Δεν είναι δύσκολο να μάθεις για τη ζωή του. Είτε την αφηγήθηκε απαντώντας σε απαντήσεις στις αναρίθμητες συνεντεύξεις που έχει δώσει κατά καιρούς είτε προτίμησε κάποιους καλογραμμένους μονολόγους οι οποίοι αποκαλύπτουν σελίδα-σελίδα το βιβλίο της διαδρομής του, σε βοηθάει ο ίδιος να τον μάθεις.
Ο Σπύρος Μπιμπίλας μέχρι χθες φάνταζε σε πολλούς ως μία «καρικατούρα» ευκίνητη, γάργαρη, συνήθως ενδεδυμένη με πλουμιστά πουκάμισα και έντονα χρώματα, μία σταθερή παρουσία σε πρεμιέρες, γάμους και κηδείες. Μέχρι χθες. Πλέον, κάποιοι κατάφεραν να δουν λίγο πιο καθαρά πως αυτό το παραδείσιο πουλί του θεάτρου είναι ένας συγκροτημένος, δαιμόνιος, εξωστρεφής, δοτικόςσυνδικαλιστήςυπέρπάντων. Επικεφαλής στο ΣΕΗ και μπροστάρης στη διαδρομή για την τέχνη που αγάπησε, την υποκριτική. Με επιχειρήματα, με γνώσεις, με πυγμή και με κόκκινες γραμμές, τις οποίες όποιος περάσει για να κάνει καζούρα θα τις πληρώσει ακριβά. Ενίοτε και κυριολεκτικά.
Ο Σπύρος Μπιμπίλας ζει τις ημέρες μιας μεγάλης εκδίκησης. Μιας εκδίκησης που ο ίδιος δεν επεδίωξε, δεν κατέστρωσε, αλλά εκείνη φιγουράρει στην κορυφή των ιστοσελίδων και των εκπομπών. Είναι η δικαίωση που ήρθε μέσα από την αδιάκοπη δράση του την πιο δύσκολη και κρίσιμη στιγμή για τον χώρο της τέχνης, στην ουσία όμως πάντα εδώ ήταν από την πρώτη στιγμή που ο αεικίνητος Πειραιώτης ανακάλυψε την αρένα που θα έδινε τις πιο συναρπαστικές μάχες του: το θέατρο.
Ο Πειραιάς, το σινεμά και η Νομική
Η οικογένεια του ΣπύρουΜπιμπίλα ανήκε στο ευρύ φάσμα της μεσοαστικής συντηρητικής τάξης που ευδοκιμεί εδώ και δεκαετίες στην Ελλάδα. Ο ίδιος από πολύ νωρίς έδειχνε πως τελικά τα φτερά έρχονται να αγγίξουν τις πλάτες αυτών που πραγματικά πιστεύουν πως μπορεί να πετάξουν, την ώρα που όλοι γύρω τους απλά υποψιάζονται πως με το ζόρι θα κάνουν κάποια βήματα.
Στους κινηματογράφους του Πασαλιμανιού, εκεί που όλα τα σελιλόιντ στη δεκαετία του ’60 έστεκαν σε μία αποπλανητική διάταξη, ο μικρόςΣπύρος θα αρχίσει να μυρίζεται τι τον περιμένει. Οσο οι θεατές απολαμβάνουν πασατέμπο καθισμένοι σχεδόν βαριεστημένα στα καθίσματα της πλατείας, ο ίδιος σε αυτή την οικογενειακή εξόρμηση που συνήθιζε να κάνει με τον μπαμπά του τα Σάββατα, βλέπει τον εαυτό του στην οθόνη. Ανάμεσα στα είδωλα της εποχής, τα οποία μετέπειτα θα γίνουν επιστήθιοι φίλοι του. Και δίπλα στο μεγαλύτερο για εκείνον. Τον Θανάση Βέγγο.«Από μικρός έλεγα πως θέλω να γίνω σαν τον Βέγγο, που είναι για μένα από τους κορυφαίους ηθοποιούς που έχουν περάσει. Ενας τραγικός ηθοποιός, που έβγαζε το δράμα του μέσα από την κωμωδία και τη φάρσα. Τους ρόλους κι εγώ τους προσεγγίζω τραγικά, κατά βάση», δηλώνει αφηγούμενος τα πρώτα ερεθίσματα.
