειες από ότι από τον κορωνοϊό. Αυτό δεν λαμβάνει υπόψη το τίμημα για όσους επιβιώνουν. Ο παιδικός υποσιτισμός έχει δια βίου ψυχικές και άλλου είδους επιπτώσεις. Το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων πιστεύει ότι η Υεμένη, το Νότιο Σουδάν, η Νιγηρία και η Μπουρκίνα Φάσο ενδέχεται να υποφέρουν ήδη από συνθήκες πείνας. Το Αφγανιστάν, το Καμερούν, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Κονγκό, η Αιθιοπία, η Αϊτή, ο Λίβανος, το Μάλι, η Μοζαμβίκη, ο Νίγηρας, η Σιέρα Λεόνε, η Σομαλία, το Σουδάν, η Συρία, η Βενεζουέλα και η Ζιμπάμπουε δεν απέχουν πολύ από αυτό. Ακόμη και στις προηγμένες οικονομίες, οι φτωχοί υποφέρουν από υψηλότερες τιμές τροφίμων σε μια εποχή υψηλής ανεργίας.
Η επέκταση της παγκόσμιας μεσαίας τάξης τελειώνει
Ίσως το κορυφαίο επίτευγμα του κόσμου τις τελευταίες τρεις δεκαετίες ήταν η άνοδος εκατομμυρίων από την ακραία φτώχεια και η ανάπτυξη μιας παγκόσμιας μεσαίας τάξης. Αυτό μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο εκτός εάν υπάρξει ισχυρή ανάκαμψη από την κρίση του κορωνοϊού το 2021 και μετά. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι για πρώτη φορά σε μισό αιώνα, η μεσαία τάξη άρχισε να συρρικνώνεται. Ταυτόχρονα, η Παγκόσμια Τράπεζα προβλέπει ότι έως το τέλος του 2021 έως και 150 εκατομμύρια επιπλέον άνθρωποι θα πέσουν σε ακραία φτώχεια, που ορίζονται ως εκείνοι που ζουν με λιγότερα από 1,90 δολάρια την ημέρα. Η χαμηλότερη από την αναμενόμενη οικονομική ανάπτυξη το επόμενο έτος θα αυξήσει αυτό το ποσοστό. Ιστορικά, η διάβρωση της μεσαίας τάξης σχετίζεται με πολιτική αστάθεια, δημοκρατική οπισθοδρόμηση και μεγαλύτερη σύγκρουση.
Η νεο-οθωμανική Τουρκία γίνεται όλο και πιο αδίστακτη
Όλο και περισσότερο αυταρχικό, ισλαμιστική και επεκτατική, η Τουρκία υπό τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρενέβη στρατιωτικά ή έχει τοποθετήσει στρατεύματα στη Σομαλία, το Κατάρ, τη Λιβύη, το Ιράκ, τη Συρία και τα Βαλκάνια. Η Άγκυρα αντιμετωπίζει τη Ρωσία στη Συρία, τη Λιβύη και το Αζερμπαϊτζάν, ενώ επιτίθεται σε αμερικανούς συμμάχους και Κούρδους που πολεμούν το ISIS. Η Τουρκία αναπτύσσει το ρωσικό σύστημα αεροπορικής άμυνας S-400, το οποίο αποτελεί απειλή για το ΝΑΤΟ και έχει προκαλέσει κυρώσεις από τις ΗΠΑ. Και έχει προχωρήσει σε ναυτικές προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, παραβιάζοντας το Δίκαιο της Θάλασσας και απειλεί την Κύπρο. Πολλά αραβικά κράτη βλέπουν την Τουρκία ως απειλή, ενώ ο Ερντογάν προκαλεί επίσης τη Γαλλία. Η στρατιωτική διαχείριση πολλών μετώπων θα μπορούσε να προκαλέσει περισσότερες συγκρούσεις και να αναγκάσει το ΝΑΤΟ σε διεργασίες.
