«Οι φήμες και μόνο προκαλούν οικονομική ζημιά στις τοπικές κοινωνίες» σύμφωνα με τον Αναπληρωτή Καθηγητή Θαλάσσιας Βιολογίας Αλέξη Ράμφο.
ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΞΑΝΘΗ
xanthis660@gmail.com
Οι πληροφορίες για επανεμφάνιση των μεδουσών στο Ιόνιο τις τελευταίες μέρες έχει προκαλέσει ανησυχία καθώς ξυπνούν μνήμες του 2017 όπου οι θάλασσες σε Πατραϊκό, Κορινθιακό και Κυπαρισσιακό Κόλπο είχαν κατακλυστεί από αυτό το είδος προκαλώντας τεράστια οικολογική και οικονομική καταστροφή. Είναι όμως έτσι τα δεδομένα; Ο «Ν» σας παρουσιάζει τα δεδομένα μέχρι ώρας.
Αλέξης Ράμφος: «Αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα»
«Φήμες που μπορεί να προκαλέσουν οικονομική καταστροφή σε εκατοντάδες επαγγελματίες του τουρισμού σε Ιόνιο, Δυτική Ελλάδα και Δυτική Πελοπόννησο», χαρακτηρίζει ο Αναπληρωτής Καθηγητής Θαλάσσιας Βιολογίας, ειδικευμένος στο ζωοπλαγκτόν κ. Αλέξης Ράμφος.
Ο κ. Ράμφος για λογαριασμό του «Ν» προχώρησε σε μια καταγραφή δεδομένων και μαρτυριών από ανθρώπους που δραστηριοποιούνται κοντά σε παραλίες. Δεδομένα αναζητήθηκαν σε Ζάκυνθο, Κεφαλονιά, Ιθάκη και Λευκάδα, δημοφιλή νησιά του Ιονίου, τα οποία, όπως έλεγαν οι πληροφορίες των τελευταίων ημερών φέρεται να καταγράφεται έξαρση της παρουσίας μεδουσών. Ωστόσο τα δεδομένα είναι πάρα πολύ λίγα ώστε να θεωρούνται αξιολογίσιμα από τους επιστήμονες και ουσιαστικά όπως λέει ο κ. Ράμφος αυτή τη στιγμή κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι το καλοκαίρι θα ζήσουμε σκηνές του 2017 με τις θάλασσες της ευρύτερης περιοχής να έχουν κατακλυστεί από μέδουσες.
Τι είναι το «inaturalist»
Παράλληλα μια ακόμη πηγή όπου χρησιμοποιήθηκε από κάποιους ως πηγή απόδειξης ότι οι μέδουσες επέστρεψαν είναι η διαδραστική πλατφόμα «inaturalist».
Η συγκεκριμένη πλατφόρμα είναι ένα κοινωνικό δίκτυο φυσιολόγων, επιστημόνων πολιτών και βιολόγων που βασίζεται στην ιδέα της χαρτογράφησης και της κοινής χρήσης παρατηρήσεων της βιοποικιλότητας σε ολόκληρο τον κόσμο. Μάλιστα και το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας ανταλλάσσει πληροφορίες με το συγκεκριμένο δίκτυο για να μπορεί να γίνει καταγραφή και αξιολόγηση των δεδομένων.
Ουσιαστικά όπως μας εξηγεί ο Καθηγητής Θαλάσσιας Βιολογίας εκεί πολίτες μπορούν να αναρτήσουν πληροφορίες ή φωτογραφίες οποιουδήποτε είδους ζώου επιθυμούν. Έπειτα τα δεδομένα αξιολογούνται, καταχωρούνται και επεξεργάζονται στην συνέχεια.
Εμείς ρωτήσαμε τον κ. Ράμφο για το «inaturalist» και την καταγραφή των μεδουσών για το 2022 με τον καθηγητή να μας απαντά κατηγορηματικά πως: «Από την 1 Ιανουαρίου μέχρι και σήμερα έχουν υπάρξει μόλις δύο παρατηρήσεις με φωτογραφίες εμφάνισης μέδουσας στο Ιόνιο, που σημαίνει ότι αυτά τα δεδομένα είναι μη αξιοποιήσιμα για τους ειδικούς ώστε να μπορέσουν να βγάλουν μοντέλα πρόγνωσης για την κατάσταση τους επόμενους μήνες».
