Της Ελένης Παρασκευοπούλου – Ανδρέα Κολλιόπουλου
Η εξέλιξη της τεχνολογία έφερε στη ζωή μας το διαδίκτυο και αυτό έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο που ζούμε και επικοινωνούμε, αλλά έχει επίσης ανοίξει την πόρτα σε νέες μορφές εγκληματικότητας.
Στην Αχαΐα οι υποθέσεις που σχετίζονται με τις απάτες μέσω διαδικτύου έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.
Παρότι ο αριθμός των υποθέσεων απάτης στην Αχαΐα έχει μειωθεί σε σύγκριση με την περασμένη χρονιά, αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν εξαφανιστεί. Οι αρχές και η κοινωνία έχουν αντιδράσει ενεργά για να καταπολεμήσουν αυτές τις δραστηριότητες.
Οι ηλεκτρονικές απάτες είναι αυτές που φαίνεται πώς προτιμούν οι επιτήδειοι ως τον πιο εύκολο τρόπο για να ξεγελάσουν τους πολίτες! Το συμπέρασμα αυτό έρχονται για να επιβεβαιώσουν και τα επίσημα στοιχεία της Διεύθυνσης Αστυνομίας Αχαΐας σε σχέση με το πρώτο οκτάμηνο του 2022 και το πρώτο οκτάμηνο του 2023.
219 διαδικτυακές απάτες μέσα σε 16 μήνες
Τα συγκριτικά στοιχεία καταδεικνύουν πως οι απάτες μέσω διαδικτύου και sms παραμένουν η μεγαλύτερη «παγίδα» για τους πολίτες και ο «πονοκέφαλος» για την Ελληνική Αστυνομία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα σε 16 μήνες οι ηλεκτρονικές απάτες που έχουν γίνει φτάνουν τις 219 χωρίς σε αυτές να περιλαμβάνονται οι απόπειρες απάτης που έχουν σημειωθεί.
Ο πίνακας και η μεθοδολογία των δραστών
Στον πίνακα που παρουσιάζει ο «Νεολόγος» των Πατρών βλέπετε όλα τα σχετικά στοιχεία, για τις υποθέσεις που έχουν απασχολήσει την Ελληνική Αστυνομία τετελεσμένες, απόπειρες αλλά και εξιχνιάσεις.
Στον ίδιο πίνακα έχετε τη δυνατότητα να δείτε τη μεθοδολογία των δραστών. Διευκρινίζεται ότι σε όλες τις περιπτώσεις απατών, διενεργείται προανάκριση από τις αρμόδιες Υπηρεσίες και αρκετές υποθέσεις εξιχνιάζονται σε μεταγενέστερο χρόνο.
Λιγότερες υποθέσεις αλλά… παραμένουν πολλές
Το αισιόδοξο παρ’ όλα ταύτα είναι πως παρατηρείται μείωση στις υποθέσεις αν και παραμένουν πολλές. Το πρώτο οκτάμηνο του 2022 συγκεκριμένα είχαμε 129 υποθέσεις εξαπάτησης πολιτών μέσω διαδικτύου και sms, ενώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023 καταγράφονται 90 υποθέσεις με τους πολίτες στην Αχαΐα που έπεσαν θύματα να είναι και πάλι δεκάδες.
Οι απάτες μέσω διαδικτύου είναι αυτές που κυριαρχούν στην καθημερινότητα των πολιτών και που τους έχουν φέρει σε δυσάρεστη θέση, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις τα χρηματικά ποσά που έχουν χαθεί είναι αρκετά υψηλά.
327 απάτες στα δύο πρώτα οκτάμηνα του ’22 και του ’23
Όμως δεν είναι οι μόνες απάτες που έχει στην λίστα της η ΕΛ.ΑΣ. Ο συνολικός αριθμός των απατών μέσα στο πρώτο οκτάμηνο του 2023 (από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο) φτάνουν τις 144, αριθμός που είναι μεγάλος, όμως μικρότερος σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο της περσινής χρονιάς που φτάνει τις 183.
