«Μαύρη Δευτέρα» η χθεσινή για την τουρκική οικονομία, μετά την απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να καθαιρέσει τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας. Οι αγορές εξέλαβαν την κίνηση αυτή ως εχθρική απέναντί τους και έσπευσαν να … «πουλήσουν Τουρκία».
Μόνο για να ανακοπεί ένα τέτοιο μαζικό κύμα, όπως το χθεσινό θα πρέπει να βρεθεί και ένας ισχυρός αγοραστής, κάτι που επί τους παρόντος δεν συμβαίνει. Χθες η οικονομία της Τουρκίας βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα πραγματικό τσουνάμι και κανείς δεν γνωρίζει εάν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει τις απαντήσεις μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση.
Προκειμένου ο καθένας να αντιληφθεί το μέγεθος της ζημιάς που προκλήθηκε στην οικονομία της γείτονος σε λιγότερο από 24 ώρες, αξίζει να σημειωθεί ότι η λίρα έχασε 8%, αν και οι απώλειες ήταν πολύ μεγαλύτερες και έφτασαν μέχρι και το 17,5% έναντι του δολαρίου.
Την ίδια στιγμή, το κόστος δανεισμού της Τουρκίας εκτινάχθηκε μέσα σε λίγες ώρες κατά 38%. Την Παρασκευή το τουρκικό Δημόσιο μπορούσε να δανειστεί με επιτόκιο 13,6% για 10 χρόνια και πλέον πρέπει να πληρώσει το απίστευτο επιτόκιο του 18,8%, που όπως είναι φυσικό είναι από τα υψηλότερα αν όχι το υψηλότερο στον πλανήτη.
Όλα ξεκίνησαν την προηγούμενη Παρασκευή ότι ο Τούρκος Πρόεδρος αποφάσισε να απομακρύνει μετά από θητεία μόλις 4,5 μηνών, τον πρόεδρο της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας Νατζί Αγμπάλ.
Στη θέση του διόρισε έναν πρώην βουλευτής του κόμματός του, τον Σαχάπ Καβτζίογλου, ο οποίος για πολλά χρόνια είχε εργαστεί στην Halkbank.
Τους τελευταίους 20 μήνες αυτή είναι η 4η αλλαγή προέδρου της ανεξάρτητης Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας κι όλες φέρουν την υπογραφή του Ερντογάν.
Ο πρώην πλέον επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας ο Ν. Αγμπάλ, από τη στιγμή που ανέλαβε καθήκοντα, προσπάθησε να δώσει μία αίσθηση νοικοκυρέματος της οικονομίας και της νομισματικής πολιτικής, έχοντας ως εργαλείο την αύξηση των επιτοκίων. Η στάση του έγινε αποδεκτή από τις αγορές, αφού εξέπεμπε ένα κλίμα αξιοπιστίας, που τόσο ανάγκη είχε και έχει η οικονομία της Τουρκίας.
Από την ημέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του τα επιτόκια αυξήθηκαν από το 10.25% στο 19% και η ισοτιμία της λίρας σταθεροποιήθηκε σε σχέση με την υποτίμηση της το 2020. Την Πέμπτη η Κεντρική Τράπεζα είχε ανακοινώσει την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού κατά 200 μονάδες βάσης, γεγονός που η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Safak είχε επικρίνει έντονα και είχε στοχοποιήσει τον Αγμπάλ.
O νέος πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας Σαχάπ Καβτζίογλου με άρθρα του σε τουρκικές εφημερίδες είχε επικρίνει την αύξηση των επιτοκίων και τόνιζε πως δεν είναι απαραίτητη ενέργεια, καθώς στις αγορές υπάρχει αυξημένη ρευστότητα και προειδοποιούσε για περισσότερη αύξηση των επιτοκίων.
Τα δύσκολα είναι πλέον μπροστά για την γείτονα. Ο Απρίλιος και ο Μάιος είναι δύο καθοριστικοί μήνες, για το μέλλον της τουρκικής οικονομίας. Οι τουρκικές τράπεζες θα κληθούν να αποπληρώσουν δάνεια σε ξένο νόμισμα ύψους άνω των 7 δισ. δολαρίων (88 δισ. στο σύνολο του 2021), κάτι που σημαίνει ότι τα πάντα κρέμονται από μία κλωστή.
Ο Τούρκος πρόεδρος θέλει να προχωρήσει σε μειώσεις επιτοκίων προκαλώντας σοκ στην οικονομία και έκρηξη ανάπτυξης. Το αν ο στόχος του, είναι εφικτός μέσα σε ένα κλίμα αμφισβήτησης, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό είναι ένα άλλο θέμα.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι Σουλτάνος παίζει με την φωτιά και οι αγορές δυσπιστούν απέναντί του και μάλλον δεν ακούνε τους πύρινους λόγους και τις απειλές του, θεωρώντας προφανώς και μάλλον έχουν απόλυτο δίκαιο ότι δεν τις αφορούν.
