Στη «σκιά» της σύγκρουσης

25.03.2023 / 9:00
11892481_1610482895867685_1120762129045410606_o

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΑΝΗΣ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΣ

Με τη «λευκή τρομοκρατία» σε έξαρση, κυρίως στην ύπαιθρο, μετά την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας το 1945 και τον αφοπλισμό του ΕΑΜ και τον εμφύλιο να βρίσκεται προ των πυλών, η Πάτρα του 1946 γιορτάζει την επέτειο της 25ης Μαρτίου, με σημείο αναφοράς τις επικείμενες εκλογές της 31ης Μαρτίου, τις πρώτες εκλογές μετά το 1936, καθώς είχαν μεσολαβήσει η δικτατορία Μεταξά, το έπος του ’40, η Κατοχή, η Αντίσταση, η Απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά και η Συμφωνία της Βάρκιζας. Εκλογές που χαρακτηρίζονται ως μοιραίες για την πορεία του τόπου, καθώς απείχαν οι δυνάμεις του ΕΑΜ και της Κεντροαριστεράς.

Πανηγυρικό κλίμα

Παρά το βαρύ κλίμα της εποχής, ο «Νεολόγος» των Πατρών δίνει πανηγυρικό κλίμα στους εορτασμούς. «Ο πατραϊκός λαός εις πρωτοφανή όγκον επανηγύρισε χθες εν εξάλλω ενθουασμώ την επέτειον της εθνικής μας παλλιγενεσίας» είναι ο κεντρικός τίτλος της εφημερίδας στο φύλλο της Τρίτης 26 Μαρτίου 1946 με υπότιτλο: «Η στέψις του ανδριάντος του Γερμανού, η δοξολογία, η παρέλασις – Αι άλλαι πατριωτικές εκδηλώσεις – 50.000 λαού μετέσχον του εορτασμού». Όπως σημειώνει ο συντάκτης του «Νεολόγου» των Πατρών για τις εκδηλώσεις τις προηγουμένης: «Χωρίς την ελάχιστην παραφωνίαν με ένα μόνον παλμό, γιγαντωμένον από το βαθύ αίσθημα προς το μεγαλείον κα την ιερότητα της Μεγάλης του Ελληνισμού ημέρας ο Πατραϊκός λαός μετέσχεν ολοψύχως του εορτασμού της εθνικής μας επετείου», ενώ σε άλλο σημείο ο συντάκτης σημειώνει πως: «εν ημέραις προεκλογικού πυρετού, ολόκληρος η πόλις ως μία καρδιά και ένα συναίσθημα, παραμερίσασα πάσαν άλλην σκέψιν, αφωσιώθη ολοψύχως εις το νόημα της ημέρας και ούτε προσέδωσε εις αυτήν το απαράμιλλον μεγαλείον που της άνηκε». Μάλιστα, στο ρεπορτάζ υπολογίζεται ότι η συμμετοχή των Πατρινών στις εκδηλώσεις στις 50.000 άτομα.

Στη «σκιά» της σύγκρουσης 2

Στο ίδιο ρεπορτάζ της εφημερίδας δίνεται αναλυτική περιγραφή για την εικόνα της πόλης την ημέρα της 25ης Μαρτίου. Όπως αναφέρει ο συντάκτης: «Από της πρωίας της παραμονής η πόλις προσέλαβε πανηγυρικήν οψιν. Το κυανόλευκον πλημμυρίζει τας οδους, τας εξ΄στας και τας στέγας ακόμη των οίκιών και των καταστημάτων. Αι κεντρικαί αρτηρίαι, μερίμνη του Δήμου, έχουν διακοσμηθή διά θυρεών και λαβάρων ενώ αι προθήκαι των καταστημάτων αμιλλώνται μεταξύ των εις εμπνευσμένας παραστάσεις πατριωτικού περιεχομένου. […] Μια ατμόσφαιρα ενθουσιασμού από του κέντρου της πόλεως μέχρι των ακραίων της σημείων. Και η βραδυνή μεγαλοπρεπής φωταγώγησις των οδών, των πλατειών, των δημοσίων και ιδιωτικών καταστημάτων, των σχολείων, των τραπεζών και των διακοσμημένων βιτρινών, ολοκληρώνει την πανηγυρικήν εικόνα της πόλεως που είναι έτοιμη να δονηθή από το ρίγος της επομένης».

