ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
Η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν έγινε στον απόηχο των προκλήσεων τόσο στη θάλασσα, όσο και σε επίπεδο δηλώσεων, αλλά εξελίχθηκε σε θερμό κλίμα. Το μήνυμα αυτής της κατ’ ιδίαν συνομιλίας που είχαν, είναι πως έσπασε ο πάγος μεταξύ των δύο ηγετών. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές οι δύο άνδρες συμφώνησαν να αφήσουν πίσω την ένταση του 2020 πάρα τις πολύ σημαντικές διαφορές.
Ο τίτλος που βγαίνει είναι: «Μια ωραία…ατμόσφαιρα» καθώς δεν συζητήθηκαν ζητήματα επί της ουσίας και ένα… ουφ ότι δεν θα έχουμε θερμό καλοκαίρι σε επανάληψη του προηγούμενου.
Συγκεκριμένα, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι το βασικό μήνυμα της συνάντηση ήταν ότι υπήρξε αμοιβαία κατανόηση, πως δεν μπορεί να επαναληφθεί η ένταση που υπήρξε το 2020 και ότι πρέπει οι προκλήσεις να μην γίνονται δύσκολα διαχειρίσιμες.
«Η συνάντηση ανάμεσα στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ταγίπ Ερντογάν αποτέλεσε ένα βήμα προς ένα πιο ήσυχο καλοκαίρι», τόνισαν κυβερνητικές πηγές αμέσως μετά το τετ α τετ των δύο ηγετών, που διήρκεσε 50 λεπτά. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η συνάντηση πραγματοποιήθηκε «σε καλό κλίμα και υπήρξε μία συμφωνία αμοιβαίας κατανόησης ότι η ένταση του 2020 δεν μπορεί να επαναληφθεί, ως εκ τούτου, θα πρέπει να γίνει μία προσπάθεια να αποφευχθούν οι προκλήσεις, που ενδέχεται να οδηγήσουν σε δύσκολα διαχειρίσιμες καταστάσεις».
Θετική ατζέντα παρά τις διαφορές
Συμπληρώνουν ακόμη, ότι εκφράστηκε επίσης η επιθυμία οι δύο πλευρές να προχωρήσουν με τα μέτρα θετικής ατζέντας που έχουν συμφωνηθεί και αυτό παρά το γεγονός ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές σε σειρά ζητημάτων με σημαντικότερο την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Και συγκεκριμένα ένας κατάλογος προγραμμάτων οικονομικής συνεργασίας, τον οποίον είχαν επεξεργαστεί ο Υφυπουργός Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης με τον Υφυπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Σεντάτ Ονάλ. Τα 25 σημεία που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ Φραγκογιάννη- Ονάλ,
περιλαμβάνουν 15 που είχε προτείνει η ελληνική πλευρά, 8 που είχε προτείνει η τουρκική, η αμοιβαία αναγνώριση των εθνικών πιστοποιητικών κατά του COVID-19, καθώς και θέματα που άπτονται περιβαλλοντικής συνεργασίας, τα οποία τέθηκαν για πρώτη φορά προς συζήτηση κατά την συνάντηση των αρμοδίων Υφυπουργών στην Καβάλα.
Οι τομείς ενδιαφέροντος είναι οι εξής: Οικονομική – επιχειρηματική συνεργασία (7 θεματικές), Μεταφορές – τηλεπικοινωνίες (7 θεματικές), Τεχνολογία (2 θεματικές), Ενέργεια (1 θεματική), Τουρισμός (1 θεματική), Ναυτιλία (3 θεματική), Εκπαίδευση (1 θεματική), Κοινωνική Ασφάλιση (1 θεματική), Υγεία (1 θεματική) και Περιβάλλον (1 θεματική). Οι θεματικές ενότητες προτεραιοποιήθηκαν βάσει δυνητικού χρονοδιαγράμματος υλοποίησης.
Βήμα – βήμα η βελτίωση των σχέσεων
Τέλος, σύμφωνα με πληροφορίες συζητήθηκε και το μεταναστευτικό-προσφυγικό όπου η ελληνική πλευρά επεσήμανε ότι μπορούν να συνεργαστούν οι δύο χώρες αρκεί να αποφεύγονται προκλήσεις τύπου Μαρτίου 2020. Σε αυτό το πλαίσιο μία κίνηση καλής θέλησης στο προσφυγικό από τουρκικής πλευράς θα ήταν η αποδοχή της επιστροφής των 1.450 ατόμων των οποίων η αίτηση ασύλου έχει απορριφθεί τελεσίδικα.
