Βαγγέλης Ραπτόπουλος: «Το αληθινό πορνό είναι οι λαμογιές των οικονομικών δολοφόνων»

14.06.2021 / 10:18
george-detsis-2019

Συνέντευξη στους Κατερίνα Σαμψώνα και Μιχάλη Παπαγεωργίου

Δυο σεσημασμένοι αναγνώστες του γνωστού συγγραφέα έχουν απορίες μετά το διάβασμα του «Ότι καλύτερο μου έχει συμβεί», μιας επιλεκτικής αυτοβιογραφίας του (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κέδρος») που την λες και auto fiction.Κάτι που ο ίδιος ξεκίνησε πολύ πριν γίνει trend. Με απίστευτες «ώρες πτήσης» γραψίματος και πολλά βιβλία να έχουν μεταφερθεί σε θέατρο, σινεμά, τηλεόραση αλλά κυρίως στο θυμικό μιας (και βάλε…) γενιάς ο Ραπτόπουλος έχει γεννήσει πάθη , έχει κερδίσει και χάσει φίλους και εσχάτως επαναλαμβάνει σαν μάντρα το «Κανένας δε μου χρωστάει  τίποτα».

Βαγγέλης Ραπτόπουλος: «Το αληθινό πορνό είναι οι λαμογιές των οικονομικών δολοφόνων» 2

Kατερίνα Σαμψώνα : Το «Ό,τι καλύτερο μου έχει συμβεί» είναι μία post it αυτοβιογραφία 36 κειμένων. Θεωρείς ότι υπάρχει ηλικιακό όριο στο πότε μπορεί κάποιος να γράφει την «αυτοβιογραφία» του;

― Τόσο επιλεκτικό και σύντομο που είναι το βιβλίο μου (πολλοί το διάβασαν μέσα σε μισή μέρα) αποτελεί μια παρωδία αυτοβιογραφίας, σε σύγκριση με τις συνηθισμένες πολυσέλιδες αυτοβιογραφίες. Δεν υπάρχει κανένα όριο στον χώρο της λογοτεχνίας. Η Τέχνη παραμένει, ευτυχώς, συνώνυμη με την απόλυτη ελευθερία. Η τελευταία λείπει όλο και περισσότερο από τις ζωές μας, αν υπήρχε ποτέ.

Μιχάλης Παπαγεωργίου Ποιος αναγνώστης «τσιμπάει» τη σήμερον ημέρα από προσωπικές αναφορές και  συνήθειες; Μήπως αυτή η γραφή με το πρόσχημα του auto fiction έχει ψήγματα ακκισμού ή και μεγαλομανίας ; 

― «Ακκισμός και μεγαλομανία». Ωραίος τίτλος! Θα μπορούσε να περιγράφει όχι μόνο την «αυτομυθοπλασία», αλλά και την ιδιώτευση των κοινωνικών δικτύων. Μιλάμε για θεμελιώδη χαρακτηριστικά της ατομικιστικής εποχής μας, όπου ο άνθρωπος ζει αποκλεισμένος σε ένα κουκούλι εγωκεντρισμού. Όταν δεν κατορθώνει να επιτύχει τα μεγάλα ζητούμενα των δυτικών κοινωνιών, τη λαμπρή καριέρα και την οικονομική άνεση, αντιμετωπίζει ένα σωρό ψυχικές διαταραχές. Αλλά κι αν τα επιτύχει, οι ψυχικές διαταραχές ίσως είναι ακόμα μεγαλύτερες.

Κ.Σ. Πώς είναι να συναναστρέφεσαι με προσωπικότητες όπως ο Μένης Κουμανταρέας, ο Ηλίας Πετρόπουλος, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος; Τι επιρροή έχουν ασκήσει στο έργο σου;

― Είναι ένα σπάνιο και πολύτιμο δώρο, που το συνειδητοποιείς ακόμα περισσότερο όταν ανάλογα πνευματικά μεγέθη χάνονται. Η επιρροή τους στο έργο και στη ζωή μου είναι ορατή εκεί όπου τους μιμήθηκα, αλλά και στα σημεία όπου φρόντισα να διαφοροποιηθώ. Στα ισχυρά αναστήματα που συναντάς στον δρόμο σου οφείλεις να εναντιώνεσαι προκειμένου να μη σε καταπιούν. Η σύγκρουση μαζί τους, εν είδει πατροκτονίας, είναι ένας καμουφλαρισμένος θαυμασμός, μια μεταμφιεσμένη λατρεία.