Χωρίς μοντέλο πρόγνωσης
Ο κ. Ράμφος αναφέρθηκε επίσης και στην έλλειψη μοντέλου πρόγνωσης εμφάνισης μεδουσών. Όπως μας λέει για την Ελλάδα δεν υπάρχει ούτε μια επιστημονική δημοσίευση για το συγκεκριμένο είδος ποτέ στην βάση δεδομένων της Διεθνούς Βιβλιογραφίας, στην οποία υπάρχουν δεδομένα μόνο από την Δυτική Μεσόγειο και τον Παγκόσμιο Ωκεανό, τα οποία, αναφέρουν ότι το συγκεκριμένο είδος εμφανίζεται σε τροπικά και υποτροπικά κλίματα. Σύμφωνα με τον Καθηγητή τόσα χρόνια δεν έχει επενδύσει η επιστημονική κοινότητα στην έρευνα και στη μελέτη του συγκεκριμένου είδους ώστε να μπορέσουμε να αντλήσουμε δεδομένα.
Η διαφορά με το 2017
Όσοι είδαν τα δημοσιεύματα και τις φήμες που κυκλοφορούν τις τελευταίες ημέρες, θυμήθηκαν τη συνθήκη που επικρατούσε το 2017. Ωστόσο σύμφωνα με τον Καθηγητή κανείς δεν μπορεί να παραληρήσει τις δύο περιπτώσεις αφού σε σχέση με το 2017, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία απολύτως καταγραφή ή μαρτυρία για παρουσία ολόκληρων κοπαδιών – σμηνών από μέδουσες οι οποίες να προκαλούν προβλήματα όπως είχε παρατηρηθεί τότε. Χωρίς τέτοιες εικόνες ο κ. Ράμφος ξεκαθαρίζει πως κανείς δεν μπορεί να είναι 100% σίγουρος ότι υπάρχει έξαρση το φετινό καλοκαίρι. Παράλληλα κανείς δεν μπορεί και να το αποκλείσει 100%. Όμως το να δημιουργούνται εντυπώσεις ή αναστάτωση χωρίς λόγο μόνο κακό προκαλεί στις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες των περιοχών που εμπλέκονται.
Θερμοί χειμώνες
Στο πλαίσιο της έρευνας του «Ν» ζητήσαμε από τον Καθηγητή Θαλάσσιας Βιολογίας να μας δώσει κάποια στοιχεία για την συμπεριφορά της συγκεκριμένης μέδουσας αλλά ποια είναι και τα αίτια που προκαλούν έξαρση της παρουσίας τους.
Ο κ. Ράμφος καταρχάς αναφέρθηκε σε κάποια τελευταία δεδομένα που δείχνουν πως μετά από θερμούς χειμώνες φαίνεται πως αυξάνεται η εμφάνιση του είδους αλλά καθώς πρόκειται για ένα πλάσμα με μη προβλέψιμη συμπεριφοράακόμη κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πως όταν μια περιοχή ζήσει θερμό χειμώνα, το καλοκαίρι θα υπάρξει έξαρση των μεδουσών καθώς και το αντίστροφο, δηλαδή μετά από έναν ψυχρό χειμώνα δεν θα εμφανιστούν πουθενά. Άλλοι παράγοντες αφορούν την αναπαραγωγή, τη θήρευση και τα θαλάσσια ρεύματα.
Τι να κάνετε αν σας τσιμπήσει μέδουσα
Συμπτώματα τσιμπήματος
- Πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονος, κοκκίνισμα του δέρματος και σε μερικές περιπτώσεις αποτύπωση στο δέρμα τμήματος της μέδουσας ή τσούχτρας που σας κέντρισε.
- Ναυτία, εμετός, διάρροια.
- Υπόταση.
- Ταχυκαρδία.
- Κεφαλαλγία, δύσπνοια.
Αντιμετώπιση
- Απομακρύνετε τα τυχόν κολλημένα στο σώμα σας πλοκάμια της τσούχτρας( όχι με γυμνά χέρια).
- Ξεπλύνετε την περιοχή του τσιμπήματος με άφθονο θαλασσινό νερό. Αλλιώς τρίψτε με άμμο το σημείο του σώματος που είναι κολλημένα τα πλοκάμια της τσούχτρας.
- Τοποθετείστε στο σημείο του τσιμπήματος πάγο ή κρύες κομπρέσες.
- Αλείψτε την πάσχουσα περιοχή με κορτιζονούχο κρέμα.
- Συμβουλευτείτε το ιατρό σας για να πάρετε κάποιο αντισταμινικό χάπι.
- Αν τα συμπτώματα είναι έντονα και ιδιαίτερα αν δεν υποχωρούν μετά την εφαρμογή των τοπικών μέτρων, ίσως απαιτηθεί η διενέργεια κάποιας ενέσεως κορτιζόνης.
- Σε περίπτωση που κάποιος στην παραλία υποστεί από το τσίμπημα αναφυλακτικό σοκ, καλέστε αμέσως ιατρική βοήθεια.
- *Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Νεολόγος” των Πατρών
