Ρεπορτάζ – Αλέξανδρος Κογκόλης
Σήμερα, συμπληρώνονται 47 χρόνια από την ίδρυση του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος από τον Ανδρέα Παπανδρέου και είναι μια χρονιά ορόσημο για τις εσωκομματικές εκλογές που έρχονται.
Ήταν 3 του Σεπτέμβρη του 1974, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου ανακοίνωνε στο ξενοδοχείο «Κινγκ Πάλας» της Αθήνας, παρουσία 150 ατόμων, που αποτέλεσαν τον ιδρυτικό του πυρήνα, την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ. Σύμφωνα με την ιδρυτική διακήρυξη του κόμματος, σκοπός της δράσης του είναι να επιφέρει στη χώρα: Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση και Δημοκρατική διαδικασία.
Σήμερα, 47 χρόνια μετά την ίδρυσή του, το Κίνημα Αλλαγής και το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται στην πιο κρίσιμη καμπή της ιστορίας του, καθώς καλείται να ανταπεξέλθει ανάμεσα στην πίεση της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ και να αναδείξει τον νέο του ηγέτη.
Ο «Νεολόγος» απευθύνθηκε στον γραμματέα του Γραμματέα της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του Κινήματος Αλλαγής Μανώλη Χριστοδουλάκη, αλλά και στους αχαιούς Μένη Μαλλιώρη και Ανδρέα Φούρα, ζητώντας τους να κάνουν μια αποτύπωση της 47χρονης πορείας του ΠΑΣΟΚ.
Μανώλης Χριστοδουλάκης: «Άλλαξε τη σύγχρονη ιστορία»
Σύμφωνα με τον γραμματέα του ΚΙΝΑΛ Μανώλη Χριστοδουλάκη, «η 3η Σεπτεμβρίου είναι μιας ξεχωριστής σπουδαιότητας επετειακή ημερομηνία. Όχι μόνο υπό την έννοια των διακηρυκτικών αρχών που είναι αναγκαίες και σπουδαίες ως προς τη μετάφραση και ερμηνεία τους στη σημερινή πραγματικότητα, αλλά πολύ περισσότερο για την ανάδειξη του ουσιαστικού έργου του ΠΑΣΟΚ που άλλαξε τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Αυτή την αντίληψη μπορούμε να τη μεταφράσουμε στις προκλήσεις της σημερινής εποχής».
Για τις στοχεύσεις του κόμματος ο κ. Χριστοδουλάκης ανάφερε: «Σήμερα υπάρχει μια πολύ μεγάλη απογοήτευση στους πολίτες, για τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο δεύτερος έβαλε χαμηλά τον πήχη, κατά τη διακυβέρνησή του και η πρώτη δεν περνά από πάνω. Οι πολίτες αναζητούν λύσεις τις οποίες δεν βλέπουν ούτε στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Το ΚΙΝΑΛ μπορεί να εκφράσει ξανά ένα πλατύ δημοκρατικό, προοδευτικό φάσμα και να αποτελέσει διέξοδο για τη χώρα. Με μεταρρυθμίσεις, συνθετικό και συναινετικό λόγο, με έμπειρα στελέχη που όλοι αναδεικνύουν και δοκιμάζουν, τα οποία όμως στερούνται της αυθεντικής προοδευτικής αντίληψης που έχει η παράταξή μας. Ο στόχος μας για τις επόμενες εκλογές είναι να έχουμε πρωταγωνιστικό ρόλο, τον οποίο έχει ανάγκη η Ελλάδα, μέσα από την ενίσχυση των κοινωνικών και πολιτικών συμμαχιών μας και φυσικά την ενδυνάμωση των ποσοστών μας».
Μένη Μαλλιώρη: «Πιο μπροστά από την εποχή του»
Μια εκ των ιδρυτών του Κινήματος, η Αχαιή καθηγήτρια και πρώην Ευρωβουλευτής, Μένη Μαλλιώρη, μιλά στο «Νεολόγο», παρουσιάζοντας μάλιστα επιστολή που της είχε στείλει ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1975, για τη συμμετοχή της και τη δουλειά που προσέφερε στο προσυνέδριο του κόμματος.
