Του Αλέξανδρου Κογκόλη
Το φράγμα Πείρου – Παραπείρου ξεκίνησε να υδροδοτεί. Οι τρεις Δήμοι της Αχαΐας, Ερυμάνθου, Πατρέων και Δυτικής Αχαΐας θα έχουν καθαρό και ποιοτικό νερό. Από τη μία, δίδεται ένας τέλος στο πρόβλημα της υδροδότησης για πολλά χωριά του νομού και μάλιστα, σε μία ιδιαιτέρως κρίσιμη περίοδο που λόγω της κλιματικής αλλαγής τα αποθέματα του υδροφόρου ορίζοντα στερεύουν.
Από την άλλη, γεννιέται μια μεγάλη ευκαιρία για τουριστική και οικονομική αξιοποίηση της περιοχής και τη δημιουργία νέας ζωής, γύρω κι εντός του φράγματος!
Το φράγμα ανήκει στα διοικητικά όρια του Δήμου Ερυμάνθου και εποπτεύεται από την Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Έργων Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίων Νήσων. Η συντήρηση και η λειτουργία του για τα επόμενα πέντε έτη θα καλύπτεται από ιδιωτικό φορέα, με τη στενή όμως παρακολούθηση και εποπτεία του κράτους, το οποίο θα ασκεί και την τιμολογιακή πολιτική. Από τα πέντε έτη και μετά στόχος των Δήμων είναι να το διαχειρίζεται ένας διαδημοτικός φορέας, με τη συμμετοχή του κράτους και της Περιφέρειας, ωστόσο, ο Δήμος Πατρέων αρνείται τη συμμετοχή του, «υπό το φόβο μετακύλισης επιπλέον κόστους στους λογαριασμούς των πολιτών».
Μπαίνει τεχνικός σύμβουλος
Είναι σαφές πως, όλοι οι συναρμόδιοι φορείς και η Τοπική Αυτοδιοίκηση προσδοκούν σε τουριστική αξιοποίηση, με αναπτυξιακή προοπτική για την περιοχή, καθώς με την ολοκλήρωση του φράγματος δημιουργήθηκε η λίμνη Αστερίου που πλέον αποτελεί ένα από τα πιο όμορφα τεχνητά στολίδια της Αχαΐας, που έδεσε αρμονικά με το φυσικό περιβάλλον και μπορεί να γίνει αγαπημένος τουριστικός προορισμός για φυσιολάτρεις, σε όσους αρέσουν τα σπορ αλλά και σε οικογένειες.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Νεολόγου», ήδη, Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και Δήμος Ερυμάνθου συζητούν πιθανούς τρόπους, στη βάση εκπόνησης ολοκληρωμένου σχεδίου, με μελέτες, κόστος και χρονοδιαγράμματα. Ετοιμάζεται να… πιάσει δουλειά και τεχνικός σύμβουλος, αφού η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας ενέκρινε τη σχετική χρηματοδότηση.
Οι περιορισμοί
Να σημειωθεί ότι, υφίστανται περιβαλλοντικοί περιορισμοί περιμετρικά της λίμνης, σύμφωνα με τη Μελέτη Περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τους περιβαλλοντικούς όρους. Επί της ουσίας όμως πρέπει να εκπονηθεί μελέτη καθορισμού ζωνών προστασίας περιμετρικά των έργων και καθορισμού των επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων (είναι περιβαλλοντικός όρος να γίνει η μελέτη).
Στους περιβαλλοντικούς περιορισμούς δεν γίνεται κάποια αναφορά για δραστηριότητες εντός της λίμνης, οπότε λογικά απαγορεύονται. Βέβαια, θα τεθεί ως προβληματισμός στους μελετητές και πιθανόν να αναδειχθούν και νέες προοπτικές, κάτι όμως που φαντάζει δύσκολο.
«Πόλος έλξης»
Σύμφωνα με την προϊσταμένη της ΕΥΔΕ, Ακριβή Χάραρη, το βέβαιο είναι ότι η περιοχή θα γίνει πόλος έλξης πολύ σύντομα, αφού έχει όλες τις προοπτικές. Είναι δε, ωραίο τοπίο και κοντά στην Πάτρα. Άρα είναι πολύ σημαντικό να τεθούν το συντομότερο δυνατόν οι κανόνες και οι αρχές τουριστικής αξιοποίησης της παραλίμνιας περιοχής.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΑ ΤΟΥ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ
Ο σχηματισμός λιμναίου οικοσυστήματος εξασφαλίζει αισθητική που δίνει δυνατότητες ανάπτυξης τουρισμού -αναψυχής. Η ανάπτυξη αυτή ενδεχόμενα να έχει δευτερογενής αρνητικές επιπτώσεις (επέμβαση στο τοπίο, απορρίμματα και γενικά υποβάθμιση του περιβάλλοντος) εάν δεν ακολουθήσει κανόνες ήπιας αναψυχής, καθορισμό ζωνών προστασίας, ενημέρωση κοινού κλπ.