Κυβερνητικές πηγές τονίζουν πως είναι: «Σταθερή θέση μας είναι πως μπορούμε να συνεργαστούμε με την Τουρκία στο συγκεκριμένο θέμα, αρκεί να αποφεύγονται οι προκλήσεις, όπως αυτές, που βιώσαμε τον Μάρτιο του 2020». Μάλιστα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατέστησε σαφές, όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, ότι θα ήταν μία κίνηση καλής θέλησης, να δεχθεί η Τουρκία να πάρει πίσω τους 1.450, των οποίων η αίτηση ασύλου έχει απορριφθεί τελεσίδικα.
Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες διαφορές σε μια σειρά από θέματα, με πρώτο αυτό της οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών.
Διευκρινίστηκε, δε, ότι «εξακολουθούν να υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές σε μία σειρά ζητημάτων με κυριότερο αυτό της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, όμως αυτές θα πρέπει να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και στο πλαίσιο συζητήσεων, όπως οι διερευνητικές επαφές, τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και οι πολιτικές διαβουλεύσεις, ως το πλαίσιο συνεννόησης, που μπορεί να οδηγήσει στην εκτόνωση της έντασης».
Τέλος, σημειώνεται πως μετά το αίτημα Ερντογάν να αναλάβει χρέη διερμηνέα κατά την διάρκεια της συνάντησης ο προεδρικός σύμβουλος, Ιμπραήμ Καλίν, στο τετ α τετ συμμετείχε από την ελληνική πλευρά και η επικεφαλής του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού, Ελένη Σουρανή.
Άγκυρα και Βερολίνο στήνουν παγίδες στην Ελλάδα
Μια είδηση που έκανε αίσθηση προερχόμενη από το Βερολίνο αλλά δεν έπαιξε ψηλά στην ειδησεογραφία της ημέρας θα πρέπει να μας προβληματίσει. Και δεν είναι άλλη από την κατάργηση ενός από τα εμβληματικά συστατικά στοιχεία του τρόπου λήψης των αποφάσεων στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της αρχής της ομοφωνίας με τη δυνατότητα κάθε μέλους να ασκεί βέτο. Αυτό ζήτησε, ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Χάικο Μάας, καθώς όπως υποστηρίζει οι «27» δεν μπορεί να είναι «όμηροι μονομερών καθυστερήσεων».
Ο κ. Μάας τόνισε ότι πρέπει να καταργηθεί το δικαίωμα των μεμονωμένων κρατών – μελών της Ε.Ε. να «αρνούνται αποφάσεις» και να ασκούν βέτο. Δεν είναι τυχαίο ότι μιλάει για την εξωτερική πολιτική, «Δεν μπορούμε πλέον να είμαστε όμηροι από εκείνους που παραλύουν την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική μέσω των βέτο που υποβάλλουν. Επομένως, το λέω ανοιχτά: το βέτο πρέπει να φύγει- ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι και εμείς μπορούμε να καταψηφιστούμε».
Να διαβάσουμε πίσω από τις γραμμές;
Σήμερα, τα εθνικά μας θέματα και κυρίως οι τουρκικές προκλήσεις απέναντι σε Ελλάδα και Κύπρο δεν καθίστανται εύκολα πλειοψηφικές, γιατί υπάρχουν πολλά και διαφορετικά συμφέροντα στους κόλπους της ένωσης. Επίσης μην ξεχνάμε ότι η Γερμανία εξακολουθεί το ενεργειακό παιχνίδι με την Ρωσία και θέλει διαχρονικά την ειδική γεωπολιτική σχέση με την Τουρκία. Το καταλάβαμε, άλλωστε, από την αγωνιώδη προσπάθεια που καταβάλει να μην αποφασιστούν κυρώσεις στην Τουρκία αλλά και από τον αποκλεισμό της Ελλάδας από την διάσκεψη για τη Λιβύη.
Η Ελλάδα πέτυχε τα ελληνοτουρκικά να γίνουν ευρωτουρκικά και να επηρεάζουν τις σχέσεις και της Άγκυρας με την Ουάσιγκτον με τρίτο «πρόσωπο», φυσικά, τον Πούτιν που κάνει δουλειές με τον Ερντογάν. Αυτή η εξέλιξη κάνει τον «σουλτάνο» τρελό. Και μπορεί να σταμάτησε τις προκλήσεις στο πεδίο αλλά:
Ο Ερντογάν μαζί με τους κυβερνητικούς αξιωματούχους του και μάλιστα και επί ελληνικού εδάφους- Τσαβούσογλου στη Θράκη – προκαλούν και απειλούν παραβιάζοντας συνθήκες, συμφωνίες αλλά και το Διεθνές Δίκαιο και μάλιστα με αξιώσεις σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας.
