ΤΟΥ ΦΑΝΗ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΥ
Ενδεχομένως να μην έχει γίνει κατανοητός στην κοινή γνώμη, τουλάχιστον όσο θα έπρεπε, ο κρίσιμος ρόλος που διαδραμάτισε η Τοπική Αυτοδιοίκηση Α’ βαθμού, στα χρόνια των Μνημονίων και της σκληρής λιτότητας. Οι Δήμοι, όχι μόνο κράτησαν όρθια την τοπική κοινωνία, και κατ’ επέκταση τη χώρα, με τις δράσεις αρωγής και στήριξης προς τα πολλά θύματα της οικονομικής κρίσης, αλλά και εξασφάλισαν μια αίσθηση κανονικότητας προς τους δημότες τους, την οποία είχαν τόσο ανάγκη, σε μια εποχή που η κεντρική εξουσία παρέπαιε υπό το βάρος της χρεοκοπίας.
Το ίδιο έπραξαν και στην υγειονομική κρίση της πανδημίας και του κορωνοϊού, όπου βοήθησαν τις τοπικές κοινωνίες, όπως και όσο μπορούσαν.
Όλα αυτά οι δήμαρχοι και τα Δημοτικά Συμβούλια τα κατόρθωσαν, χωρίς να διαθέτουν ούτε θεσμική θωράκιση, ούτε προσωπικό, ούτε και τα κατάλληλα διοικητικά μέσα.
Και όμως, στα δύσκολα απέδειξαν πως αποτελούν έναν σταθερό πυλώνα εξουσίας, ένα σημείο αναφοράς προς τους πολίτες, οι οποίοι καταφεύγουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, για να πάρουν βοήθεια.
Οι παραπάνω σκέψεις, μου ήρθαν στο μυαλό μετά τη συζήτηση που συντόνισα το μεσημέρι της περασμένης Παρασκευής στο θέατρο «Απόλλων», στο πλαίσιο του συνεδρίου που διοργάνωσε ο «Νεολόγος» των Πατρών για τη Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα, με καλεσμένους τους: Θανάση Παπαδόπουλο, Πρόεδρο της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Δυτικής Ελλάδας και Δήμαρχο Καλαβρύτων, Θεόδωρο Μπαρή, Δήμαρχο Ερυμάνθου, Βασίλη Χριστόπουλο Αντιδήμαρχο Τεχνικών Έργων και Ανάπτυξης Δήμου Αιγιαλείας και Βασίλη Γκοτσόπουλο, Αντιδήμαρχο Δήμου Δυτικής Αχαΐας. Το θέμα του τραπεζιού ήταν η υλοποίηση του Σχεδίου Βιώσιμης Ανάπτυξης από τους Δήμους της Αχαΐας, αλλά πολύ γρήγορα η συζήτηση ανέδειξε τα δομικά προβλήματα της Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα.
Τον τόνο της συζήτησης, έδωσε ο έμπειρος στα αυτοδιοικητικά, Θανάσης Παπαδόπουλος ο οποίος αν και είχε ετοιμάσει εισήγηση, προτίμησε να μιλήσει από στήθους και να πει τα πράγματα με το όνομά τους.
Αυτό που, επί της ουσίας είπε ο δήμαρχος (η «μετάφραση» δική μου), είναι ότι οι Δήμοι όλης της χώρας και κυρίως οι μικροί Δήμοι, βρίσκονται με «δεμένα τα χέρια». Δεν διαθέτουν, ούτε τους πόρους, ούτε το προσωπικό, ούτε τη θεσμική θωράκιση για να φέρουν σε πέρας, αυτά που η… γαλαντόμος κεντρική διοίκηση τους μοιράζει αφειδώς, χωρίς όμως να τους δίνει και τους ανάλογους πόρους.
Όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης, όπως φάνηκε από τη συζήτηση μεταξύ των αυτοδιοικητικών του πάνελ, οι δήμαρχοι βλέπουν το προσωπικό τους να γερνάει και να αποχωρεί χωρίς να μπορούν να προσλάβουν νέους που θα αντικαταστήσουν τους συνταξιοδοτηθέντες, χωρίς να μπορούν να επιβραβεύσουν τους καλούς, ούτε να δώσουν κίνητρα σε εκείνους που μπορούν να προσπαθήσουν. Και σαν να μην έφτανε αυτό, οι δήμαρχοι και οι αντιδήμαρχοι βρίσκονται καθημερινά αντιμέτωποι με έναν κυκεώνα γραφειοκρατίας προσπαθώντας κάθε φορά να βρουν το Μίτο της Αριάδνης, ώστε να κάνουν τη δουλειά τους, είτε πρόκειται για προμήθεια υλικών ή υπηρεσιών, είτε για τεχνικά έργα, είτε για οτιδήποτε άλλο.
Το σημαντικότερο, βέβαια, πρόβλημα των Δήμων είναι το οικονομικό. Οι Δήμοι είναι κατ’ όνομα αυτοδιοικούμενοι, καθώς δεν έχουν ίδια έσοδα. Περιμένουν, όπως πολύ εύγλωττα εξήγησε ο κ. Παπαδόπουλος, την κεντρική εξουσία να μοιράσει τους πόρους στις Περιφέρειες, οι οποίες με τη σειρά τους θα μοιράσουν τα κονδύλια στους Δήμους.
Όσο για τα κριτήρια των χρηματοδοτήσεων, αυτή είναι μια κουβέντα που δεν επαρκεί ο χώρος της παρούσας στήλης για να αναλυθεί….
Από όλα όσα είπε, κρατώ την εικόνα που μετέφερε ο πρόεδρος των δημάρχων της Δυτικής Ελλάδας, ενός δημάρχου – του οποιοδήποτε δημάρχου – να περιμένει στον προθάλαμο του γραφείου ενός περιφερειάρχη ή ενός υπουργού, ζητώντας χρήματα….
Παρά το δυσμενές τοπίο που αναλύθηκε σε τίτλους παραπάνω, οι Δήμοι άντεξαν μέσα στην κρίση.
Ωστόσο, τώρα, το ενεργειακό κόστος το οποίο αυξάνεται κατακόρυφα κάθε ημέρα, φαίνεται ότι θα τους δώσει τη χαριστική βολή, μιας και πλέον ό,τι απόθεμα διέθεταν τα έριξαν στις μάχες ενάντια στην οικονομική και την υγειονομική κρίση.
Χωρίς πόρους, χωρίς προσωπικό, χωρίς θεσμικό πλαίσιο οι δήμαρχοι καλούνται και σε αυτή τη μάχη να τα βγάλουν πέρα. Πώς; Κανείς δεν μπορεί να δώσει μια πειστική απάντηση, ούτε καν οι ίδιοι.
Εκείνη η συζήτηση με τους τέσσερις αυτοδιοικητικούς έκλεισε με μια αναφορά μου για τις βαθιές ρίζες της Αυτοδιοίκησης στην Πελοπόννησο από την εποχή τους τουρκοκρατίας, η οποία σύμφωνα με τους ιστορικούς, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη και στην επικράτηση της Ελληνικής Επανάστασης στην Πελοπόννησο.
– Ε, θα κάνουμε επανάσταση και εμείς, ακούστηκε από τον Θανάση Παπαδόπουλο, δείχνοντας τις προθέσεις των δημάρχων που έχουν φτάσει, στο αμήν.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Νεολόγος” των Πατρών
