Απόλυτη καταστροφή και απόγνωση επικρατούν στις περιοχές που επλήγησαν από τους σεισμούς των 7,8 και 7,7 Ρίχτερ σε Τουρκία και Συρία με πάνω από 40.000 νεκρούς, χιλιάδες ανθρώπους ακόμα θαμμένους κάτω από τα συντρίμμια και εκατομμύρια ανθρώπους να έχουν μείνει χωρίς στέγη. Καθώς οι τουρκικές Αρχές παλεύουν με τις επιπτώσεις του φονικότερο σεισμού εδώ και αιώνα, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει να αντιμετωπίσει μια ακόμη κρίση μέσα στην κρίση: το πλήγμα της καταστροφής σε μια οικονομία που ήδη χρειαζόταν επειγόντως και εκείνη επισκευή.
Όπως αναφέρουν οι New York Times, η ανοικοδόμηση θα φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη τον λογαριασμό μιας αποδυναμωμένης οικονομικά χώρας, κάτι που θα αποτελέσει τεράστια πρόκληση για τον Ερντογάν ενόψει των κρίσιμων προεδρικών εκλογών του Μαΐου.
Πριν από την καταστροφή, η οποία άφησε επίσης εκατομμύρια ανθρώπους άστεγους, η τουρκική οικονομία ήδη παρέπαιε από την κατάρρευση του νομίσματος και τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό που είχε φτάσει σε ετήσιο ποσοστό 85% τον Οκτώβριο. Αυτά τα τρωτά σημεία άνοιξαν τρύπες στον ισολογισμό της χώρας και οδήγησαν σε κρίση την οικονομική επιβίωση οικογενειών και επιχειρήσεων. Τα προβλήματα επιδεινώθηκαν από τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές του Ερντογάν.
Πόσο θα κοστίσει η ανοικοδόμηση;
Η ανασυγκρότηση αναμένεται να κοστίσει από 10 έως 50 δισεκατομμύρια δολάρια, αν και η Τουρκική Συνομοσπονδία Επιχειρήσεων και Επιχειρήσεων διαφωνεί και ανεβάζει τον λογαριασμό κοντά στα 85 δισεκατομμύρια δολάρια. Πάνω από 8.000 κτίρια ισοπεδώθηκαν και βασικές υποδομές, όπως δρόμοι και λιμάνια, υπέστησαν ζημιές. Το Ισκεντερούμ για παράδειγμα, κόμβος μεταποίησης και θαλάσσιων μεταφορών που φιλοξενούσε επίσης χιλιάδες Σύρους πρόσφυγες που επλήγησαν από τον πόλεμο και αντιπροσωπεύει το 9% της οικονομικής δραστηριότητας της Τουρκίας, καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό.
Η οικονομία της Τουρκίας που είχε επιβραδυνθεί κατά 11% το 2021 από την πανδημία, αναμενόταν να αναπτυχθεί κατά 3% φέτος και του χρόνου, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Ο σεισμός θα μπορούσε τώρα να μειώσει την ανάπτυξη κατά τουλάχιστον το ένα τρίτο – αλλά η τεράστια προσπάθεια ανοικοδόμησης του Ερντογάν θα περιορίσει το πλήγμα, δήλωσε η τράπεζα.
Το αν αυτό είναι αρκετό για να επιλύσει τα παγιωμένα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας μένει να φανεί.
«Η οικονομία, με τον τρόπο που τη διοικούσε ο Ερντογάν, δεν λειτουργούσε για τους περισσότερους ανθρώπους πριν από τον σεισμό», δήλωσε ο επενδυτικός αναλυτής της Global Source Partners, Atilla Yesilada. «Τα οφέλη δεν διαχέονται προς τα κάτω».
Η σημερινή κατάσταση της οικονομίας της Τουρκίας έρχεται σε έντονη αντίθεση με τα πρώτα 15 χρόνια του Ερντογάν στην εξουσία. Ακολούθησε φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές και μια οικοδομική έξαρση που τροφοδοτήθηκε από το χρέος και γέννησε πολυώροφους πύργους γραφείων και ένα νέο αεροδρόμιο στην Κωνσταντινούπολη. Περισσότεροι Τούρκοι έγιναν ευημερούντες, η μεσαία τάξη επεκτάθηκε και η Τουρκία ξεπέρασε το καθεστώς της ως καθυστερημένη αναδυόμενη αγορά.
Αλλά τα κέρδη άρχισαν να μειώνονται όταν πήρε τον έλεγχο της δικαιοσύνης και των μέσων ενημέρωσης, απέλυσε τους τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας και όρισε τον γαμπρό του υπουργό Οικονομικών.
Αναλυτές πάντως λένε ότι ο λογαριασμός δεν βγαίνει εύκολα ενώ ο ίδιος θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να κρατηθεί στην εξουσία αν και για πρώτη φορά διαφαίνεται ότι μπορεί και να την χάσει.
«Ανεξάρτητα από την προσπάθεια ανοικοδόμησης και την όποια ροή χρημάτων μπορεί να δημιουργηθεί, οι οικονομικές προοπτικές συνδέονται με το αποτέλεσμα των επερχόμενων εκλογών, διότι υπάρχει η πιθανότητα να ηττηθεί για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια» αναφέρει αναλυτής στους New York Times.
Σε απελπισία εκατομμύρια άνθρωποι – Νέο κύμα μετανάστευσης
Η κατάσταση στην Τουρκία παραμένει φρικτή, 13 ημέρες μετά τους σεισμούς, με τα συνεργεία έκτακτης ανάγκης να εξακολουθούν να ανασύρουν τους νεκρούς από τα ερείπια πολυκατοικιών όμως δεν θα το κάνουν για πολύ ακόμα. και τους άστεγους επιζώντες να έχουν καταφύγει σε αυτοκίνητα και να ανάβουν φωτιές από τα συντρίμμια για να ζεσταθούν. Μεγάλη επίσης είναι η έλλειψη τροφίμων, καυσίμων και ιατρικών προμηθειών.
Ειδικά για τους Σύριους πρόσφυγες στην Τουρκία που είδαν τα σπίτια τους να χάνονται ο δρόμος δεν έχει επιστροφή. «Χάσαμε το σπίτι μας, προσπαθήσαμε να βρούμε κάπου αλλού να μείνουμε αλλά μας έδιωξαν, μας ζητούν να γυρίσουμε στη Συρία» λέει στο CNN Σύρια πρόσφυγας.
Σύμφωνα με Σύριους τους ασκούνται πιέσεις να γυρίσουν στη Συρία κάτι που πολλοί έχουν κάνει. Πάντως, η απόλυτη καταστροφή οδηγεί εκατομμύρια ανθρώπους στο να ψάξουν να φύγουν από τις περιοχές είτε μεταναστεύοντας εσωτερικά στην Τουρκία είτε πηγαίνοντας προς την Ευρώπη.