«Μόνο σαν ιδιαίτερη τιμή, τολμώ να πω και τύχη, θεωρώ την συμμετοχή μου στο Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα εδώ και σαράντα επτά χρόνια, δηλαδή από την ίδρυσή του, στις 3 Σεπτέμβρη του 1974.
Πιστεύω ότι το ΠΑΣΟΚ υλοποίησε πολιτικές που ήταν πάντα πιο μπροστά από την εποχή τους χωρίς όμως να ξεχνιόνται ή να παραβλέπονται οι ανάγκες της εποχής. Προτεραιότητα του, οι ιδέες και οι αξίες που έχουν επίκεντρο τον άνθρωπο με συνεχείς αγώνες για την εφημερία, την ισότητα, την δικαιοσύνη και την δημοκρατία.
Ο ιδρυτής του Κινήματος Ανδρέας Παπανδρέου, στην πολιτική του διαδρομή έγραψε λαμπρές σελίδες στην ιστορία της Ελλάδας μέσα και έξω από τα σύνορά της. Αλλά ταυτόχρονα σημάδεψε τις ψυχές μας έτσι ώστε τα αποτυπώματα στην μνήμη μας να είναι διαχρονικά, επίκαιρα και αναντικατάστατα.
Όσοι είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε από κοντά του τον ίδιο και τους στενούς του συνεργάτες με δυσκολία παρακολουθούμε τις σημερινές πολιτικές εξελίξεις. Οι χαρισματικοί ηγέτες είναι πλέον είδος προς εξαφάνιση.
Συχνά γυρίζω στα παλιά… όπως αυτή η ευχαριστήρια επιστολή, με ημερομηνία 3 Μαρτίου 1975, όπου οι αγωνιστικοί χαιρετισμοί είχαν αξία και κυρίως ουσιαστικό περιεχόμενο».
Ανδρέας Φούρας: «Δικαίωσε τους αγώνες τριών γενιών»
Ο πρώην Υπουργός, βουλευτής επί σειρά ετών και Δήμαρχος Πατρέων, Ανδρέας Φούρας, αναφέρει στο «Νεολόγο» τα εξής:
«Η 3η Σεπτέμβρη 1974 δεν σηματοδοτεί μόνο αλλά και σχεδιάζει και οργανώνει πολιτικά μια νέα ιστορική εποχή, για τη σύγχρονη Ελλάδα. Από την ημέρα που ο Ανδρέας Παπανδρέου γύρισε από την εξορία, στο Καστρί συγκεντρώνονταν εκατοντάδες νέοι που με τη ζωντάνια τους έδιναν τον τόνο της εποχής, γέμιζαν με προτάσεις κείμενα και τελικά εμπλούτισαν με την εμπειρία τους, ως στελέχη του αντιδικτατορικού αγώνα, ένα κείμενο που η ιστορία το καταγράφει ως τη διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη. Ο Ανδρέας εξέφρασε μέσα από την διακήρυξη το όραμα και παράλληλα δικαίωσε τους αγώνες τριών γενιών. Της γενιάς της Εθνικής Αντίστασης, του 114 και του Πολυτεχνείου. Η 3η Σεπτέμβρη είναι η αφετηρία μιας μεγάλης δημιουργικής πορείας για τη χώρα. Είναι η προσφορά ιδεών που συμπυκνώθηκαν σε ένα κείμενο, εξόπλισαν ιδεολογικά και πολιτικά τον λαό μας και άλλαξαν την εικόνα της χώρας μας».
Στην πιο κρίσιμη καμπή της ιστορίας του
Τα επόμενα βήματα του ΠΑΣΟΚ και του ΚΙΝΑΛ σύμφωνα με κορυφαία στελέχη του, είναι απλά και είναι τα εξής: Σε πρώτη φάση συσπείρωση και ανασύνταξη, αρχής γενομένης από την αποψινή επετειακή εκδήλωση στο ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού (στις 20:00, στην οδό Πειραιώς), ισχυρή επικοινωνία των θέσεων και των προτάσεων του κόμματος για τα ζητήματα που απασχολούν τώρα την κοινωνία, όπως αυτά θα αναλυθούν στη ΔΕΘ από τη Φώφη Γεννηματά, προκειμένου να σταλεί το μήνυμα ότι το κόμμα έχει συγκεκριμένες προτάσεις. Επιπροσθέτως, σε δεύτερη φάση, ανάδειξη ηγεσίας και ολική φυγή προς τα εμπρός προκειμένου να εξαντληθεί κάθε πιθανότητα προοπτικής ευρύτατης ανάκαμψης.