Οι εκδηλώσεις

Οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό της επετείου της ελληνικής Επανάστασης, όπως μας πληροφορεί ο «Νεολόγος» των Πατρών, ξεκίνησαν από το μεσημέρι της παραμονής όπου «την 3.30 απογευματινήν της Κυριακής εις την πλατείαν Όλγας εγένετο η συγκέντρωσις της Μέσης Εκπαιδεύσεως, καθώς και των Οδηγών των προσκόπων. Εξ άλλου εις την πλατείαν Αγίου Γεωργίου συγκεντρώθησαν οι μαθηταί των δημοτικών σχολείων. Ολίγον βραδύτερον ηγουμένης της Δημοτικής μουσικής, οι ανωτέρω κατηυθύνθησαν εις την πλατείαν Υψηλών Αλωνίων, όπου έλαβον τας κεκανονισμένας θέσεις δια την συμμετοχήν του εις την τελετήν στέψεως του Ανδριάντος Παλαιών Πατρών Γερμανού». Όπως διαβάζουμε στο δημοσίευμα, επρόκειτο για την κατάθεση στεφάνων από τους επισήμους στον ανδριάντα, ενώ εψάλλη επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των πεσόντων του 1821 από τον Μητροπολίτη Θεόκλητο.

Επίκεντρο των εκδηλώσεων αποτελεί η δοξολογία στον Μητροπολιτικό ναό της Ευαγγελίστριας το πρωί της 25ης Μαρτίου παρουσία των επισήμων, αλλά και πλήθος πολιτών οι οποίοι είχαν κατακλύσει τους δρόμους πέριξ του ναού, όπως μας πληροφορεί ο «Νεολόγος» των Πατρών. Χαρακτηριστικό της εποχής αποτελεί το γεγονός  ότι πέρα από τους επισήμους, στη δοξολογία παρέστησαν «οι πρόξενοι της Μεγ. Βρετανίας, Ήνωμ. Πολιτειών, Γαλλίας Δανίας και οι αρχηγοί των αποστολών των παρατηρητών Γαλλίας, Αμερικής και Αγγλλίας, εκπρόσωπος του Άγγλου Ταξιάρχου μετά συμμάχων αξιωματικών, οι διευθυνταί των εν Πάτραις γραφείων πληροφοριών των Συμμάχων, εκπρόσωποι της ΟΥΡΝΑ κτλ», όπως μας πληροφορεί ο συντάκτης της εφημερίδας, ενώ εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι στη δοξολογία χοροστατεί ο Μητροπολίτης Θεόκλητος «συμπερισταμένου και του Βρετανού ιερέως των συμμαχικών δυνάμεων».

Η παρέλαση Ελλήνων και Άγγλων

Μετά τη δοξολογία στον Μητροπολιτικό ναό, ακολούθησε η καθιερωμένη παρέλαση στην οδό Γούναρη. «Συρροή κόσμου πάσης τάξεως και φύλου, αναμένοντος αγωνιωδώς κατά μήκος της Λεωφόρου Γούναρη, της οδού Αγίου Ανδρέου και των προς τας παρόδων», μας πληροφορεί ο «Νεολόγος» των Πατρών, ενώ σε άλλο σημείο του ρεπορτάζ αναφέρεται ότι οι επίσημοι παρακολούθησαν την παρέλαση από τα σκαλιά του Δικαστικού Μεγάρου. Η παρέλαση ξεκίνησε με μαθητικά τμήματα και πολιτικά τμήματα και «εν συνεχεία παρήλασαν αι ανάπηροι πολέμου 40-41 και παλαιοτέρων, προκαλέσαντες καθ’ όλην την διαδρομήν ρίγη συγκινήσεως, η Ένωσις τραυματιών του Αλβανικού μετώπου, οι πολεμισταί της ζώνης των πρόσω και επαφής 1940 – 41, οι παλαιοί πολεμισταί και λοιποί έφεδροι. Και τέλος την παρέλασιν έκλεισαν εν μέσω θυελλωδούς ενθουσιασμού τα στρατιωτικά τμήματα κατά σειράν ως εξής: Προηγείτο διμοιρία αγγλικού στρατού εις άψογον εμφάνισιν, άγημα ναυτών της Ναυτικής βάσεως, τμήματα εθνοφυλακής, δύναμις της αστυνομίας πόλεων, ο πυροσβεστικός λόχος Πατρών και τμήμα μηχανοκίνητων μέσων της Στρατιωτικής Διοικήσεως. Η όλη παρέλασις διήρκησε πέραν της ώρας, ο δε ενθουσιασμός υπήρξε καθ’ όλον το μήκος της απερίγραπτος», μας πληροφορεί σχετικά ο «Νεολόγος» των Πατρών.  

Οι Ευέλπιδες παρελαύνουν στην παρέλαση του 1946 με τις ηρωικές ελληνικές σημαίες από το μέτωπο του ’40. Δίπλα αφίσα της εποχής όπου το ΕΑΜ καλεί σε αποχή από τις εκλογές

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Νεολόγος

Ακολουθήστε το dete.gr στο Google News

Ακολουθήστε μας στο Google News απο τον υπολογιστή αλλά και από την εφαρμογή Google News του κινητού σας.

Σχετικά Άρθρα

ροή ειδήσεων

πρωτοσέλιδα