Το 1895 διεξάγονται στην Πάτρα οι πρώτοι επίσημοι αγώνες ποδηλάτου

Επιμέλεια: Φάνης Βγενόπουλος

Η οικονομική ευμάρεια που απολάμβανε η Πάτρα στα τέλη του 19^ου αιώνα, ως σημαντικό εμποροναυτικό κέντρο στη λεκάνη της Μεσογείου, όπως ήταν φυσικό δημιούργησε μια αστική τάξη, η οποία βάσιζε τον πλούτο της στη σταφίδα και την καλλιέργειά της, το κρασί, το εμπόριο, τη βιοτεχνία αλλά και τη βιομηχανία.

Στα τέλη του 19^ου αιώνα, η τοπική οικονομία βρίσκεται σε φάση ανάκαμψης μετά τη σταφιδική κρίση του 1850. Η πόλη εξακολουθεί να διατηρεί το ξεχωριστό πνευματικό ύφος, το οποίο προσελκύει πολλούς ξένους, ιδίως Άγγλους από τα Επτάνησα, οι οποίοι ασχολούνται με το εμπόριο της σταφίδας. Κάποιοι από αυτούς, φέρνουν μαζί τους και ποδήλατά τους. Άλλωστε η Πάτρα, είναι από τις πρώτες πόλεις του ελληνικού – τότε – μικρού βασιλείου, όπου υπάρχουν καταγεγραμμένες αναφορές κυκλοφορίας ποδηλάτων.

Ο Ποδηλατικός Σύλλογος Πατρών

Σε αυτό το πλαίσιο, ιδρύεται στην πόλη, από μεγαλοαστούς της εποχής φυσικά, το 1894 ο Ποδηλατικός Σύλλογος Πατρών. Την ίδια χρονιά, κατασκευάζεται υποτυπώδες ποδηλατοδρόμιο στην συνοικία Γύρι, όπου την Κυριακή 7 Μαΐου του 1895, διεξάγονται οι πρώτοι επίσημοι αγώνες του Ποδηλατικού Συλλόγου Πατρών, στο ποδηλατοδρόμιό του.

Οι αγώνες

Η διοργάνωση των αγώνων, οι οποίοι είναι διήμεροι, αποτελούν το κεντρικό θέμα του «Νεολόγου» των Πατρών, την Δευτέρα 8 Μαΐου1895, υπό τον τίτλο: «Οι αγώνες του ποδηλάτου». Ο συντάκτης του κειμένου, χαρακτηρίζει ως πετυχημένους τους αγώνες και συγχαίρει τους διοργανωτές. «όσοι παρέστησαν χθες εις την έναρξιν ηδυνήθησαν ού μόνον να κρίνωσι περί του ποιού της εργασίας την οποίαν ο Ποδηλατικός Σύλλογος κατέβαλε μέχρι τούδε, αλλά και να σχηματίσωσι την πεποίθησιν περί της και εν τω μελλόντι προοδευτικής πορείας αυτού», γράφει χαρακτηριστικά.

Κοσμοπλημμύρα περιέργων και μη

Οι ποδηλατικοί αγώνες, όπως είναι λογικό, κέντρισαν το ενδιαφέρον των Πατρινών, οι οποίοι άρχισαν να συγκεντρώνονται από νωρίς στο ποδηλατοδρόμιο. «Οι αγώνες είχον ορισθή δια την 5 μ.μ. και όμως η κίνησις ήρξατο από της 4^ης. Οι επισκέπται άλλοι εφ’ αμαξών, άλλοι πεζή κατηυθύνοντο προς το Ποδηλατοδρόμιον και κατελάμβανον τας θέσεις των εν πάσει ανέσει. Όλαι αι οδοί άγουσαι εις το Γυρί κατέστησαν πολυσύχναστοι. Κατ’ αρχάς οι περίεργοι ήσαν ολίγοι, αλλ’ εφ’ όσον η ώρα παρήρχετο και οι αγώνες εξηκολούθουν οι κύκλοι των περιέργων από του Ποδηλατοδρομίου μέχρι των Υψηλών Αλωνίων ηύρυντο και ηδυνήθη έκαστος μετά το πέρας των αγώνων να απολαύση το μοναδικό θέαμα, το οποίον παρίστα η πλημμύρα εκείνη του κόσμου, η πρωτογρανής η απαντώσα μόνον εις πόλεις πολυτύρβους και το οποίον καθιστά έτι μάλλον εξαίσιον η πανηγυρική όψις της πολυανθρώπου διαδηλώσεως, εις ην υπερείχε το ωραίον».