Η εκδήλωση προφανέστατα θα έχει περιορισμό παρευρισκομένων, λόγω του κορωνοϊού, ενώ έχουν κληθεί πρώην Πρωθυπουργοί και πρόεδροι του ΠΑΣΟΚ.
Συμμετοχικές διαδικασίες
Σαφώς, ο δρόμος δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, σε ένα διπολικό σκηνικό, όμως η εμπειρία των προηγούμενων ετών έχει αποδείξει ότι οι πολιτικές ισορροπίες και οι συσχετισμοί δυνάμεων αλλάζουν πιο εύκολα σε σχέση με παλιά. Στο ΚΙΝΑΛ θεωρούν πως μπορούν να αυξηθούν τα ποσοστά του κόμματος, σε μια χρονική περίοδος που η κυβέρνηση αρχίζει να έχει φθορά και που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να λάβει από αυτή, αρκεί το κόμμα να μη βγει λαβωμένο από την εσωκομματική μάχη. Για την ώρα, Φώφη Γεννηματά, Νίκος Ανδρουλάκης, Ανδρέας Λοβέρδος και Χάρης Καστανίδης διεκδικούν επισήμως την προεδρεία και όλοι ευελπιστούν σε συμμετοχικές διαδικασίες που θα αγκαλιάσει η κοινωνία και θα στείλουν το μήνυμα ότι το ΚΙΝΑΛ είναι εδώ και διεκδικεί.
Το χρονικό της ίδρυσης
Η ιστορική ημερομηνία της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 ορίζει την παραχώρηση συντάγματος από τον Όθωνα και στη μετάβαση της Ελληνικής πολιτείας από την απόλυτη μοναρχία στη συνταγματική μοναρχία. Εκατόν τριάντα ένα χρόνια αργότερα η ίδια ημερομηνία θα σημάνει την ίδρυση ενός από τα κόμματα που διαδραμάτισαν κυρίαρχο ρόλο στο πολιτικό σκηνικό, του ΠΑΣΟΚ που ιδρύθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974.
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. υπηρέτησε ως κυβέρνηση από το 1981 μέχρι το 1989 και από το 1993 μέχρι το 1996 με πρωθυπουργό τον ιδρυτή του, Ανδρέα Παπανδρέου, από το 1996 μέχρι το 2004 με πρωθυπουργό τον Κώστα Σημίτη και από το 2009 μέχρι το 2011 με πρωθυπουργό τον Γιώργο Παπανδρέου.
Στις 3 Σεπτεμβρίου 1974, ο Ανδρέας Παπανδρέου ανακοίνωσε την ίδρυση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος. Σύμφωνα με την ιδρυτική διακήρυξη του κόμματος, σκοπός της δράσης του ΠΑ.ΣΟ.Κ. είναι να επιφέρει στη χώρα: Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση και Δημοκρατική διαδικασία.
«Για να προστατέψουμε το έθνος, για να ανοίξουμε το δρόμο που οδηγεί στην αδέσμευτη λαϊκή κυριαρχία και τη δημοκρατία. Σ’ αυτά τα πλαίσια πρέπει να ερμηνευτεί και η δικιά μας απόφαση να προχωρήσουμε σήμερα σε μια πολιτική πράξη, στη διακήρυξη των βασικών αρχών και στόχων ενός νέου πολιτικού Κινήματος, του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος», ακούγεται να διαβάζει ο Ανδρέας Παπανδρέου στην κατάμεστη από δημοσιογράφους, στελέχη του ΠΑΚ και του Αντιδικτατορικού αγώνα αίθουσα του ξενοδοχείου «Κινγκς Tζορτζ» στο Σύνταγμα.
Η διακήρυξη της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ την οποία διάβαζε υποστήριζε ανάμεσα σε άλλα και πως: «Μόνο με την ενεργό πολιτική παρουσία των πολιτών, απ’ άκρου εις άκρον της Ελλάδας, θα εξασφαλιστούν τόσο η εθνική μας ανεξαρτησία όσο και η λαϊκή κυριαρχία. Ήρθε η ώρα να περάσουμε από την παθητική αναμονή στην ενεργό λαϊκή παρουσία για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της χώρας μας».
