ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΚΟΥΣΤΑ
Τ’ Αγιαντρεός του 1962, τα πράγματα ήταν σοβαρά και μας απαγόρευσαν το ποδόσφαιρο και το κυνηγητό στο πλάι του ναού. Ο λόγος ήταν ότι «η δοξολογία εγένετο παρουσία των Α.Α.Μ.Μ. των Βασιλέων, του διαδόχου και της πριγκηπίσσης Ειρήνης», οι οποίοι μετά τη δοξολογία μετέβησαν στο Δημαρχείο, από όπου παρακολούθησαν τη λιτανεία. Ο λόγος της άφιξής τους στην Πάτρα, όμως, δεν ήταν μόνο αυτός. Την ίδια ημέρα το απόγευμα, στις 4:00 μ.μ., εγκαινίασαν τη νέα μεγάλη βιομηχανική μονάδα της Pirreli στην περιοχή της Λεύκας. Πήγαμε κι εμείς οικογενειακώς στα εγκαίνια.
Μουσικές, σημαιοστολισμοί, Βασιλείς, Υπουργοί, επίσημοι και κόσμος πολύς, που παρακολουθούσε με ενθουσιασμό. Ο Νεολόγος έγραψε ότι «θα παράγει 140.000 ελαστικά ετησίως» και ότι έχει «δυνατότητες μελλοντικής επεκτάσεως». Το εργοστάσιο θα απασχολούσε 350 εργάτες, 30 υπαλλήλους και 20 τεχνικούς.
Τα εργοστάσια και η ανάπτυξη
Τα χρόνια αυτά, στην πόλη ήταν διάχυτη η ατμόσφαιρα της οικονομικής ανάπτυξης. Τα εργοστάσια ήθελαν εργάτες και πολλές μικρές επιχειρήσεις υποστηρικτικές στην λειτουργία τους, όπως μηχανουργεία, χυτήρια, συνεργεία κάθε κατηγορίας, κυτιοποιϊα, ορυχαλκουργεία, χρωματουργεία, εμπορικά όπως σιδηροπωλεία και μεταφορές. Επίσης εκτός από τους μόνιμους εργάτες, χρησιμοποιούσαν και τους εργάτες του Σωματείου φορτοεκφορτωτών ξηράς, για εργασίες εντός και εκτός του εργοστασίου, όπως και του Σωματείου φορτοεκφορτωτών λιμένος που είχαν κάθε ημέρα παχυλά μεροκάματα, καθώς αμείβονταν με τον τόνο, όταν ξεφόρτωναν χαρτόμαζα, ξυλεία και λιπάσματα. Η Πάτρα απολάμβανε το προϊόν των κόπων τους, καθώς το εμπορικό κέντρο περίμενε με αδημονία τις ημέρες των πληρωμών και πολλές φορές τα εμπορικά έμεναν ανοικτά έως αργά το βράδυ. Τα είδη προικός είχαν την τιμητική τους και τα τεφτέρια των δοσατζήδων δούλευαν ασταμάτητα.
Στο Δελτίο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πατρών του Ιουνίου 1964, αναφέρεται πως: «Η εκβιομηχάνισις εις την περιοχήν των Πατρών κατά το πρώτον τρίμηνον του 1964 συνεχίσθη ομαλώς. Αι επεκτάσεις της Α.Ε. ΠΕΙΡΑΪΚΗ-ΠΑΤΡΑΪΚΗ επερατώθησαν κατά 80%. Το εργοστάσιον κατασκευής κλωστών νάϋλον εις το α’ παλαιόν εργοστάσιον της εν λόγω εταιρείας εντός της πόλεως, ήρχισεν από τινος να λειτουργεί. Το έτερον εργοστάσιον βιομηχανίας Τεχνητού Δέρματος, αποτελούν επέκτασιν του εν θέσει (Κρύα) Μεγάλου συγκροτήματος, ευρίσκεται εν τω περατούσθαι. Η εγκατάστασις των μηχανημάτων ολοκληρώθη και εντός των ημερών θα γίνη δοκιμαστική λειτουργία τούτου. Του ετέρου μεγάλου εργοστασίου της Α.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΒΑΜΒΑΚΟΣ με τας 30.000 ατράκτους συνεχίζεται η ανέγερσις των κτιριακών εγκαταστάσεων και παραλλήλως η εγκατάστασις των μηχανημάτων. Επίσης η ανέγερσις της νέας βιομηχανικής μονάδος της Α.Ε Β.ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ εις τον παρά τας Ιτέας χώρον είναι ήδη γεγονός τετελεσμένον. Τα περισσότερα των μηχανημάτων παρελήφθησαν ήδη, αναμένονται δε και τα υπόλοιπα..
Ομοίως συνετελέσθη η ανέγερσις της βιομηχανικής μονάδος παρά την θέσιν Περιβόλα της Ο.Ε. ΠΛΕΣΣΑ, ΦΛΕΒΟΤΟΜΟΥ και ΙΩ. ΒΕΤΣΟΥ βιομηχανίας ασετυλίνης και οξυγόνου. Η ανέγερσις του προγραμματισθέντος εργοστασίου βιομηχανίας ηλεκτρικών συσκευών του ΔΙΟΝ.ΚΑΖΑΓΛΗ εις την εκείθεν του Προαστίου (Μποζαϊτίκων) αγορασθείσαν έκτασιν θα αρχίση προσεχώς. Τα παραγγελθέντα νέα μηχανήματα της εν λόγω βιομηχανίας ευρίσκονται καθ’ οδόν. Επίσης έχει προγραμματίση επέκτασιν του εργοστασίου της Α.Ε. Οινοπνευματοποιϊας Β.Γ.ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ. Η επέκτασις θα συνίσταται εις την ίδρυσιν τμήματος αποστάξεως οινοπνεύματος, μεγάλαι ποσότητες του οποίου θα εξάγονται εις το εξωτερικόν.
