ITAMAR VIEIRA JUNIOR

Eκδόσεις «ΑΙΟΛΟΣ»

Τόσα λίγα που ξέρουμε γι’αυτήν

Για τη Βραζιλία μιλάμε. Την ιστορία της, τα ματωμένα χώματα που πάνω τους οι πιτσιρικάδες ντριμπλάρουν με ξόρκια. Τις πολιτισμικές στρώσεις που πλάστηκε η ζύμη της ιστορίας. Μια σκλαβιά που αντηχεί ακόμα και στις μέρες μας. Την αλεγρία που ποτίστηκε με ιδρώτα και τελευταίες αναπνοές. Την λογοτεχνία της που στο ευρύ κοινό, αναγνωστικό κυρίως, παραμένει «λευκό χαρτί» μέχρι που στην Ελλάδα το 2024 σταθήκαμε τυχεροί με την έκδοση των βιβλίων του Ραντουάν Νασσάρ και με αυτό το αλέτρι που σαν σύμβολο αναγνωστικού παγανισμού μαγεύει.

Κοφτερό μαχαίρι

Βαθιά στην ενδοχώρα της βορειοανατολικής Βραζιλίας, οι αδελφές Μπιμπιάνα και Μπελονίζια βρίσκουν ένα εντυπωσιακό μαχαίρι με λαβή από ελεφαντόδοντο κάτω από το κρεβάτι της γιαγιάς τους. Μαγεμένες από το εύρημά τους, αποφασίζουν να δοκιμάσουν τη γεύση της εντυπωσιακής γυαλιστερής λάμας. Το ατύχημα που θα ακολουθήσει θα σημαδέψει τη ζωή τους και θα τις δέσει για πάντα, καθώς η μία θα είναι η φωνή της άλλης.

Το Στραβό αλέτρι θεωρείται από πολλούς ως το σημαντικότερο βραζιλιάνικο μυθιστόρημα του εικοστού πρώτου αιώνα και συνδυάζει μοναδικά το μαγικό στοιχείο και τον κοινωνικό ρεαλισμό. Αφηγείται μια συναρπαστική ιστορία αγώνων και απελευθέρωσης των αφροβραζιλιάνων ακτημόνων και απογόνων των σκλάβων σε μία από τις φτωχότερες περιοχές της χώρας. Σκιαγραφεί τις παραδόσεις, περιγράφει θρησκευτικές τελετές και αναδεικνύει τις ανθρώπινες και οικογενειακές σχέσεις, ανάχωμα σε κάθε μορφή καταπίεσης.

Μετά την εντυπωσιακή απήχηση στο αναγνωστικό κοινό της Βραζιλίας και τη διάκριση με τα σημαντικότερα βραβεία (Prêmio Jabuti, Prêmio Oceanos), το βιβλίο έχει κερδίσει πλέον και τη διεθνή αναγνώριση· έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες και έχει διακριθεί με το γαλλικό λογοτεχνικό βραβείο Montluc Résistance et Liberté, ενώ συμπεριλαμβάνεται στα έξι μυθιστορήματα της βραχείας λίστας για το Διεθνές Βραβείο Μπούκερ 2024.

Το καλό δεκάρι της γραφής

Ο Ιταμάρ Βιέιρα Ζούνιορ (Itamar Vieira Junior) γεννήθηκε το 1979 στο Σαλβαδόρ της πολιτείας Μπαΐα στη βορειοανατολική Βραζιλία. Το 2018 κέρδισε το βραβείο Leya στην Πορτογαλία για το μυθιστόρημά του Στραβό αλέτρι (Torto Arado), το οποίο κυκλοφόρησε το 2019 και αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες εκδοτικές επιτυχίες των τελευταίων χρόνων. Έχει γράψει επίσης τις συλλογές διηγημάτων Dias (2012), A oração do carrasco (2017), Doramar ou a odisseia (2021), καθώς και το μυθιστόρημα Salvar o fogo (2023) που θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά από τις εκδόσεις Αίολος.

Επιμύθιο

Το εύρημα της «φωνής» στην αφήγηση που εναλλάσεται από τη βουβή οργή και την ιώβειο υπομονή μέχρι τις κραυγές από τις ωδίνες της γέννας και πολλών γενιών Βραζιλιάνων είναι το όχημα που σε ταξιδεύει στη γη που η αποικιοκρατία βασίλευε αλλά η οργή και το άδικο θέριευαν και γεννούσαν τα παιδιά του «όχι πια». Οι φίλοι της Νοτιοαμερικάνικης λογοτεχνίας ας αγγίξουν τις αιχμηρές σελίδες.

Μιχ. Παπ.