Τί οδηγήσε στο Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων; Ο Ηλίας Νικολακόπουλος εξηγεί

13.12.2021 / 12:03
Kalavrita

ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ ΧΡΙΣΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Μια πολύ ενδιαφέρουσα ημερίδα με τίτλο «78 χρόνια απ’ το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων-Αντιφασιστικός, Αντιναζιστικός Αγώνας και σύγχρονες προεκτάσεις», διοργάνωσε ο Δήμος Καλαβρύτων το περασμένο Σάββατο στο πλαίσιο των ημερών μνήμης του Ολοκαυτώματος του 1943. Στην εκδήλωση μίλησαν εξέχοντες επιστήμονες όπως ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης, ο Κωστής Καρπόζηλος, Κωστής Παπαϊωάννου και ο Ηλίας Νικολακόπουλος. Ο πολιτικός επιστήμονας και ομότιμος καθηγητής Εκλογικής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ηλίας Νικολακόπουλος, μίλησε για την Σφαγή των Καλαβρύτων και την βαρβαρότητα των ναζί πριν την ήττα.

Η κλιμάκωση της βίας

Τί οδηγήσε στο Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων; Ο Ηλίας Νικολακόπουλος εξηγεί 3

Όπως εξήγησε ο καθηγητής η κλιμάκωση της βίας των ναζιστών ουσιαστικά ξεκίνησε από την στιγμή που άρχισαν να πιστεύουν ότι χάνουν τον πόλεμο, με το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων να αποτελεί ουσιαστικά «τομή» στον τρόπο με τον οποίο οι Γερμανοί συμπεριφέρονταν σε μια κατεχόμενη χώρα.

Σύμφωνα με τον κ. Νικολακόπουλο η βαρβαρότητα είναι εγγενής στον ναζισμό και τον φασισμό, από την εμφάνιση του. Το χαρακτηριστικό της βαρβαρότητας ήταν συνεχώς παρόν, δεν είχε όμως πάντα την ίδια ένταση και την ίδια εχθροπάθεια. Ακόμα και στη ναζιστική Γερμανία του ’30 δεν έχουμε, όπως σημείωσε καταγραμμένα τέτοια περιστατικά βαρβαρότητας.

«Το ναζιστικό στρατόπεδο του Νταχάου που φτιάχνεται είναι περισσότερο ένα πολιτικό στρατόπεδο συγκέντρωσης και δεν έχει σχέση με αυτό που θα δούμε αργότερα στο Άουσβιτς που ήταν ένας επιστημονικά δομημένος μηχανισμός εξόντωσης. Στην Ελλάδα μετά την γερμανική εισβολή οι πρώτες σκηνές βαρβαρότητας καταγράφονται στην Κρήτη. Εκεί υπήρξαν πυρπολήσεις χωριών, εκτελέσεις κ.ά, στην λογική των Γερμανών έχουν μια έννοια «αντιποίνων», επειδή αντιστάθηκε και ο λαός. Σε αυτή την λογική ένας αλεξιπτωτιστής έχει δικαίωμα να παρεμβαίνει και να κάνει επίθεση και ο απλός πολίτης πρέπει να περιμένει την άμυνά του από τους στρατιώτες.  Άρα τα εγκλήματα πολέμου που έγιναν στην Κρήτη, στη δική του λογική, ήταν περίπου αναπόφευκτα διότι οι πολίτες χάλασαν τους κανόνες του πολέμου.

Την ίδια περίοδο, το ’41, έχουμε το ολοκαύτωμα του Δοξάτου με χιλιάδες νεκρούς. Εκεί την ευθύνη την έχουν οι Βούλγαροι. Μετά από αυτά τα δύο φαινόμενα βαρβαρότητας, το ΄42, δεν έχουμε αντίστοιχα φαινόμενα. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι μια «φυσιολογική» χρονιά, που μπορεί να πεθαίνει κόσμος στους δρόμος από τον λιμό, αλλά οι κατακτητές θεωρούν ότι έχουν αυτοί την ευθύνη. Φταίει ο βρετανικός αποκλεισμός, φταίει οτιδήποτε άλλο. Φταίνε οι κατοχικές κυβερνήσεις. Οι ίδιοι δεν εμπλέκονται άμεσα σε μια πραγματική γενοκτονία», υπογράμμισε ο κ. Νικολακόπουλος.

Η πιο εμβληματική εκτέλεση

Από πότε όμως  αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση και η κλιμάκωση της βίας από την πλευρά των κατακτητών; Από  πότε δηλαδή εγκαταλείπουν οι Γερμανοί τους δήθεν κανόνες του πολέμου και κλιμακώνουν τη βαρβαρότητα και θα δούμε αυτό που είδαμε στα Καλάβρυτα τον Δεκέμβριο του ’43;

Σύμφωνα με τον κ. Νικολακόπουλο αυτό ίσως ξεκινάει περίπου Οκτώβριο-Νοέμβριο του ’43, όπου πλέον οι κατακτητές, σε συνεργασία με τις δοσιλογικές ομάδες, προχωρούν σε μαζικές εκτελέσεις. Η πιο εμβληματική εξ’ αυτών είναι η εκτέλεση στο Μονοδένδρι όπου συλλαμβάνεται από ελληνικές δοσιλογικές ομάδες όλη η αφρόκρεμα της Λακωνίας, οδηγείται φυλακισμένη στην Τρίπολη και όταν ένας Γερμανός σκοτώνεται από τον ΕΛΑΣ, μεταφέρονται και εκτελούνται.