Δεν άλλαξε την εμπρηστική ρητορική για τη μειονότητα στη Θράκη αλλά και για την Κύπρο και την κατεχόμενη Αμμόχωστο.
Ο στόχος του Ερντογάν υποβοηθούμενος από το Βερολίνο είναι η αποσύνδεση των ελληνοτουρκικών από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Θέλει να τις εμφανίσει ως διμερές του ζήτημα με Ελλάδα και Κύπρο, τα «δυο κακομαθημένα», όπως χαρακτηριστικά επαναλαμβάνει.
Τα χαμόγελα και οι αγκαλιές δεν λύνουν τα προβλήματα, τα βάζουν κάτω από το χαλί και δίνουν επιχειρήματα στον Ερντογάν να εμφανίζεται ως διαλλακτικός. Οι συσχετισμοί που ευνοούν τη χώρα μας, αλλά δεν θα ισχύουν για πάντα γι’ αυτό και θα πρέπει να αξιοποιηθούν κομβικά και όχι πρόσκαιρα για ένα ήσυχο καλοκαίρι.
Οι ΗΠΑ διαπραγματεύονται με την Τουρκία και μπορεί οι σχέσεις να είναι τοξικές εξαιτίας των S-400 αλλά μην ξεχνάμε ότι ο Ερντογάν γνωρίζει από «πιρουέτες» και θα ζυγίσει πότε θα «πουλήσει» τις σημερινές λυκοφιλίες για αξιοποιηθεί από την αμερικανο-νατοϊκή πλευρά απέναντι στη Ρωσία και την Κίνα. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι η Γερμανία και άλλες χώρες της ΕΕ έχουν και αναπτύσσουν οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις ελληνικές θέσεις και ανησυχίες.
Ο Ερντογάν στρυμωγμένος ψάχνει να κάνει την κωλοτούμπα και πως θα την «πουλήσει» στους Αμερικάνους, και το θέμα είναι αν οι τελευταίοι θα «πουλήσουν» τη χώρα μας όπως τους Κούρδους στη Συρία. Αυτό που δεν πρέπει να κάνει η Ελλάδα είναι να παίζει το παιχνίδι του Ερντογάν και να του προσφέρει χρόνο αλλά και να νομιμοποιεί στα μάτια των συμμάχων μας τις απειλές και τις αμφισβητήσεις σε επικοινωνιακού τύπου επισκέψεις και συναντήσεις δίνοντας την εντύπωση ότι συμμετέχει σε έναν διάλογο άνευ όρων για όλα τα θέματα που επιδιώκει η Τουρκία.
Μέχρι σήμερα καμία διπλωματική συνεννόηση, συνάντηση ή επίσκεψη δεν υπήρξε που αμέσως μετά να μην την υπονόμευσαν οι Τούρκοι. Επομένως οι πιθανότητες να βγει κάτι ουσιαστικά θετικό μελλοντικά από τη συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν είναι σχεδόν μηδενικές. Ο Ερντογάν σαν «Μιθριδάτης» στη λογική του, «πες, πες, κάτι θα μείνει»…στο τραπέζι του διαλόγου εξυπηρετεί τους δικούς του στόχους το κρίσιμο ερώτημα είναι αν η Ελλάδα έχει πρόθεση να αξιοποιήσει το μομέντουμ;
Ο Τούρκος Πρόεδρος ενοχλείται από της συμμαχίες της Ελλάδας και βρίσκεται στριμωγμένος από τις οικονομικές εξελίξεις στο εσωτερικό και από την αλλαγή ηγεσίας στις ΗΠΑ. Η ελληνική κυβέρνηση δεν θα πρέπει να μένει ικανοποιημένη από το «κλίμα» που εξυπηρετεί τον Ερντογάν σ΄αυτήν τη φάση αλλά θα έπρεπε να θέσει επί της ουσίας τα μεγάλα ζητήματα και την προοπτική της επίλυσης της διαφοράς μας για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ στην Χάγη, με βάση το διεθνές δίκαιο και σαφείς κόκκινες γραμμές. Να καταγγείλει την υποκριτική συμπεριφορά της Τουρκίας τονίζοντας την κόκκινη γραμμή της Συνθήκης της Λωζάνης και το γεγονός ότι δεν μπορεί να μιλά για γκρίζες ζώνες
