Επιμέλεια: Φάνης Βγενόπουλος
Το 1863 έφτασε στην Ελλάδα, ο τότε πρίγκιπα της Δανίας Χριστιανός, Γουλιέλμος, Φερδινάνδος, Αδόλφος, Γεώργιος, δευτερότοκος γιος του πρίγκιπα Χριστιανού της Δανίας, για να αναλάβει συνταγματικός βασιλιάς των Ελλήνων υπό το όνομα Γεώργιος ΄ Βασιλεύς των Ελλήνων. Ο 17χρονος, την περίοδο εκείνη, βασιλιάς μαζί με τα ήθη της χώρας του που έφερε στο φτωχό βασίλειο των Ελλήνων, πήρε μαζί του και την αγάπη του για τα δάση, μιας και ήταν βορειοευρωπαίος.
Δωρεές στους… εαυτούς τους
Μια από τις αποφάσεις που έλαβε, στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του ο Γεώργιος Α’, ήταν να… δωρίσει στον εαυτό του το δάσος «Μπάφι» στην Αττική και να το κάνει βασιλικό κτήμα. Εκεί πλέον, μπορούσε, ως βασιλιάς που ήταν, να ψυχαγωγηθεί και ν’ ασκήσει ανενόχλητος τις κυνηγητικές κι αναψυχικές του δραστηριότητες.
Μάλιστα, ο τότε βασιλιάς, μερίμνησε και για το γιο του, τον Κωνσταντίνο, ώστε να αποκτήσει και αυτός ένα δάσος. Έτσι, το 1887, ο τότε διάδοχος του θρόνου, ανήλικος ακόμη, αποκτά μετά από δωρεά της κυβέρνησης Τρικούπη, το «Κτήμα Μανωλάδας».
Ένα δεύτερο δάσος που δωρήθηκε στον Κωνσταντίνο Α΄, το 1914, είναι το δάσος Γολέμα-Ρέκα. Πρόκειται για την κατάφυτη ανατολική πλευρά του Βερμίου στη Βόρεια Ελλάδα.
Το «Κτήμα Μανωλάδας»
Το «Κτήμα Μανωλάδας», που πήρε δώρο ο διάδοχος, βρισκόταν στα όρια Ηλείας και Αχαΐας, που χαρακτηριζόταν ως δασόκτημα. Ήταν κατά κύριο λόγο, δασικό κι αποτελούσε τον «παράδεισο» της περιοχής, λόγω της χαρακτηριστικής μεσογειακής φύσης του –για το λόγο αυτό εξάλλου δωρήθηκε στον Κωνσταντίνο.
Στις 19.03.1900, ο «Νεολόγος» Πατρών δημοσιεύει τον διάλογο που είχε ο διάδοχος του θρόνου με παράγοντα της Αχαΐας, τον οποίο δεν κατονομάζει, για το θέμα του κτήματος της Μανωλάδας.
Τα παράπονα των χωρικών
Ο αχαιός μεταφέρει στον διάδοχο του θρόνου, τα παράπονα που υπάρχουν στην περιοχή για τα όσα συμβαίνουν στο κτήμα που ανήκει στον Κωνσταντίνο.
Όπως τον ενημερώνει ο συνομιλητής του: «Δυστυχώς, Υψηλότατε, το κτήμα σας κινδυνεύει να μεταβληθεί εις τιμάριον των πολιτευομένων. Οι εκάστοτε ισχύοντες πολιτικοί, αποστέλλουσιν εκεί στρατιώτας ευννοουμένους των, οίτινες υπό την αιγίδα των υποστηρικτών των, πιέζουσι παντοιοτρόπος τους χωρικούς, αναγκάζοντες αυτούς ν’ αγανακτώσι κατά του μέλλοντος Βασιλέως των». Επίσης, στο δημοσίευμα αναφέρεται ότι τα έσοδα του κτήματος μόλις καλύπτουν τα έξοδα.
