Εφέτος φτιάξαμε και πάλι κουραμπιέδες, που εκτός των άλλων υλικών, χρειάζονται για να γίνουν και αλισίβα. Έτσι ο φίλος και γείτονας Λεωνίδας προσφέρθηκε να μας προμηθεύσει καθαρή και φιλτραρισμένη στάχτη από το τζάκι του για την Παρασκευή της αλισίβας…. Και πόσες θύμησες μου έφερε αυτή η αλισίβα που ήταν χρήσιμη παλιότερα για πολλές χρήσεις.
Ήταν αρχές της δεκαετίας του ’60 και το σπίτι μας ήταν στην οδό Καλαβρύτων (αργότερα Γούναρη), αριθμός 73, μεταξύ Αθανασίου Διάκου και Σισίνη, κάτω ακριβώς από τα Ψηλαλώνια. Στο πίσω μέρος είχε μια μεγάλη αυλή με μία μεγάλη κορομηλιά και μία βερικοκιά.
Η εβδομαδιαία μπουγάδα
Σε μια άκρη της, ήταν το πλυσταριό με τον σχετικό εξοπλισμό. Η εβδομαδιαία μπουγάδα ήταν πολύ κοπιαστική. Ξεκίναγε από τα άγρια χαράματα και τελείωνε αργά το βράδυ, καθώς τα ρούχα δεν έπρεπε να μείνουν νύχτα απλωμένα, γιατί δεν ήταν καλό και το εξετάζανε. Η μπουγάδα χρειαζόταν δύναμη και γερά μπράτσα, τόσο για το τρίψιμο των ρούχων στον τρίφτη όσο και για το στύψιμο μετά.
Στη μια πλευρά του πλυσταριού βρισκόταν η σταθερή πέτρινη σκάφη και ο ξύλινος τρίφτης· στην άλλη το λεβέτι, δηλαδή το καζάνι για το ζέσταμα του νερού. Η μπουγάδα γινόταν με το μπλε λουλάκι για τα ασπρόρουχα, το πράσινο σαπούνι της ΒΕΣΟ, ποτάσα και βαρεκίνα και φυσικά την αλισίβα.
Η παρασκευή της αλισίβας
Η νόνα μου έβραζε σε ένα μπρίκι νερό με 2-3 κουταλάκια στάχτη και μετά το σούρωνε. Έτσι φτιαχνόταν η αλισίβα, το καλύτερο απορρυπαντικό της εποχής. Η αλισίβα, εκτός από το πλύσιμο των ρούχων, χρησίμευε και ως γενικό καθαριστικό, για λεκέδες, πλύσιμο δοντιών, λούσιμο, αλλά και ως βασικό συστατικό για τους κουραμπιέδες. Μια δυο φορές λούστηκα όλες κι όλες με αλισίβα ‒δεν είναι γνωστός ο λόγος‒ και μετά ξεβγάλθηκα με ξίδι, καθώς αυτή ήταν προφανώς η συνταγή, με την μυρωδιά του ξυδιού να μένει όλη νύχτα στο μαξιλάρι. Η αγορά του ξυδιού γινόταν από του Πομώνη, γωνία Ηφαίστου και σκάλες Γιογκαράκη και το μπλε λουλάκι σε σκόνη, χύμα, από την αγορά του Μαρκάτου, αλλά τότε μόλις είχε βγει στην αγορά και συσκευασμένο, με τη μάρκα Ντεστρέ και σύνθημα: «ασφαλές και αρωματικό λουλάκι πλύσης».
Το μπάνιο στην τσίγκινη σκάφη
Στη μέση υπήρχε μια τσίγκινη σκάφη, όπου συνήθως η μάνα μου με μπανιάριζε όρθιο με νερό από την κατσαρόλα, που είχε ζεστάνει στην γκαζιέρα. Με έτριβε με φλοκωτό πανί και με πλάκα σαπούνι της ΒΕΣΟ. Αυτό γινόταν τακτικά, κάθε Σάββατο, και εκτάκτως, όταν οι περιστάσεις το απαιτούσαν. Όταν ήταν χειμώνας, μετά το λούσιμο μου έριχνε στα μαλλιά μπόλικο μπλε οινόπνευμα, για να πάρει την υγρασία. Και τέλος, με υπέβαλε στο βασανιστικό καθάρισμα των αυτιών με μπαμπάκι τυλιγμένο σε σπιρτόξυλο.
