ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΑΝΗΣ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στα 1899 η Ελλάδα μετρά ακόμη τις πληγές της από την χρεωκοπία της χώρας το 1893 και την ταπεινωτική ήττα που υπέστη στον «ατυχή πόλεμο» του 1897 από τους Τούρκους.
Το γόητρο της χώρας είναι καταρρακωμένο όπως και η υπερηφάνεια των Ελλήνων, καθώς η ήδη χρεοκοπημένη χώρα αναγκάζεται να καταβάλει μια υπέρογκη αποζημίωση στην Τουρκία (4.000.000 τουρκικές λίρες), ως πολεμική επανόρθωση. Για το λόγο αυτό, η χώρα υποχρεώθηκε να λάβει ένα ακόμη δάνειο και προκειμένου να ξεπληρώσει το δυσβάστακτο χρέος της τέθηκε υπό Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο, δηλαδή το τότε, τηρουμένων των αναλογιών, Διεθνές Οικονομικό Ταμείο….
Τρία χρόνια σιωπής
Σε αυτό το κλίμα το καρναβάλι της Πάτρας έχει να γίνει για τρία χρόνια. Ο «Νεολόγος» των Πατρών στις 14 Ιανουαρίου 1899, σε πρωτοσέλιδο θέμα του υπό τον τίτλο: «Κάμετε και σεις» σημειώνει τα εξής: «Είμεθα εγγύς των Απόκρεω. Το αληθές δε είναι ότι πρέπει να διασκεδάσωμεν ολίγον εφέτος. Έχομεν ήδη τρία έτη, κατά τα οποία θρήνους διαρκείς ακούομεν και εις θρήνους καλούμεθα να μετάσχωμεν». Ωστόσο ο συντάκτης του κειμένου προτείνει: «Ας κάμωμεν και μίαν ανάπαυλαν! Οι θρήνοι οι πολιτικοί, οι κοινωνικοί, οι εμπορικοί, οι εμπορικοί, δεν θα λείψουν πότε από τον Τόπον μας. Είνε ανάγκη λοιπόν, χάριν υγείας, χάριν αναψυχής, χάριν ανακουφίσεως να διασκεδάσωμεν ολίγον». Μάλιστα, ο συντάκτης του «Νεολόγου» των Πατρών επιχειρηματολογεί για την ανάγκη της διασκέδασης των Πατρινών με τα εξής: «Το επιβάλλει και η Επιστήμη και η κοινωνία, το επιβάλλουν και αι ημέραι, το επιβάλλει και η κουρασθείσα από τόσας ηθικάς στενοχωρίας ψυχή».
Η τοποθέτηση του συντάκτη του «Νεολόγου» στα 1899, μοιάζει τρομερά επίκαιρη με το σήμερα, μιας και βρισκόμαστε μπροστά στο ορατό ενδεχόμενο να μην γίνει για τρίτη συνεχόμενη χρονιά καρναβάλι, αυτή τη φορά εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού και η αλήθεια είναι ότι και τώρα, μετά από 123 χρόνια, έχει αναπτυχθεί στους κόλπους της τοπικής κοινωνίας μια αντίστοιχη συζήτηση για το εάν και πως πρέπει να γίνει καρναβάλι στην Πάτρα.
Η «παρέλαση» στη Μαιζώνος
Από το ίδιο δημοσίευμα λαμβάνουμε πληροφορίες για τον «χλιαρό» εορτασμό του καρναβαλιού στην Πάτρα, των τελευταίων τριών ετών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται: «Αι Πάτραι έχουν πολύν καιρόν να διασκεδάσουν ως πρέπει κατά τας Απόκρεω. Αφωσιώθησαν επί συναπτά τινά έτη εις τον κατά την οδών Μαιζώνος περίπατον και εις το σύνηθες εκσφενδόνισμα ανθέων και μπομπονιέρων κατά των εξωστών και παραθύρων των οικιών» και συνεχίζει ο συντάκτης με τα εξής: «Αλλ’ αυτά δεν δύνανται να αποτελέσωσιν εορτήν Απόκρεω, τας οποίας δυνάμεθα να εορτάσομεν και ημείς μιαν φορά εκτάκτως».