Μ.Π. Το παρόν και όλο αυτό το επείγον του «Τώρα» διαπερνά σα ρεύμα τα περισσότερα βιβλία σου. Τι είναι αυτό που φοβίζει ή δεν ιντριγκάρει τους Έλληνες συγγραφείς για να ασχοληθούν με τον παρόντα χρόνο; Γιατί μόνο παρελθόν;

― Πραγματικά, γιατί τα περισσότερα ευπώλητα μυθιστορήματα της σύγχρονης Ελλάδας είναι στραμμένα στο παρελθόν; Αν ζούσαν σήμερα ο Τσίρκας, ο Φραγκιάς, ο Χατζής, ο Ταχτσής, ο Κουμανταρέας, ο Ιωάννου, ο Χάκκας, θα έγραφαν μόνο ιστορικά μυθιστορήματα; Κι αν έγραφαν για σύγχρονα θέματα, όπως έκαναν όσο ζούσαν, θα τους διάβαζε άραγε κανείς; Μήπως η μαζική παραγωγή και κατανάλωση ιστορικών μυθιστορημάτων στις μέρες μας αποτελεί ένα είδος συνενοχής, τόσο των συγγραφέων όσο και των αναγνωστών, με τα στραβά που κυριαρχούν στη χώρα μας; Με τα ιστορικά αφηγήματα κρύβεις το κεφάλι σου σαν τη στρουθοκάμηλο στην άμμο, ώστε να μη βλέπεις τα αίσχη γύρω σου και να μην αναλογίζεσαι τις όποιες δικές σου ευθύνες.

Κ.Σ.  Με αφορμή το κείμενο «Ποιος είσαι εσύ» θεωρείς ότι η πανδημία επηρέασε τον κόσμο ώστε να πει «Αυτός είμαι εγώ!» ή για μια ακόμη φορά κέρδισε ο στρουθοκαμηλισμός; 

― Η πανδημία του κορονοϊού (ο τρίτος παγκόσμιος, ο βιοχημικός πόλεμος που αναλογούσε στις γενιές μας) μάς ανάγκασε να συνειδητοποιήσουμε τι είναι αληθινά πολύτιμο γύρω μας. Όμως, με την επιστροφή σε μια μορφή κανονικότητας, η πλειονότητα θα επανέλθει στις προηγούμενες συμπεριφορές της. Ο άνθρωπος δεν μεταμορφώνεται λόγω εξωτερικών συνθηκών, αν δεν υπάρξει συνειδητή προσπάθεια αλλαγής, αν δεν ξεκινήσει η αλλαγή από μέσα του.

Μ.Π. Πήρα στα χέρια μου τα άλλα βιβλία της άτυπης τετραλογίας σου με αφορμή τις «προσωπικές σου περιπέτειες στην αρένα της ζωής και της γραφής», και σε σύγκριση με το παρόν βιβλίο είναι πολύ πιο aggressive και δηκτικά. Ο χρόνος λειαίνει τις γωνίες; Τα αγκάθια γίνονται κορμοί;

― Αλίμονο αν παραμέναμε ίδιοι στο πέρασμα του χρόνου. Αυτό δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι στο παρελθόν έκανες λάθος, και η αλλαγή δεν είναι κατ’ ανάγκην υποχώρηση ή συμβιβασμός. Κινδυνεύεις να γίνεις ένα τέρας αναποδιάς και γκρίνιας μεγαλώνοντας, αν δεν γλυκάνεις και δεν κερδίσεις σε ανεκτικότητα και κατανόηση. Ο νέος επιβάλλεται να είναι ορμητικός και επιθετικός, ο μεγαλύτερος οφείλει να συμφιλιώνεται με τον εαυτό του και με τον κόσμο, χωρίς να νομιμοποιεί την αδικία και το κακό.

Κ.Σ. Η ερωτική λογοτεχνία είναι κομμάτι των βιβλίων σου, ιδίως της πρώτης περιόδου. Έχουμε αποδεχτεί το σεξ στη λογοτεχνία ή το αντιμετωπίζουμε ακόμα σαν την κλειδαρότρυπα που σκανδαλίζει;

― Τα βιβλία μου της δεκαετίας του ’80, όπως τα «Διόδια» και «Τα τζιτζίκια» δεν περιέχουν σχεδόν καθόλου σκηνές σεξ. Η ενασχόλησή μου με το σπορ κορυφώνεται με τον «Εργένη» ή τη «Λούλα» στη δεκαετία του ’90, εκφράζοντας την εποχή όπου η εμπορευματοποίηση των πάντων ισοδυναμούσε με γενικευμένη εκπόρνευση. Επειδή σοκάρονται με την πορνογραφία, οι μικροαστοί αναγνώστες νομίζουν ότι έχει σουξέ. Ο εμπειρίκειος «Μέγας Ανατολικός» εξακολουθεί να λάμπει σαν μοναχικός φάρος. Η εγχώρια λογοτεχνία υποδύεται ως επί το πλείστον τη σεμνότυφη, μολονότι η πραγματικότητα γύρω μας μοιάζει με «σκληρό πορνό». Το αληθινό πορνό είναι οι λαμογιές των οικονομικών δολοφόνων που λυμαίνονται τις ζωές μας.

