Της Ελένης Μασσαρά
Είναι γεγονός πως η τέχνη του θεάτρου Σκιών, έχει καταφέρει, να παραμείνει μια σταθερή αξία στο πέρασμα των χρόνων και ειδικά στην Πάτρα, όπου έχει χαρακτηριστεί γενέτειρα του Καραγκιόζη.
Η ενασχόληση με τον αγαπημένο, λαϊκό ήρωα, περνάει από γενιά σε γενιά και σήμερα μιλούν στον «Κ», τρεις γνήσιοι εκπρόσωποι του θεάτρου σκιών: Ο Χρήστος Πατρινός, ο Κώστας Μακρής και ο Χρήστος Καλπουζάνης.
Χρήστος Πατρινός
Ο Χρήστος Πατρινός, γεννημένος στην πλατεία Βουδ, μεγάλωσε κοντά – στο γνωστό τότε – θέατρο «Ρεκόρ» που ανήκε στον «Πίνδαρο». Αποτελούσε το πρώτο Καραγκιοζο-θέατρο στην Πάτρα και ήταν μάλιστα θερινό.
Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με το θέατρο σκιών και πώς έφτασε η ενασχόληση μαζί του μέχρι και σήμερα;
Κάθε μέρα, οι δικοί μου με πήγαιναν να δω τον Καραγκιόζη. Σε ηλικία μόλις πέντε με έξι χρόνων, όντας πιτσιρίκος τότε, μετά από κάθε παράσταση που έβλεπα, την επόμενη ημέρα πήγαινα πίσω από τον Ιερό Ναό του Παντοκράτορα και με ένα πανί της μάνας μου και δύο κεριά έφτιαχνα το… δικό μου Θέατρο Σκιών και μάλιστα με δύο δεκάρες το εισιτήριο. Έφτιαχνα τις φιγούρες μου με ότι υλικά μπορούσα να έχω. Χαρακτηριστικές ήταν οι αυτοσχέδιες – από ψιλό χαρτί – φιγούρες που ζωγραφίζαμε, τις οποίες κολλούσαμε με αλευρόκολλα. Το 1971 έκοψα το πρώτο μου τιμολόγιο παράστασης, σε ηλικία είκοσι ετών! Αν και τελείωσα ηλεκτρολόγος, ο Καραγκιόζης είναι για εμένα η αρρώστια μου. Κυλάει στο αίμα μου!
Τι έχετε να δηλώσετε για τα παιδιά που επισκέπτονται το Θέατρο Σκιών, αλλά και για το μέλλον του κλάδου;
Υπάρχει μια αγάπη των παιδιών για το θέατρο σκιών. Αποκλείεται να χαθεί μια τέτοια ανεξίτηλη πολιτιστική κληρονομιά. Αν οι νέοι Καραγκιοζοπαίκτες φέρουν ακόμα πιο κοντά τους τα παιδιά και τους μάθουν τα μυστικά του Καραγκιόζη, το θέατρο σκιών δεν θα χαθεί. Ο Καραγκιόζης αντιπροσωπεύει τον καταπιεσμένο Έλληνα .Γιατί του έδωσαν το μακρύ χέρι; Γιατί έχει καμπούρα και είναι ξυπόλυτος; Γιατί πεινάει; Υπήρχε και υπάρχει λόγος.
Κώστας Μακρής
Μια ακόμη γνωστή και «δυνατή» φυσιογνωμία στον χώρο του Θεάτρου Σκιών είναι αυτή του Κώστα Μακρή. Μέσα από τον πατέρα του και τις… φιλίες του με τους γνωστούς Καραγκιοζοπαίχτες της εποχής, είχε όλα εκείνα τα ερεθίσματα που τον ώθησαν από την παιδική του ηλικία να αγαπήσει τον Καραγκιόζη και αυτή η αγάπη… κρατάει μέχρι και σήμερα.