Προτείνεται εκπόνηση μελέτης στην οποία θα καθορίζονται τα μέτρα και οι όροι ανάπτυξης στην άμεση περιοχή της λίμνης, προκειμένου να αποφευχθούν η ρύπανση και η μόλυνση των νερών του ταμιευτήρα
Καθορισμός ζωνών προστασίας, περιμετρικά του ταμιευτήρα όπου θα επιτρέπεται η ανάπτυξη συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, προκειμένου να αποφευχθούν εισροές ρυπαντικών φορτίων που προέρχονται από ανθρωπογενής δραστηριότητες. Ενδεικτικά:
Απαγορεύεται η διοχέτευση στα φυσικά νερά του ταμιευτήρα και των ποταμών τοξικών ουσιών, ραδιενεργών καταλοίπων, μολυσματικών ουσιών, γεωργικών φαρμάκων, υγρών αποβλήτων ελαιόλαδων και άλλων οργανικών ή ανόργανων ουσιών.
Απαγόρευση εκτέλεσης κάθε έργου ή εργασίας πλησίον των έργων ύδρευσης. Η απόσταση εκτέλεσης θα πρέπει να καθοριστεί σε ειδική μελέτη, που θα εκπονηθεί προκειμένου να καθοριστούν όροι και κατάλληλα μέτρα για την προστασία των νερών του ταμιευτήρα.
Απαγόρευση εγκατάστασης νέων οικισμών στη λεκάνη απορροής.
Απαγόρευση εγκατάστασης πτηνοτροφείων, χοιροστασίων, βουστασίων, νέων βιομηχανιών, βιοτεχνιών και επέκταση υπαρχόντων στη λεκάνη απορροής.
Απαγόρευση θύρας σε απόσταση 500μ από τα όρια της λεκάνης κατάκλυσης
Για οποιαδήποτε επέμβαση σε εκτάσεις με δασικό χαρακτήρα πρέπει να δοθούν εγκρίσεις που προβλέπονται από τη δασική νομοθεσία
ΑΚΡΙΒΗ ΧΑΡΑΡΗ
Η Προϊσταμένη ΕΥΔΕ Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου, Ιονίων Νήσων Ακριβή Χάραρη, μιλώντας στον «Νεολόγο» για το θέμα ανέφερε:
«Η δημιουργία της τεχνητής λίμνης του Φράγματος Αστερίου αποτελεί μεν ανθρώπινη κατασκευή, αλλά η εναρμόνιση της με το περιβάλλον, οδηγεί στην επιθυμία για εξερεύνηση της περιοχής. Άρα αυξάνει την επισκεψιμότητα και την καθιστά τουριστικό προορισμό. Επειδή αυτό μπορεί να επιφέρει ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη, πρέπει άμεσα να τεθούν οι κανόνες και οι αρχές της τουριστικής αξιοποίησης της λίμνης.
Η αξιοποίηση οφείλει να γίνει χωρίς να εμποδίζεται ο πρωταρχικός σκοπός δημιουργίας της και ακολουθώντας ορθές πρακτικές που θα εμποδίσουν την υποβάθμιση του οικοσυστήματος και του περιβάλλοντος της περιοχής.
Η ισορροπία της λειτουργίας του φυσικού περιβάλλοντος και του αντίστοιχου ανθρωπογενούς είναι υψηλής σπουδαιότητας. Τα μέτρα προστασίας του τοπίου και των οικοσυστημάτων (χερσαίων και υδάτινων) που διαμορφώνονται γύρω από τις τεχνητές λίμνες, πρέπει να είναι ολοκληρωμένα και να προλαμβάνουν επιτυχώς ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις.
Φυσικά η τοπική κοινωνία αλλά και οι επισκέπτες πρέπει να ενημερωθούν για το πως θα προστατεύουν την λίμνη και γενικότερα την περιοχή. Η συνέργεια όλων των εμπλεκομένων, Δήμου, πολιτών, Φορέα Διαχείρισης και επισκεπτών θα οδηγήσει στην αειφόρο τουριστική ανάπτυξη της περιοχής».