Μ.Π. Σκεφτόμουν πως αν κυκλοφορούσε σήμερα η «Λούλα» ή το διήγημα με τον παιδόφιλο από το «Απέραντα άδειο σπίτι», ίσως και να  δεινοπαθούσες χειρότερα σε σχέση με το παρελθόν από ψηφιακές παλλόμενες ορθότητες  και «αστυνομίες ευαισθησίας». Αυτοί οι εμφύλιοι που ξεκινούν κάθε τρεις και λίγο είναι οδυνηροί ή ξεχνιούνται σε μια μέρα; Πόση πολιτική ορθότητα αντέχεις;

― Ως προς τη λογοτεχνία, η κατάσταση που επικρατεί στη σύγχρονη Ελλάδα θυμίζει μαγική εικόνα. Ποτέ άλλοτε δεν υπήρχαν τόσο πολλοί συγγραφείς, και ποτέ άλλοτε η κοινωνία μας δεν αδιαφορούσε τόσο για τη δουλειά τους. Η πολιτική ορθότητα με τη συχνά στενόμυαλη και σκοταδιστική στάση της, όντως λύνει και δένει στην ψηφιακή εποχή μας. Όμως ελάχιστα απειλεί την Τέχνη, επειδή απλούστατα ο κόσμος τής έχει γυρίσει την πλάτη. Κι ας αποτελεί γι’ αυτόν περισσότερο από ποτέ ένα είδος πρώτης ανάγκης.

Μ.Π. : Διάβαζα και ξαναδιάβαζα τη «Ιερότητα» στο βιβλίο και αναρωτήθηκα πώς μπορείς να ανακαλύψεις τη ρομαντική πλευρά του εαυτού σου; Πώς μπορεί η ουτοπία να νικήσει τον ρεαλισμό;

― Ο ρομαντικός εαυτός μας δεν πρόκειται να αναγεννηθεί όσο το χρήμα παραμένει παντοδύναμο στην κοινωνία και στις ψυχές μας, όσο αναλωνόμαστε στην προσπάθεια για την ικανοποίηση των μικροσυμφερόντων μας. Θέλει δόσιμο σε κάτι ανώτερο από το θλιβερό «εγώ» μας, θέλει αυταπάρνηση και αυτοθυσία. Πράγματα που όποιος τα διαθέτει σε αφθονία σήμερα θεωρείται εκτός τόπου και χρόνου ή και απλώς ηλίθιος.

Κ.Σ.:  Στο τέλος του βιβλίου κάνεις λόγο για πνευματική διαθήκη. Πιστεύεις ότι ολοκληρώθηκε η συγγραφική σου πορεία ή απλά μπήκε μια άνω τελεία;

― Ώρες ώρες μου φαίνεται ότι θα συνεχίσω να γράφω και μετά θάνατον. Το καινούργιο μυθιστόρημά μου θα κυκλοφορήσει στις αρχές του 2022. Τίτλος του: «Ανέγγιχτη». Η ερωτική ζωή του Νίκου Καζαντζάκη, κοιταγμένη μέσα από τα μάτια της πρώτης του γυναίκας, της Γαλάτειας, που τον κατηγορούσε ότι δεν την είχε αγγίξει ερωτικά. Ακόμα μία εξερεύνηση του προσφιλούς μου θέματος που είναι ο παράδεισος και η κόλαση της λαγνείας. Και ταυτόχρονα μία αναζήτηση όχι απλώς του Θεού, όπως το έθετε ο δημιουργός της «Ασκητικής», αλλά ενός άκρως επίκαιρου και ζωτικού προτάγματος: της χαμένης σήμερα πια αίσθησης του ιερού, της πνευματικότητας, της μαγείας.

*Φωτογραφία: Γιώργος Δέτσης

(από εφημερίδα Νεολόγος των Πατρών)

Ακολουθήστε το dete.gr στο Google News

Ακολουθήστε μας στο Google News απο τον υπολογιστή αλλά και από την εφαρμογή Google News του κινητού σας.

Σχετικά Άρθρα

ροή ειδήσεων

πρωτοσέλιδα