Ο Καραγκιόζης σας γοήτευσε από την πρώτη στιγμή; Πότε ήταν η πρώτη σας παράσταση;
Μαγνητίστηκα από την πρώτη στιγμή. Μεγάλωσα με τις παραστάσεις του «Γιάνναρου» και του «Βασίλαρου». Η πρώτη μου παράσταση ήταν στα πέντε μου χρόνια. Θυμάμαι μια γειτόνισσα και φίλη της μητέρας μου, είχε σ’ ένα μπαούλο φιγούρες που μου επέτρεπε να παίζω. Τα βράδια έπαιρνα τις φιγούρες και έκανα την δική μου παράσταση στα παιδιά της γειτονιάς, με όσα είχα δει από τις παραστάσεις που παρακολουθούσα.
Τα σημερινά παιδιά ενδιαφέρονται για το Θέατρο Σκιών;
Βλέπω μια απίστευτη λατρεία των παιδιών. Οι εκδηλώσεις αγάπης είναι τρομερές. Σε γεμίζουν τόσο, που θες όλο και πιο πολύ να τους λες και να τους μαθαίνεις περισσότερα. Είναι λαϊκή παράδοση. Κι αυτό το κάνει η μαθητεία. Ο στόχος είναι να φτάσεις όσο περισσότερο γίνεται στην αυθεντική τέχνη του Καραγκιόζη όπως την διδαχτήκαμε, όπως μας την δίδαξε, ο Μίμαρος, ο πρώτος Καραγκιοζοπαίχτης της Πάτρας.
Όπως μου είχε πει ο αείμνηστος Θύμιος Καρακατσάνης: «Το θέατρο και ο ηθοποιός είναι ένα πράγμα. Ο Καραγκιόζης μπορεί ταυτόχρονα να υποδυθεί 100 πράγματα μαζί». Αυτή είναι η μαγεία του Θεάτρου Σκιών για εμένα. Με ένα σεντόνι μπορεί να δείξει την τέχνη του. Είμαι αισιόδοξος για το μέλλον. Έχω βάλει το δικό μου λιθαράκι μέσα από τα δύο παιδιά μου για να συνεχιστεί το Θέατρο Σκιών.
Χρήστος Καλπουζάνης
Το Θέατρο Σκιών αποτελείται σιγά- σιγά κι από νεότερους του χώρου, όπως ο Μπάμπης Μακρής που μίλησε πρόσφατα στον «Κ», αλλά και ο Χρήστος Καλπουζάνης, ένας 35χρονος πατρινός που γνώρισε από μικρός γνώρισε τον Καραγκιόζη, τον αγάπησε και σήμερα περνά τα… δικά του μηνύματα μέσα από τις παραστάσεις του.
Πως ξεκίνησε η αγάπη σας για τον Καραγκιόζη;
Η ζωή μου όπως ξεκίνησε ήταν ένα παραμύθι. Μέσα από την γιαγιά μου. Μου ζωγράφιζε φιγούρες, με έφερε κοντά στο θέατρο σκιών και πλάι σε έναν μεγάλο Καραγκιοζοπαίχτη. Στα δώδεκά μου χρόνια – το 1998 – πραγματοποίησα την πρώτη μου παράσταση. Στα 18 μου αποτελούσε το επάγγελμά μου.
Ποια είναι η εκτίμησή σας για το παρόν και το μέλλον του Καραγκιόζη;
Υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση. Ο Καραγκιόζης έδειξε για ακόμα μια φορά πως έχει τεράστια δύναμη στην πάροδο του χρόνου. Εχει παραμείνει άφθαρτος. Έχουμε ένα εργαλείο. Μέσα από τον κόσμο του Καραγκιόζη, μπορούμε να μεταδώσουμε στα παιδιά, μηνύματα, να διευρύνουμε τον τρόπο σκέψης τους. Πιθανολογώ ότι στο μέλλον ο Καραγκιόζης, θα έχει μια διαχρονική αξία, όπως ο Αριστοφάνης. Όσα χρόνια κι αν περάσουν ο Καραγκιόζης δεν γερνάει, μόνο εμείς.
(από το ένθετο « Κόσμος», εφημερίδα «Νεολόγος»).