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΜΠΑΡΗΣ: Δίνει τουριστική ταυτότητα στην περιοχής μας
«Το Φράγμα Πείρου- Παραπείρου είναι ένα σπουδαίο έργο υποδομής για την Αχαΐα το οποίο είχαμε την τύχη να κατασκευαστεί εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου Ερυμάνθου. Για την κατασκευή του χρειάστηκε να περάσουν 14 και πλέον χρόνια, ενώ συνδημότες μας αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια, τα χωράφια και τις περιουσίες τους. Σε κάθε περίπτωση η λειτουργία του Φράγματος εντός των ορίων του Δήμου μας δίνει προστιθέμενη αξία στην περιοχή μας. Για ποιοτικό νερό και τουριστική ανάπτυξη.
Η συνεργασία με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος είναι συνεχής και φυσικά, πολύ καλή», τονίζει στο «Νεολόγο», ο Δήμαρχος Ερυμάνθου, Θεόδωρος Μπαρής.
«Το νερό είναι ζωή, είναι ανάπτυξη. Η περιοχή μας έχει έναν πλούσιο ορεινό όγκο, ο οποίος σε συνδυασμό και με το υγρό στοιχείο του Φράγματος μπορεί να αποτελέσει έναν μαγευτικό προορισμό για την ανάπτυξη και εναλλακτικών μορφών τουρισμού», προσθέτει ο κ. Μπαρής και συνεχίζει:
«Η τεχνητή λίμνη του Φράγματος αποτελεί από μόνη της ένα σπουδαίο αξιοθέατο, ενώ θα αλλάξει και την πανίδα της περιοχής, καθώς θα αποτελέσει καταφύγιο για νέα είδη κυρίως, πτηνών. Την ίδια ώρα, πεζοπορία, αναρρίχηση, ανεμοπτερισμός, κανόε καγιάκ κι άλλα παραλίμνιες δραστηριότητες δίνουν νέα προοπτική στον τόπο μας. Βρισκόμαστε ήδη στην κατεύθυνση αξιοποίησης της παραλίμνιας περιοχής του Φράγματος. Ήδη η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος ενέκρινε σχετική χρηματοδότηση για την πρόσληψη τεχνικού συμβούλου για την καταγραφή των δυνατοτήτων της περιοχής και την ανάδειξη των πρακτικών που θα σηματοδοτήσουν την αξιοποίησή της».
Ήπιες δραστηριότητες και αναπτυξιακό πλάνο
Πρέπει πάντως να διευκρινίσουμε ότι οι δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν θα είναι ήπιας μορφής, προσαρμοσμένες στο φυσικό τοπίο, αλλά και στην διαφύλαξη του περιβάλλοντος και της ποιότητας του νερού.
«Σε κάθε περίπτωση, η προώθηση μορφών εναλλακτικού τουρισμού μπορεί, σε συνδυασμό με τις λοιπές μορφές τουρισμού που προσφέρει ο Δήμος Ερυμάνθου (περιπατητικά μονοπάτια, ιστορικές Μονές, κ.ά.), δίνει τουριστική ταυτότητα στην περιοχής μας και διευρύνει το πεδίο της αναπτυξιακής κατεύθυνσης με την προσέλκυση επισκεπτών διαφορετικών ενδιαφερόντων καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Έχουμε ήδη αρχίσει να ξετυλίγουμε το αναπτυξιακό μας αυτό, πλάνο με την χάραξη περιπατητικών μονοπατιών στα Φαράγγια της περιοχής που έχουν φυσιολατρική διάσταση (Κούμπερι, Τεθρέα), καθώς και την προώθηση του ανεμοπτερισμού στο Σκιαδοβούνι», ολοκληρώνει λέγοντας ο Δήμαρχος Ερυμάνθου.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ: «Προσδοκίες για οικονομική αξιοποίηση»
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Πελοποννήσου και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, Θανάση Πετρόπουλο, η κύρια σκοπιμότητα του έργου είναι η κάλυψη των υδρευτικών αναγκών των περιοχών της Πάτρας, της βορειοδυτικής Αχαΐας και της ΒΙ.ΠΕ. Πατρών, αλλά παράλληλα το φυσικό τοπίο της τεχνική λίμνης, δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες για οικονομική αξιοποίηση.
«Το νερό είναι ένας φυσικός πόρος που δεν έχει υποκατάστατο. Είμαστε υποχρεωμένοι να το σεβόμαστε και να το προστατεύουμε. Η κατασκευή μεγάλων φραγμάτων και ταμιευτήρων μεταβάλει το φυσικό περιβάλλον των περιοχών κατασκευής τους από παραποτάμιο σε λιμναίο. Οι Περιβαλλοντικές επιπτώσεις θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με επανορθωτικά μέτρα που προβλέπονται στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και από τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους», υποστηρίζει ο κ. Πετρόπουλος και συνεχίζει:
«Σε παρόμοια περιβάλλοντα, έχουν αναπτυχθεί παράλληλες δραστηριότητες που άλλαξαν την οικονομία των περιοχών από αγροτικών σε αγροτουριστικών. Κλασσικό Ελληνικό παράδειγμα παραλίμνιας ανάπτυξης, αποτελεί η τεχνική λίμνη Πλαστήρα. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως υπάρχουν και περιπτώσεις φραγμάτων που δεν αναπτύχθηκαν τουριστικά οι όμορες περιοχές τους. Τέτοια περίπτωση είναι η τεχνική λίμνη Πηνειού στα γεωγραφικά όρια της Αχαΐας με την Ηλεία».
