Του Ανδρέα Κολλιόπουλου
Το «καμπανάκι» του κινδύνου χτυπούν οι εκθέσεις του ΕΟΔΥ για την αύξηση των Σεξουαλικών Μεταδιδομένων Νοσημάτων στην χώρα μας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που αποτυπώνονται στις Ετήσιες Επιδημιολογικές Εκθέσεις του Τμήματος ΣΜΝ του ΕΟΔΥ, στο χρονικό διάστημα 2020-2022, έχει καταγραφεί αύξηση της τάξης του 113,36% για τα κρούσματα πρώιμης σύφιλης και της τάξης του 120,73% για τα κρούσματα γονόρροιας.
Η κατακόρυφη αυτή αύξηση των Σεξουαλικών Μεταδιδόμενων Νοσημάτων δεν αποτελεί προνόμιο της χώρας μας αφού παρατηρείται τόσο σε παγκόσμιο, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην περιοχή μας (αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία από τον ΕΟΔΥ για κάθε περιφερειακή ενότητα ξεχωριστά) οι αναφορές είναι αρκετά συχνές.
Η Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, Επιμελήτρια Α, στο Γενικό Νοσοκομείο Πατρών «Άγιος Ανδρέας», Γεωργία Κυριάκου, τονίζει στον «Νεολόγο»: «Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική αύξηση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και στη χώρα μας.
Μετά τη δεκαετία του ΄90, οπότε και οι αναφερόμενοι αριθμοί περιστατικών με ΣΜΝ ήταν οι χαμηλότεροι στην ιστορία, η γονόρροια, η σύφιλη και οι χλαμυδιακές λοιμώξεις έχουν σημαντικά αυξηθεί, ειδικά στις χώρες με υψηλό βιοτικό επίπεδο».
Οι παράγοντες της αύξησης
Σύμφωνα με την κ. Κυριάκου «οι παράγοντες που συμβάλλουν στη διαρκή μετάδοση των ΣΜΝ στους πληθυσμούς είναι πολλαπλοί και περίπλοκοι και περιλαμβάνουν κυρίως τη συχνή εναλλαγή σεξουαλικών συντρόφων, την απουσία συστηματικής χρήσης προφυλακτικού, καθώς και την εφαρμογή σεξουαλικών πρακτικών υψηλού κινδύνου».
Η αύξηση των περιστατικών που παρουσιάζουν σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα αφορά όλες τις ηλικιακές ομάδες, αλλά κυρίως την ηλικιακή ομάδα 25-34 ετών και ακολούθως αυτή των 15-24 ετών. «Αυτό αποδίδεται πρωτίστως στη μεγαλύτερη σεξουαλική δραστηριότητα αλλά και στην αλλαγή των κοινωνικών συμπεριφορών με κυριότερη την ύπαρξη νέων ή τη συχνή εναλλαγή σεξουαλικών συντρόφων σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες».
Τα βασικά συμπτώματα
Όπως τονίζει η κ. Κυριάκου «περισσότερα από 30 διαφορετικά βακτήρια, ιοί και παράσιτα μπορούν να μεταδοθούν μέσω σεξουαλικής επαφής (κολπικής, πρωκτικής ή στοματικής) και κάποια μεταδίδονται από τη μητέρα στο παιδί κατά τη διάρκεια της κύησης, του τοκετού ή του θηλασμού. Στα τέσσερα συχνότερα ΣΜΝ συγκαταλέγονται η σύφιλη, η γονόρροια, και οι λοιμώξεις από χλαμύδια και τριχομονάδες».
Τα βασικά συμπτώματα «όσον αφορά τη γονόρροια, στους άνδρες είναι συνηθέστερα η εκροή βλεννοπυώδους εκκρίματος από την ουρήθρα και άλγους κατά την ούρηση. Στις γυναίκες η λοίμωξη είναι ασυμπτωματική στο 50% των περιπτώσεων ή εκδηλώνεται με βλεννοπυώδεις κολπικές εκκρίσεις, άλγος κάτω κοιλίας, δυσουρία και αιμόρροια. Η πρωκτική και η φαρυγγική λοίμωξη είναι συνήθως ασυμπτωματικές και στα δύο φύλα.
Όσον αφορά τη σύφιλη, η εκδήλωση εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και περιλαμβάνει την εμφάνιση έλκους στο πρώτο στάδιο της νόσου, ενώ αργότερα μπορεί να εκδηλωθεί με ποικιλία δερματικών αλλά και συστηματικών εκδηλώσεων όπως πυρετός, λεμφαδενοπάθεια, σπληνομεγαλία κ.α. Σε προχωρημένα στάδια, η σύφιλη μπορεί να προκαλέσει σοβαρές νευρολογικές και καρδιαγγειακές επιπλοκές».