Το ποδηλατοδρόμιο

Ο συντάκτης του κειμένου περιγράφει το ποδηλατοδρόμιο, το οποίο είχε σχήμα ελλείψεως με περίμετρο 400 μέτρα. Όπως γράφει: «Πέριξ του κύκλου και προς τα κάτω εν ημικυκλίω ευρεί αι θέσεις πάσα ήσαν κατειλημμέναι. Προς ανατολάς η εξέδρα με τους Ελλανοδίκας και εν τω μέσω η Φιλαρμονική παιανίζουσα κατά τα διαλείματα. Τα πάντα ήταν διηυθετημένα ούτως ώστε έκαστος ηδύνατο να θεάται χωρίς να δυσφορή όπως συνέβη πέρυσιν εις τα Υψηλά Αλώνια πάσα κίνησιν των πδηλατιστών και να έχη προ αυτού το όλον θέαμα.

Οι αγώνες και οι νικητές

Στο ρεπορτάζ του «Νεολόγου» των Πατρών γίνεται εκτενής αναφορά στο αγωνιστικό σκέλος της διοργάνωσης, όπου ο αναγνώστης μπορεί να διαβάσει γνωστά επώνυμα:

«Οι αγώνες ήρξαντο την 5 1)2 μ.μ. περίπου, αφού η Φιλαρμονική επεράτωσε την ανάκρουσιν ιδιαιτέρας συνθέσεως την οποίαν ο διδάσκαλος της κ. Αντλοβιτς αφιέρωσε τω Ποδηλατικώ Συλλόγω. Εις τον Α’ δρόμον 1200 μέτρα με 3 στροφάς έλαβον μέρος οι νεαροί ποδηλατισταί Τζικλητήρας Δ. Τζίνης Θ. Τσακασιάνος Α. Μπαχαρίας Στ. και Ρεβίδης Ρ. Το δε βραβείον, μετάλλιον χαλκού εκέρδισεν ο νέος Τσακασιάνος διανύσας και τας τρεις στροφάς εν διαστήματι 2 λεπτών και 20’’ 2)5.

Εις το δεύτερον δρόμον 2000 μέτρα στροφαί 5 έλαβον μέρος οι Αγγελλακόπουλος Χ. Τσακασιάνος Α. Μπαχαρίας Στ. Τριανταφύλλου Γ. και Κοντογούρης Γ, όστις και ανεδείχθη νικητής διανύσας και τας πέντε στροφάς εν διαστήματι 3 λεπτών και 49΄΄ 4)5.

Εις τον τρίτον δρόμον 3200 μέτρα, στροφάς οκτώ έλαβον μέρος οι Γ. Τοπάλης, Α. Μόρφης, Ν. Κοντογούρης, Ν. Πετμεζάς, Α. Στάμος και Γ. Κοντογούρης. Κατά την εκτέλεσιν του δρόμου τούτου ένεκεν συμπτώσεως των ποδηλάτων Μόρφη και Γ. Κοντογούρη, ο δευτερος απώλεσε την ισορροπίαν και ο αγών κατόπιν αποφάσεως της Ελλανοδίκου επιτροπής επανελήφθη, πρώτου ελθόντος του Α. Μόρφη και δευτέρου υπολειφθέντος ολίγα βήματα του Γ. Κοντογούρη. Ο νικητής Μόρφης διήνυσε και τας οκτώ στροφάς εις διάστημα 6 λεπτών και 42’’.

Εις τον τέταρτον και τελευταίων δρόμον 6.000 μέτρα στροφάς 15 έλαβον μέρος οι Θ. Τζίνης, Χ. Αγγελακόπουλος, Ι. Ρηγόπουλος και Σ. Μπαχαρίας, πρώτος δε ήλθεν ο νεαρός Αγγελακόπουλος, όστις διήνυσε και τας 15 στροφάς εν διαστήματι 12 λεπτών και 36’’ 4)4, δεύτερος δε ο Ιω. Ρηγόπουλος. Και ο μεν πρώτος εκέρδησεν αργυρούν μετάλλιον, ο δε δεύτερος χαλκούν».

Οι Ελλανοδίκες

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι κριτές είναι μέλη της μεγαλοαστικής Πάτρας. Όπως διαβάζουμε στον «Νεολόγο» της εποχής:  «Η Ελλανόδικος επιτροπή απηρτίζετο από τους κ.κ. Φρεδ Βούδ πρόεδρον, τους κ.κ. Χρ. Κορύλλον, Αία Γερούσην υποπρόξενον Ιταλίας Τοσκάνης, Κωνστ. Πράτσικαν μέλη και τον κ. Κωνστ. Στ. Θεοχάρην γραμματέα. Τάξις και ακρίβεια επεκράτησε χάρις αυτή καθ’ όλην την διάρκεια των αγώνων.»