Τα σωστά βήματα για την εκμετάλλευση
Κατά τον Πρόεδρο του ΓΕΩΤΕΕ, η σωστή διαδικασία εκμετάλλευσης περιλαμβάνει καταρχάς δύο βήματα:
Το πρώτο βήμα αφορά τη δημιουργία του Φορέα Διαχείρισης Φράγματος, που θα καθορίσει τις παρεμβάσεις και τις χρήσεις του. Εάν είμαστε οπαδοί της αρχής «Οι χρήστες του νερού πρέπει να είναι και οι διαχειριστές του», μέλη του φορέα θα πρέπει να είναι οι φορείς αυτοδιοίκησης και συλλογικών οργάνων.
Το δεύτερο βήμα αφορά την εκπόνηση Μελέτης Διαχείρισης και Αξιοποίησης του ταμιευτήρα και των παραλίμνιων περιοχών. Όλες οι παρεμβάσεις πρέπει να γίνονται με προσεκτικά βήματα και σύμφωνα με τα εγκεκριμένα διαχειριστικά σχέδια.
Όλες οι παρεμβάσεις οφείλουν να έχουν ως κατεύθυνση την προστασία του περιβάλλοντος, την ενίσχυση της κοινωνικής δομής της περιοχής, την οικονομική ανάπτυξη. Πρωτίστως όμως την προστασία της ποιότητας και της ποσότητας του υδρευτικού νερού.
Στο πλαίσιο αυτό, οι παράλληλες χρήσεις είναι για αναψυχή και εκπαίδευση.
Αγροτουριστική αξιοποίηση
Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τον Θανάση Πετρόπουλο, η περιοχή ενδείκνυται για αγροτουριστική αξιοποίηση με την ανάδειξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, δημιουργία μονοπατιών και διαδρομών, θέσεων παρατήρησης, καταλυμάτων, χωρών εστίασης, επισκέψιμων αγροκτημάτων, αθλητικών δραστηριοτήτων κ.α. που μπορούν να τύχουν κοινοτικής χρηματοδότησης από προγράμματα όπως το LEADER.
Υδρόβια είδη και πτηνά
Στα λιμναία οικοσυστήματα έχει παρατηρηθεί ότι με την πάροδο του χρόνου αναπτύσσεται πάρα υδάτια βλάστηση που δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες στην προσέλκυση υδρόβιων ειδών. Οι βιότοποι αυτού του τύπου, συνήθως αποτελούν σταθμό στη μεταναστευτική οδό πτηνών. Προοπτικά μπορούν να αποτελέσουν οι ευρύτερες περιοχές χώροι για τη δημιουργία οικολογικού πάρκου.
Ενδιαφέρον για τους μαθητές
«Ο ταμιευτήρας, με τα δύο φράγματα, ως μεγάλο τεχνικό και περιβαλλοντικό έργο αποτελεί αντικείμενο ενδιαφέροντος για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Για τους μαθητές που θα έρθουν σε επαφή με το νέο οικοσυστήματα, για τους φοιτητές που θα μελετήσουν το τεχνικό έργο, τους γεωλογικούς σχηματισμούς, τη βιολογία των έμβιων όντων της λίμνης.
Όμως πέρα από τους μελλοντικούς στόχους που οφείλουμε να έχουμε για τη περιοχή, έχουμε την υποχρέωση να επαναπροσδιορίσουμε την γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή της. Υπάρχουν οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι που οι εκτάσεις του καλύφθηκαν από το νερό που θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα ώστε να συνεχίσουν να παράγουν. Η συγκέντρωση μεγάλου όγκου νερού αλλάζει το μικρόκλιμα και ίσως χρειαστεί να αναπτυχθούν νέες καλλιέργειες και εκτροφές.
Το βέβαιο είναι η παρουσία του φράγματος δημιουργεί μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης. Με προσεκτικό σχεδιασμό, μπορούμε να δημιουργήσουμε τις ευκαιρίες βελτίωσης της ζωής.
Στην προκειμένη περίπτωση, ο δρόμος της οικονομικής ανάπτυξης αποδίδει όταν είναι παράλληλος με το μονοπάτι της οικολογίας», προσθέτει ο κ. Πετρόπουλος.