Οι ασυμπτωματικοί φορείς
Υπάρχουν όμως και οι ασυμπτωματικοί φορείς «Σε αρκετές περιπτώσεις η προσβολή από ένα ΣΜΝ ενδέχεται να μη γίνει αντιληπτή καθώς τα συμπτώματα μπορεί να είναι ασήμαντα ή και ανύπαρκτα με αποτέλεσμα ο ασθενής να θέτει σε κίνδυνο, όχι μόνο τον εαυτό του, αλλά και το/τη σύντροφό του» τονίζει κ. Κυριάκου.
«Προκειμένου να αποφευχθεί η μετάδοση από τέτοιους ασυμπτωματικούς φορείς, έχουν εκδοθεί κατευθυντήριες οδηγίες τόσο από το Αμερικανικό όσο και από το Ευρωπαϊκό κέντρο έλεγχου νοσημάτων, αλλά και από τον ΕΟΔΥ, όσον αφορά τη συχνότητα διενέργειας ελέγχου ρουτίνας στον σεξουαλικά ενεργό πληθυσμό αναλόγως του φύλου, της ηλικίας, των σεξουαλικών συμπεριφορών, των συννοσηροτήτων, της συνύπαρξης ή όχι άλλου ΣΜΝ, της επαγγελματικής ενασχόλησης, της ύπαρξης κύησης ή όχι».
Η πρόληψη και η αγωγή
Η έστω και υποψία προσβολής από κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, θα πρέπει να οδηγεί τον ασθενή στον θεράποντα Δερματολόγο – Αφροδισιολόγο, σύμφωνα με την κ. Κυριάκου, προκειμένου να διενεργηθεί έλεγχος που θα θέσει τη διάγνωση του νοσήματος και ακολούθως θα καθορίσει την παροχή της κατάλληλης θεραπείας.
«Στις περισσότερες περιπτώσεις χρήζει αγωγής και ο/η ερωτικός σύντροφος. Η χρήση προφυλακτικού, το πλύσιμο των γεννητικών οργάνων μετά από κάθε σεξουαλική επαφή και η επίσκεψη στο γιατρό αμέσως μόλις διαπιστωθεί κάποιο σύμπτωμα τόσο του ασθενούς, όσο και του σεξουαλικού συντρόφου, αποτελεί την καλύτερη πρόληψη για την αποφυγή μετάδοσης τέτοιων νοσημάτων».
Προσοχή στον ιό HPV
Αξίζει να αναφέρουμε ότι ιός της HPV συνδέεται με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και αυτό αποτελεί μια πτυχή του όλου θέματος που θα πρέπει να προσεχθεί. «Ο ιός HPV, δηλαδή ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων, μπορεί να μεταδοθεί μέσω της σεξουαλικής επαφής και αποτελεί σχεδόν πάντα (σε ποσοστό περίπου 95%) το αίτιο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, προκαλώντας μια σειρά αλλοιώσεων στον τράχηλο μιας γυναίκας που με την πάροδο του χρόνου μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη κακοήθειας» τονίζει η Κυριάκου.
«Στην Ελλάδα, για τις γυναίκες ηλικίας 15-44 ετών ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί την 3η πιο συχνή κακοήθεια. Γι αυτούς τους λόγους η προφύλαξη μετάδοσης του ιού, η αποφυγή άλλων παραγόντων κινδύνου όπως είναι το κάπνισμα, ο τακτικός έλεγχος με τεστ Παπανικολάου και ο εμβολιασμός έναντι του ιού είναι ζωτικής σημασίας».
Η σεξουαλική συμπεριφορά
Πάντως η όλη αυξητική τάση των ΣΜΝ μαρτυρά ενδεχομένως και μια αλλαγή σεξουαλικής συμπεριφοράς από τον ευρύτερο πληθυσμό. «Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων η συστηματική αύξηση αυτών των παθήσεων που παρατηρείται ειδικά μετά την πανδημία, πιθανόν να οφείλεται σε μια αλλαγή στη σεξουαλική συμπεριφορά που περιλαμβάνει σεξουαλικές πρακτικές υψηλού κινδύνου με αύξηση των μολύνσεων μεταξύ νεαρών ετεροφυλόφιλων ατόμων.
Ταυτόχρονα υπάρχει βελτιωμένη εργαστηριακή διάγνωση που βοηθά στην πιο ακριβή καταγραφή των κρουσμάτων».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νεολόγος*