Ο Ανδρέας Παπανδρέου
Η εμβληματική παρουσία του Ανδρέα Παπανδρέου με το λευκό πουκάμισο, χωρίς γραβάτα και η πεποίθησή του να ιδρύσει κόμμα παρά τις δυσκολίες του εγχειρήματος τις οποίες του είχαν επίμονα επισημάνει, αφήνουν ανεξίτηλα το αποτύπωμά τους στο κοινό που παρακολουθεί αλλά και σε όσους την επόμενη μέρα διαβάζουν στις εφημερίδες τη διακήρυξη. Ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε συντάξει έναν κατάλογο με 149 άτομα, ενώ στην αίθουσα βρίσκονταν ανάμεσα σε άλλους οι: Στ. Γιώτας, Χ. Λουκάκης, Π. Λάμπρου, Κ. Τσιγαρίδας, Ν. Μιχαλόπουλος, Ι. Τζώρτζης, Κ. Λαλιώτης, Μαρία Μίχα, Τ. Τουλούπας, Ν. Βγενόπουλος, Ι. Κορωναίος, Ξ. Πελοποννήσιος, Απ. Πρόκος, Μ. Κουτσόγιωργας, Αν. Λιβάνης, Αθ. Σκουλάς, Αγγέλα Κοκκόλα, Ασπα Μανδηλαρά, Αμαλία Φλέμινγκ, Ντ. Τριαρίδης, Αντ. Δροσογιάννης, Ι. Σκουλαρίκης, Κ. Νικολάου, Ελ. Βερυβάκης, Παν. Κρητικός, Κ. Ανδρουτσόπουλος, Γρ. Κασιμάτης, Γ. Παπαστρατής, Λ. Βασιλικόπουλος, Αρ. Μπουλούκος, Δ. Μπουλούκος, Στ. Πανταζόπουλος, Ι. Παπαδονικολάκης, Φ. Κούτσικας, Απ. Κακλαμάνης, Φ. Τόμπρας, Ι. Κουτσοχέρας, Γ. Χρυσάφης, Αθ. Τσιμπούκης, Γ. Τσαφούλιας, Ι. Πανούτσος, Σ. Βαλυράκης, Χρ. Παπαθανασίου, Γ. Λιάνης, Γ. Κίσσονας, Μ. Σάλλας, Π. Βουρνάς, Μένη Μαλιώρη, Στ. Τζουμάκας.
Η διακήρυξη των αρχών
Τη «Διακήρυξη Αρχών του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος», την όποια διάβασε ολόκληρη ο Κ. Νικολάου και μοίρασε στους δημοσιογράφους ως εκπρόσωπος Τύπου ο Γ. Κατσιφάρας. Το τελικό κείμενο που θα έμενε στην Ιστορία ως «Διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη” πήρε την οριστική μορφή του μόλις το προηγούμενο βράδυ, στο Καστρί. H πρώτη δήλωση του λογότυπου του ΠΑΣΟΚ στον Άρειο Πάγο ανέφερε «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κόμμα». Ο Παπανδρέου θα ζητήσει να τροποποιηθεί σε «Κίνημα» δύο ημέρες αργότερα, με διορθωτική δήλωση. Τις πρώτες ημέρες το νέο κόμμα θα αναφέρεται στις εφημερίδες ως ΠΣΚ. Το αρκτικόλεξο ΠΑΣΟΚ, που θα επικρατήσει τελικά, θα το επιβάλλει μέσα από τις σελίδες του «Βήματος» ο πολιτικός συντάκτης Σταύρος Ψυχάρης.
Η Διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη δεν ενθουσίασε τα ΜΜΕ της εποχής. Οι δημοκρατικές εφημερίδες υποστήριζαν ήδη την Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Μαύρου στην οποία προστέθηκαν και άλλοι πολιτικοί με τον τίτλο Νέες Δυνάμεις, ενώ η κρατική ραδιοτηλεόραση αγνόησε τις δραστηριότητες του Ανδρέα Παπανδρέου.
(από την εφημερίδα “Νεολόγος”).