Ο κυρ Αχιλλέας ο μπακάλης
Την χρονιά αυτή μπήκε στην ζωή μας και το ΚΛΙΝ, που το αγοράζαμε από τον κυρ Αχιλλέα τον μπακάλη που ήταν στην Καραϊσκάκη, πίσω από τον Βοσινάκη.
Ο κυρ Αχιλλέας, Καλαβρυτινός, κοκκινομάγουλος, με αραιά μαλλιά και παχύ μουστάκι, συνήθως στεκόταν στην πόρτα, με την πεντακάθαρη ποδιά του. Είχε στην πρόσοψη κρεμασμένα τα σαρώματα και μετά την είσοδο, δεξιά, είχε σε λινάτσες τους ξερούς μπακαλέους και τα ξύλινα κιβώτια με τους σκουράντζους. Και σωρό τα κουτιά με σαρδούνια παστωμένα σε χοντρό αλάτι. Μπροστά στο πεζοδρόμιο είχε δυο τρεις μεγάλες νταμιτζάνες ντυμένες με πλεκτό καλάμι. Πάνω στον πάγκο, μαζί με τα κουτιά με τον χαλβά, τον ταραμά και τις θρούμπες Καλαμάτας, είχε και μπλε κόλλες χαρτί, με τις οποίες τύλιγε τα μακαρόνια χύμα. Εκείνη την εποχή η ΜΙΣΚΟ πρωτόβγαλε τα συσκευασμένα μακαρόνια, πάλι σε μπλε χαρτί. Παραδίπλα είχε μια μικρή διπλή ζυγαριά με μπρούντζινα πέζα και αποκάτω το τετράδιο με τα βερεσέδια. Πίσω τα ράφια ήταν γεμάτα με σαπούνια, τρινάλ και κουτιά με τοματοπελτέ, αλλά και σακουλάκια με ΚΛΙΝ.
Το ΚΛΙΝ, μπήκε ορμητικά στην αγορά, με σακουλάκι και με σύνθημα «άνοιξέ με, κάτι θα βρεις και θα χαρείς». Έβαζε διάφορα δώρα στη συσκευασία η εταιρεία, από μανταλάκια μέχρι μικροπαιχνιδάκια για τα παιδιά, όπως στρατιωτάκια κ.λπ. Υπήρχαν και τα πειράγματα με αφορμή αυτά τα δωράκια, καθώς όταν κάποιος αγόραζε κάτι που δεν άξιζε, του έλεγαν: «Πού το βρήκες αυτό, στο ΚΛΙΝ;». Δωράκι έδινε και το ROL στην εορταστική χριστουγεννιάτικη συσκευασία. Στη συνέχεια, το έδαφος ήταν πια πρόσφορο για την επικράτηση του TIDE και, πολύ γρήγορα, του ΟΜΟ.
Το TIDE έκανε διαφημιστική επίθεση μέσω των πρωινών ραδιοφωνικών εκπομπών, όπου κάθε τόσο ακουγόταν η ρεκλάμα «Τώρα με το βελτιωμένο TIDE η μπουγάδα σας έχει ακόμη πιο μεγάλη διαφορά. Γίνεται πιο άσπρη, πιο καθαρή, πιο ευωδιαστή».
Το ΟΜΟ έκανε μια διαφορετική επιθετική πολιτική διείσδυσης. Έπαιρναν τηλέφωνο στα σπίτια και αν απαντούσαν μόλις σήκωναν το τηλέφωνο αντί για εμπρός όπως λέγαμε τότε, την λέξη ΟΜΟ, τότε κέρδιζαν δώρα.
Το Marketing δημιούργησε ανάγκες που δεν υπήρχαν κι έτσι σήμερα προσφέρονται στα super market, τα προϊόντα καθαριότητας για την προσωπική υγιεινή, για τα ρούχα, το σπίτι, τα μάρμαρα, τα δάπεδα, τα μπάνια, τα τζάμια και πολλά άλλα σε πολλές και διάφορες συσκευασίες με χρώματα, αρώματα και προσφορές και όλα μαζί αντικατέστησαν τον πράσινο σαπούνι και φυσικά εξαφάνισαν την χειροποίητη αλισίβα.
Και η συνέχεια βέβαια αναμένεται με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.
Δημοσιεύθηκε στον “Νεολόγο” των Πατρών