Αναφέρομεν επ’ ευκαιρία ως ευχάριστον και άξιον εξάρσεως το γεγονός της συγχωνεύσεως μεγάλης Πατρινής βιομηχανίας μετά ξένης τοιαύτης. Πρόκειται περί της γνωστής βιομηχανίας πλεκτών (καλτσών) Αδελφοί Ηλιόπουλοι η οποία συνεχωνέυθη με μεγάλην ομοειδή Αμερικανικήν εταιρείαν, συσταθείσης νέας ανωνύμου εταιρείας υπό την επωνυμίαν «ΑΜΓΚΡΕ» Αμερικανοελληνική Βιομηχανία Πλεκτικής με μετοχικό κεφάλαιον 9.000.000 δραχμών. Η προαναφερομένη ανώνυμος εταιρεία θα προβή εις επεκτάσεις και εκσυγχρονισμόν του μηχανικού εξοπλισμού»
Στο ίδιος Δελτίο, δημοσιεύεται μια αγγελία-πρόσκληση με τίτλο «ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ ΔΙΑ ΤΟ ΕΝ ΠΑΤΡΑΙΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΝ ΕΠΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΡΜΑΤΟΣ» που απευθύνει ο Καθηγητής Κυριάκος Σπηλιόπουλος Πρόεδρος του Οργανισμού Βιομηχανικής Αναπτύξεως. «ο ΟΒΑ εν τη επιθυμία του όπως προωθήση την ανάπτυξιν του κλάδου δέρματος εν Ελλάδι και αξιοποιήση την υπάρχουσαν ύλην, δεδομένου ότι η αξία των εξαγωγών ακατεργάστων δερμάτων αιγών και προβάτων υπερβαίνει το ποσόν των 10 εκατομ. δολλαρίων ετησίως, απεφάσισε να αναλάβη την πρωτοβουλίαν δια την ίδρυσιν εις Πάτρας βιομηχανίας δέρματος. Δεδομένου ότι ως ετονίσθη ο ΟΒΑ δεν έχει ως σκοπόν τον ανταγωνισμόν της ιδιωτικής πρωτοβουλίας αλλά την υποβοήθησιν των ιδιωτών επιχειρηματιών και την μετ’αυτών συνεργασία, απευθυνόμεθα σήμερον προς υμάς με την παράκλησιν όπως καταστήσετε γνωστήν εις τα μέλη του Επιμελητηρίου σας την επιθυμίαν του Οργανισμού μας να συμπράξη με τον κατάλληλον επιχειρηματίαν δια να αναλάβουν από κοινού την περαιτέρω λειτουργίαν της εν λόγω επιχειρήσεως». Με μετοχικόν κεφάλαιον 10.000.000 δρχ. και συνολική επένδυσιν 30.000.000 δρχ., παραγωγήν σε πρώτο στάδιο 1500 τεμάχια πικλέ ημικατειργασμένα ημερησίως και σε δεύτερο στάδιο 1500 τεμάχια ετοίμων δερμάτων για ενδύματα και γάντια ημερησίως και απασχόληση 100 άτομα ημερησίως.
Η σταδιακή πτώση
Τι συνέβη και όλος αυτός ο κόσμος κατέρρευσε, σαν χάρτινος πύργος. Μια εικοσαετία βάστηξε η σταδιακή πτώση αυτού του Μεγαλείου. Πολλά έχουν ειπωθεί για τια αίτια και τις αφορμές, η μεγάλη αλήθεια όμως είναι κατά την γνώμη μου, πως οι άνθρωποι τα φτιάχνουν και οι άνθρωποι τα χαλάνε. Σύμφωνοι ο ανταγωνισμός λόγω της απελευθέρωσης των αγορών είναι μία από τις αιτίες, όμως υποδομές για να υποστηρίξουν τις παραγωγικές μονάδες δεν έγιναν, το εμπορικό λιμάνι που ήταν μία από τις αιτίες για την εδώ εγκατάστασή τους δεν έγινε και το σύγχρονο μεταφορικό έργο μεταφέρθηκε στον Πειραιά, νοοτροπίες και αντιλήψεις εχθρικές εμφανίστηκαν, παρεμβάσεις και επεμβάσεις δηλητηριώδεις κι έτσι σταδιακά χάθηκε το εμπορικό και βιομηχανικό θαύμα της δεκαετίας τους 1960. Όχι βέβαια πως σήμερα, όλα αυτά έχουν αλλάξει προς το καλύτερο στην πόλη μας καθώς ο επιχειρηματίας και ειδικά ο βιομήχανος είναι στα λόγια ο κακός καπιταλίστας που εκπροσωπεί ντόπια και ξένα συμφέροντα και είναι εχθρός των λαϊκών συμφερόντων, σύμφωνα με την προσφιλή διάλεκτο των τοπικών αρχόντων.
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νεολόγος