«Ο Διάδοχος απήντησεν, ότι εν ήτο η πρώτη φορά καθ’ ήν ήκουσε τα παράπονα ταύτα των χωρικών, διότι και δι’ αναφορών τα έμαθε και παρ’ άλλων επανειλλημένως τα ήκουσε.
Όσοι δεν γνωρίζουν, είπεν, ο Διάδοχος, θα νομίζωσιν, ότι έχω εκ των κτημάτων αυτών μεγάλα κέρδη, ενώ δυστυχώς μόλις τα έσοδα καλύπτουσιν τας δαπάνας».
«Θα επεθύμουν να μην είχον το κτήμα τούτο υπό την κυριότητά μου, αλλ’ άπαξ το Κράτος μοι το εδώρησε νομίζω, ότι μοι επιβάλλεται να το κρατήσω, αφού άλλως τε, ο αρχικός σκοπός της δωρεάς ήταν ευεργετικός δια τους χωρικούς και δια την ωραίαν εκείνην πεδιάδα».
Το ταξίδι που δεν έγινε
Ο Διάδοχος αναφέρει ότι την προηγούμενη χρονιά είχε αποφασίσει ταξίδι στην Μανωλάδα, για να δει το κτήμα του, και να ακούσει τα παράπονα των χωρικών, αλλά ανέβαλε το ταξίδι γιατί μερικοί επιτήδειοι διέδιδαν ότι αυτοί θα πήγαινα τον διάδοχο στην Μανωλάδα. Όπως αναφέρει, χαρακτηριστικά το δημοσίευμα, ο Κωνσταντίνος ανέφερε στον αχαιό συνομιλητή του τα εξής: «Πέρυσιν είχον αποφασίση να επισκεφθώ επί τέλους αυτό το κτήμα. Αλλ’ έμαθον, ότι εζήτησαν τινές να εκμεταλευθώσι το ταδείδιον μου παρά τοις χωρικοίς και διέδωκαν, ότι θα επήγαινον αυτοί!! Ηναγκάσθην εκ τούτο να μεταβάλω γνώμην και να μην μεταβώ εις Μανωλάδα. Αλλ’ εντός ολίγου, ελπίζω να κατοωρθώσω να επιχειρήσω αυτό το ταξείδιον και τότε είμαι βέβαιος, ότι θα λείψωσιν όλα τα παράπονα, διότι έχω απόφασιν να θέσω εις ενέργειαν άπαντα τα μέτρα, άτινα θα μοι υποδειχθώσι.».
Τελικά, ο διάδοχος Κωνσταντίνος θα επισκεφθεί το κτήμα το 1911, όπου θα μιλήσει στους χωρικούς και θα ακούσει τα παράπονά τους για τον τρόπο που τους συμπεριφέρονται οι επιστάτες και οι φύλακες του κτήματος.
Τα κτήματα σε καλλιεργητές και πρόσφυγες
Η περιπέτεια της «δωρεάς» έληξε το 1923 μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Η κυβέρνηση Στυλιανού Γονατά χαρακτήρισε τα κτήματα εθνικά, τα απένταξε από τη βασιλική περιουσία και τα εκχώρησε σε καλλιεργητές, αλλά και πρόσφυγες.
Οι τελευταίοι δημιούργησαν τη Νέα Μανωλάδα, αλλά τα πρώτα χρόνια ήταν εξαιρετικώς δύσκολα, καθώς είχαν να αντιμετωπίσουν τις πλημμύρες που προκάλεσαν σημαντικές καταστροφές και τον τύφο που έγινε μάστιγα για την περιοχή στις αρχές της δεκαετίας του 1930.
Αργότερα, σε γόνιμο έδαφος, ξεκίνησαν να καλλιεργούν κηπευτικά, ρύζι, βαμβάκι, πατάτα κ.ά., ώστε φτάσαμε στη φράουλα την προσοδοφόρα παραγωγή της.
(εφ. Νεολόγος)