«Κάμετε και εσείς»
Ο σκοπός του συντάκτη είναι μέσω της εφημερίδας να κινητοποιήσει τους Πατρινούς, ώστε να οργανώσουν ένα πετυχημένο καρναβάλι, ώστε να διασκεδάσει όλη η πόλη. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, ο τίτλος του άρθρου είναι «Κάμετε και εσείς». Στο πλαίσιο αυτό, ο συντάκτης γράφει: «Δυνάμεθα να διοργανώσωμεν μασκαράτας επί βραβιοίς, να ίδωμεν επομένως συμβολικάς προσωπιδοφορίας, να παρασκευάσωμεν μίαν θεατρικήν παράστασιν δι’ ερασιτεχνών, ανάλογον προς τας ημέρας, να διακοσμήσωμεν εξώστας και να στήσωμεν εξέδρας, να στολίσωμεν οδούς, να διοργανώσωμεν υπαιθρίσους συναυλίας, μουσικάς παραλάσεις, να προετοιμάσωμεν λαϊκούς χορούς μετημφιεσμένων, να κάμωμεν λαχεία υπέρ των πτωχών, να προκηρύξωμεν διαγωνισμούς εις μασκαράτας, να κάμωμεν τέλος παν ό,τι δύναται να συντελέση εις πανηγυρικωτέραν εορτήν των Απόκρεω και ψυχαγωγήση ολίγον τον πολυβασανισμένων κόσμον».
Το κομιτάτο
Για να γίνουν όλα αυτά, βέβαια, χρειάζεται κάποιοι να αναλάβουν να τα διοργανώσουν και για το λόγο αυτό ο συντάκτης προτρέπει τους νεολαίους να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους. Όπως σημειώνει: «Δεν είναι καθόλου δύσκολον να γίνουν αυτά. Φθάνει να ευρεθούν οι αναλαμβάνοντες την πρωτοβουλίαν. Και δεν είναι δυναότν να ευρεθούν τοιούτοι εις τας Πάτρας; Ας δώση την ώθησιν η νεολαία, ας εργασθή και θα επιτύχη, διότι δεν αμφιβάλλουμεν ότι οι πλούσιοί μας και οι πλειότερον ευπορούντες θα δώσουν προθύμως την συνδρομήν των υπέρ μιας Αποκρηάτικης πανηγύρεως».
Μάλιστα, ο «Νεολόγος» των Πατρών καλεί τους πατρινούς να ακολουθήσουν το παράδειγμα των Αθηναίων, γράφοντας τα εξής: «Εν Αθήναις έκαμαν ήδη ένα κομητάτον δια τον αυτόν σκοπόν και ήρχισαν αι αποστολαί των συνδρομών και αι προετοιμασίαι. Κάμετε και σεις κομητάτον, καταρτίσατε ένα πρόγραμμα εργασίας και εργασθήτε, υπέρ της ιδέας αυτής, την οποία ρίπτομεν σήμερον με την πεποίθησιν , ότι θα γίνη ασπαστή. Διότι όλη η κοινωνία έχει ανάγκη ψυχικής τινός ανακουφίσεως».
120 χιλιάδες στο καρναβάλι της Πάτρας
Η προτροπή του «Νεολόγου» προς την τοπική κοινωνία βρίσκει ανταπόκριση, μιας και όπως διαβάζουμε στην ιστορία του Πατρινού Καρναβαλιού, το 1899 συγκροτείται για πρώτη φορά κομιτάτο για την διοργάνωση των εκδηλώσεων, δηλαδή ένα είδους Καρναβαλικής Επιτροπής. Μάλιστα, είναι η πρώτη φορά που ρίχνονται σοκολάτες, ένα έθιμο που τηρείται μέχρι σήμερα, όπως και η πρώτη χρονιά που ακούγεται το γραμμόφωνο!
Το καρναβάλι του 1899 θεωρήθηκε πετυχημένο μιας και όπως διαβάζουμε στο φύλλο του «Νεολόγου» στις 21 Φεβρουαρίου 1899, η συμμετοχή του κόσμου ήταν μαζική. Σε εκείνο το φύλλο της εφημερίδας διαβάζουμε, ότι έγινε παρέλαση με το άρμα του βασιλιά Καρνάβαλου και πως πλήθος κόσμου συμμετείχε στις εκδηλώσεις.
«Και ο Καρνάβαλος, δια τον οποίον εγίνετο όλη εκείνη η ζύμωσις των ανθρώπινων σαρκών, παρήλθε μεγαλοπρεπής επί άρματος συρομένου υπό εξ ίππων, σύρων όπισθέν του μακροτάτην ουράν φασουλήδων, ροπάλων, γκαμηλών. Εκατόν είκοσι χιλιάδες υπηκόων επροσκύνησαν τον Άνακτα. Όλη η πανήγυρις έγεινεν από το πλήθος. Ο Καρνάβαλος δεν ήτο ο βαμμένος ανθρωπάκος ο παρελαύνων επί του γύψινου άρματος».