«Τα Καλάβρυτα», επισημαίνει ο κ. Νικολακόπουλος, «έρχονται αμέσως μετά. Πάλι με το πρόσχημα εκτέλεση από τον ΕΛΑΣ, Αυστριακών αιχμαλώτων, έχουμε το πλήρες ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων. Εκεί η βαρβαρότητα χάνει και την όποια πραγματική της αιτιολόγηση. Γίνεται ανεξέλεγκτη. Αυτό που υπήρχε στο DNA του ναζισμού, ότι είναι μια έκφραση βαρβαρότητας, υλοποιείται συγκεκριμένα σε ανθρωποσφαγή. Αν σκεφτούμε τα υπόλοιπα μαρτυρικά χωριά ανά την Ελλάδα, όλες αυτές οι μορφές βαρβαρότητας πραγματοποιούνται σε διάρκεια ενός χρόνου. Δηλαδή ενώ η κατοχή της Ελλάδα ξεκινάει τον Μάιο του ’41 και κρατάει σχεδόν τρεισήμισι χρόνια, ο τελευταίος χρόνος είναι ο χρόνος της βαρβαρότητας».

Εγκληματική οργάνωση επί δικαίων και αδίκων

Τί οδηγήσε στο Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων; Ο Ηλίας Νικολακόπουλος εξηγεί 4

Τι συμβαίνει όμως τότε που «σπρώχνει» τους ναζί να χάσουν τον έλεγχο και να κλιμακώσουν τη βία; Όπως εκτιμά ο κ. Νικολακόπουλος: «Οι Γερμανοί βρίσκονται αντιμέτωποι με το φάσμα της ήττας. Ήδη από τα τέλη του ’42 και αρχές του ’43, αυτό που φάνταζε ως νικηφόρος πόλεμος, αποδεικνύεται ότι είναι η καταστροφή της Γερμανίας. Σε αυτή τη συνθήκη απελευθερώνονται τα πιο αιμοβόρα αισθήματα και η πραγματική ουσία του ναζισμού. Να είναι εγκληματική οργάνωση επί δικαίων και αδίκων, χωρίς πλέον να μπορεί να επικαλεστεί την οποιαδήποτε πραγματική αιτιολόγηση. Με αυτή την έννοια η σφαγή των Καλαβρύτων είναι μια τομή στον τρόπο με τον οποίο οι Γερμανοί πια, συμπεριφέρονται σε μια κατεχόμενη χώρα. Είναι η πρώτη τέτοιου τύπου σφαγή που ακολουθήθηκε και από άλλες, ίσως λίγο μικρότερης αριθμητικής έκτασης, αλλά πάντως είναι η τομή που καθιστά την απόλυτη βαρβαρότητα ένα τρόπο πολέμου».

Σύμφωνα με τον Καθηγητή είναι προφανές ότι αυτή τη βαρβαρότητα την πλήρωσε ακόμα και η Γερμανία καθώς ο συμμαχικός βομβαρδισμός στην Γερμανία ήταν, υπό μία έννοια,  «οφθαλμός αντί οφθαλμού». Είναι χαρακτηριστικό, εξηγεί ο κ. Νικολακόπουλος, ότι δεν υπήρξαν αντίστοιχες καταστροφές στην Ιταλία καθώς ο ιταλικό φασισμός, τουλάχιστον σε αυτό το σημείο, ήταν λιγότερο βάρβαρος από τον γερμανικό.

Έγιναν κυρίαρχοι του θανάτου

«Σήμερα προφανώς πρέπει αυτή τη μνήμη να την έχουμε ζωντανή. Να ξέρουμε ότι ακόμα και μια ήπια εγκληματικότητα των ναζιστικών οργανώσεων πρέπει να καταπολεμιέται από την αρχή γιατί μετά μπορεί να οδηγηθεί σε ακρότητες. Ίσως θα πρέπει να σκεφτούμε λίγο το ναζισμό πώς εμφανίζεται στην κλιμάκωσή του. Η κλιμάκωσή του είναι αυτή που οδήγησε στην κορύφωση του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Τότε πλέον δεν υπήρχε κανένας κανόνας ή φρένο. Η αίσθηση της επερχόμενης ήττας συνέβαλε σε αυτή την απόλυτη εκτροπή του ναζισμού. Θεωρούσαν ότι μπορούν να είναι κυρίαρχοι όλοι του κόσμου. Όταν αυτό άρχισε να αμφισβητείται οι κυρίαρχοι αποφάσισαν να γίνουν κυρίαρχοι του θανάτου… Όταν φτάνει μπροστά στο όριο της ήττας ο θάνατος μπορεί να γίνει και ολοκαύτωμα», κατέληξε ο κ. Νικολακόπουλος.  

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Νεολόγος” των Πατρών

Ακολουθήστε το dete.gr στο Google News

Ακολουθήστε μας στο Google News απο τον υπολογιστή αλλά και από την εφαρμογή Google News του κινητού σας.

Σχετικά Άρθρα

ροή ειδήσεων

πρωτοσέλιδα