Ο συνολικός αριθμός των απατών που έχουν διαπιστωθεί στα δύο οκτάμηνα του 2022 και του 2023 είναι στις 327.
Μειώθηκαν σημαντικά τα τηλεφωνήματα τρόμου
Με βάση τον πίνακα της ΕΛ.ΑΣ. για τις απάτες το στοιχείο που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι η μείωση των καταγραφών ψευδής επίκλησης τροχαίου με εμπλοκή συγγενικού προσώπου. Πρόκειται για τις διάφορες σπείρες που τρομοκρατούσαν μέσω του τηλεφώνου κυρίως ηλικιωμένους ανθρώπους, φαινόμενο που ξεκίνησε από τα χρόνια της οικονομικής κρίσης.
Το πρώτο οκτάμηνο του 2023 έγινε μόλις 1 περιστατικό, ενώ το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2022 15, κάτι που δείχνει ότι αυτή η μορφή απάτης μάλλον δεν έχει πλέον «πέραση» στα ανυποψίαστα θύματα.
Ψάχνονται και σε νέες μεθοδολογίες πλέον
Ωστόσο, πάντα με βάση τα στοιχεία του πίνακα της ΕΛ.ΑΣ. υπάρχει αύξηση κατά την περίοδο του 2023, σε άλλες μορφές απάτες, σε σύγκριση με το 2022, με την διαφορά να είναι στα +20 περιστατικά. Κάτι που δείχνει ότι οι επιτήδειοι «ψάχνονται» και σε άλλες μορφές απάτης για να πετύχουν κάθε φορά τον σκοπό τους, επεκτείνοντας έτσι την μεθοδολογία τους.
Χρήσιμες συμβουλές
Με αφορμή περιστατικά εξαπάτησης πολιτών από επιτήδειους, οι οποίοι με διάφορα προσχήματα και τεχνάσματα αποσπούν – κυρίως από ηλικιωμένους – χρηματικά ποσά, η Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση Δυτικής Ελλάδας συμβουλεύει τους πολίτες να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί με την χρήση πιστωτικών και χρεωστικών καρτών τους αλλά και κατά τις διαδικτυακές συναλλαγές τους μέσω e-banking.
Διαδικτυακές απάτες
Η μη αυτοπρόσωπη παρουσία του αγοραστή και η άγνωστη ταυτότητα του πωλητή (ή υποψήφιου απατεώνα) έχουν συμβάλει στην αύξηση των περιπτώσεων απάτης, με την χρήση πιστωτικών καρτών στο Διαδίκτυο.
Οι απάτες αυτής της μορφής πραγματοποιούνται με την αλίευση (phising) στο διαδίκτυο των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και κυρίως στοιχεία τραπεζικών λογαριασμών, προκειμένου να επιτευχθεί η παράνομη μεταφορά χρημάτων σε λογαριασμούς μελών τους που βρίσκονται στην Ελλάδα ή οι χρεώσεις πιστωτικών καρτών πολιτών μέσω του διαδικτύου για αγορές διάφορων προϊόντων. Αυτή η μέθοδος πραγματοποιείται κυρίως ως ακολούθως:
• Είτε οι χρήστες του διαδικτύου δίνουν οι ίδιοι άθελά τους τα στοιχεία σε κακόβουλους χρήστες του διαδικτύου. Ειδικότερα, ο ανυποψίαστος πολίτης λαμβάνει μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή sms με φερόμενο αποστολέα Πιστωτικό Ίδρυμα, στο οποίο τηρεί λογαριασμό, με το οποίο του ζητείται να συμπληρώσει τα στοιχεία του (ονοματεπώνυμο, αριθμός λογαριασμού και πιστωτικής κάρτας κλπ), για λόγους π.χ. ενημέρωσης των αρχείων της τράπεζας, ειδάλλως ο λογαριασμός του θα κλείσει. Το μήνυμα, μέσω υπερσυνδέσμου, τους οδηγεί σε μια πλασματική ιστοσελίδα της τράπεζας, με αποτέλεσμα ο πολίτης να πείθεται και να χορηγεί τα επίμαχα στοιχεία.
• Είτε κάποιος κακόβουλος χρήστης του διαδικτύου δημιουργεί μια πλασματική ιστοσελίδα και με αυτόν τον τρόπο καταφέρνει να συγκεντρώνει στοιχεία κι αριθμούς πιστωτικών καρτών χρηστών του διαδικτύου, οι οποίοι έχοντας εξαπατηθεί, νομίζουν ότι πρόκειται για κάποιο διαδικτυακό κατάστημα και κάνουν τις αγορές τους.
• Είτε επιτήδειοι καταφέρνουν να αποκτούν φυσική πρόσβαση στα στοιχεία πιστωτικών καρτών πολιτών, σημειώνοντας αυτά και εν συνεχεία τα χρησιμοποιούν σε διαδικτυακές αγορές, καθώς για τις αγορές αυτές δεν είναι απαραίτητη η φυσική κατοχή της πιστωτικής κάρτας, παρά μόνο τα στοιχεία αυτής.
Γενικές συμβουλές για απάτες
• Να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε αγνώστους που επιχειρούν με διάφορα προσχήματα και τεχνάσματα να μπουν στο σπίτι σας
• Να μην πείθεστε από άγνωστους, οι οποίοι εμφανίζονται ως υπάλληλοι Δημόσιας Υπηρεσίας ή άλλου φορέα για την επιδιόρθωση κάποιου τεχνικού προβλήματος (βλάβη ηλεκτρικού ρεύματος, ανελκυστήρα κ.λπ.) εάν δεν τους έχετε εσείς προηγουμένως καλέσει
• Επισημαίνεται ότι τα νοσοκομεία ή οι δημόσιες υπηρεσίες δεν στέλνουν υπαλλήλους τους σε οικίες ή σε δημόσιους χώρους για να ζητήσουν από πολίτες την καταβολή χρημάτων για υπηρεσίες που παρέχουν,
• Να μην πείθεστε εύκολα από άτομα, τα οποία σας «πλησιάζουν» ως γνωστοί συγγενικών – φιλικών προσώπων
• Να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν σας τηλεφωνούν άγνωστοι και προσπαθούν να σας πείσουν να τους δώσετε χρήματα, με το πρόσχημα ότι συγγενικό σας πρόσωπο έχει προκαλέσει τροχαίο ατύχημα,
• Σε αυτές τις περιπτώσεις πάντα να επιδιώκετε οι ίδιοι να επικοινωνείτε τηλεφωνικά με το συγγενικό σας πρόσωπο, προς επιβεβαίωση των όσων επικαλούνται
• Η επικοινωνία να γίνεται με δικό σας τηλέφωνο και κατόπιν δικής σας πρωτοβουλίας και να μην δέχεστε να μιλάτε με άτομο, το οποίο κάλεσαν οι άγνωστοι
• Για τους ίδιους λόγους να μην ενδίδετε σε προτροπές για συνάντηση (ραντεβού κ.λπ.)
• Σε κάθε περίπτωση, να δηλώνετε ότι δεν πρόκειται να δώσετε χρήματα
• Να ενημερώνετε τα οικεία σας πρόσωπα (του στενού και ευρύτερου συγγενικού, φιλικού και κοινωνικού περιβάλλοντος) και ιδιαιτέρως τα ηλικιωμένα άτομα και να τους συμβουλεύετε προκειμένου να μην εξαπατηθούν από επιτήδειους
• Προσπαθήστε να συγκρατήσετε τα χαρακτηριστικά των δραστών, εάν έλθουν σε επαφή μαζί σας, καθώς και των οχημάτων με τα οποία κινούνται (αριθμό κυκλοφορίας, μάρκα οχήματος, χρώμα κ.λπ.), για να βοηθήσετε το έργο των διωκτικών Αρχών.
Επισημαίνεται ότι, οι δράστες για να πείσουν τα θύματα τους χρησιμοποιούν τον αιφνιδιασμό και την άσκηση ψυχολογικής πίεσης, εναλλάσσοντας κάθε φορά τα τεχνάσματα που χρησιμοποιούν, προκειμένου να καταφέρουν να αποσπάσουν χρήματα.