Η τέχνη για τον νεαρό Σπύρο έδειχνε ως το διαβατήριο για να μεταπηδήσει εκεί που πραγματικά ήθελε να βρεθεί. Για την ακρίβεια να δραπετεύσει. Σε ένα περιβάλλον διόλου συντηρητικό αλλά αμιγώς προοδευτικό και έντονα αριστερό και σε μία συνθήκη αθεΐας. Θα περπατήσει αργά και σταθερά. Αλλά όχι πάνω σε ράγες που χάραζε το κατεστημένο. Συνειδητά και ώριμα επέλεξε να ακολουθήσει το φως που τον μαγνήτισε, αν και αρχικά περιορίστηκε στο να σχεδιάζει ρούχα τα οποία στη συνέχεια έραβε η μητέρα του. Του άρεσε και η Αρχαιολογία. Ομως αυτές θα συνιστούσαν τις κατά τον λαό «καβάντζες», σε περίπτωση που η σκηνή δεν ασκούσε μαγνητική δύναμη και δεν λειτουργούσε ως ο τόπος φιλοξενίας των παιδικών ονείρων του που έγιναν πραγματικότητα. Κάτι που όπως ο ίδιος θα καταθέσει, είναι ένδειξη υγιούς προσωπικότητας το να πραγματοποιείς τα παιδικά σου όνειρα. Ο Μπιμπίλας στάθηκε τυχερός. Και το όνειρο άδραξε και την παιδικότητά του έζησε, μη επιτρέποντας σε κάποιον να την καταπατήσει, αλλά ούτε και στον εαυτό του να την προσπεράσει αδέξια.
Μελετηρός και επιμελής θα μπει στη Νομική, από την οποία και θα αποφοιτήσει. Δικηγόρος, με πτυχίο. Ε, και; Το θέατρο στη γωνία του έκλεινε το μάτι. Κι εκείνος ανταποκρίθηκε στο φλερτ, το μετέτρεψε σε έρωτα και ζει μέχρι σήμερα με την αιώνια «καψούρα» του.
Από το «Μικρό σπίτι στο λιβάδι» στην Επίδαυρο
Αποφοίτησε από τη δραματική σχολή του «ΠειραϊκούΣυνδέσμου». Ξεκίνησε ως «Κασσάνδρα» στον Αγαμέμνονα του Αισχύλου και τα βλέμματα στρέφονται στο πρόσωπό του. Το 1981 ο σκηνοθέτης ΓιάννηςΔιαμαντόπουλος του πρότεινε να πάει να τον δει ο Χατζιδάκις, ο οποίος ετοίμαζε την «Πορνογραφία». «Δεν πήγα στην οντισιόν, πήγα μερικές μέρες μετά κι όπως άνοιξα την πόρτα, ο Χατζιδάκις που στεκόταν απέναντί μου, χωρίς να με αφήσει να μιλήσω, είπε: Να η γκέισα! Του έκανα ταμάμ. Εκανα την κόρη της Σαπφούς Νοταρά, η οποία υποδυόταν τον πατέρα μου, τον αυτοκράτορα. Φοβερές αναμνήσεις. Ο Χατζιδάκις είχε ένα πνεύμα ανοιχτό, νεανικό και στάθηκε για μένα οδηγός. Χάρη στη συμμετοχή μου στην “Πορνογραφία”, με είδαν πολλοί άνθρωποι και γρήγορα μεταπήδησα από το θέατρο των ομάδων, στο θέατρο το επαγγελματικό, το εμπορικό», αφηγείται σε πρόσφατη συνέντευξή του.
Ομως αυτό με το οποίο είναι απόλυτα συνυφασμένο το όνομά του είναι οι μεταγλωττίσεις. Κατά έναν πολύ περίεργο τρόπο, ο Μπιμπίλας είναι η φωνή που κρύβεται πίσω από όλους σχεδόν τους αγαπημένους ήρωες πολλών γενιών, αλλά για κάποιους δεν το καταλάβαμε. Ο Σπύρος μιλούσε ως Κέρμιτ στο «ΜάπετΣόου», είναι κατ’ αποκλειστικότητα ο ΜπαγκςΜπάνι εδώ και πολλά χρόνια, ήταν ο Γκρινιάρης και ο Σκουντούφλης στα «Στρουμφάκια», ο Τουίτι, ο Ζάζου από τον «ΒασιλιάτωνΛιονταριών». Ο Σπύρος ήταν ο εξαιρετικός ΝιλςΧόλγκερσον, ο ήρωας που μας έπεισε ότι μπορούμε να πετάξουμε νοερά.
Και να φανταστεί κάποιος πως όλα ξεκίνησαν από το «Μικρό σπίτι στο λιβάδι», τη θρυλική σειρά των παιδικών χρόνων πολλών γενιών. Αυτή του άνοιξε την πόρτα της μεταγλώττισης, την οποία τίμησε και στη συνέχεια δίδαξε σε αυτούς που θέλησαν να μυηθούν. Σε αρκετές συνεντεύξεις του ο Μπιμπίλας αφηγείται ιστορίες συναδέλφων που τα παιδιά τους μεγάλωσαν με τις αφηγήσεις του. Συχνά θα αναφερθεί και στο επιθεωρησιακό σλόγκαν του ΜάρκουΣεφερλή: «Ο γιος μου άφησε την πιπίλα κι έπιασε τον Μπιμπίλα».
Χειμερινός κολυμβητής, τραλαλά και σοβαρός
Καλεσμένος στην εκπομπή «Στη φωλιά των Κου Κου» πριν από λίγα χρόνια, ο ΣπύροςΜπιμπίλας, φορώντας ένα πουκάμισο βγαλμένο από τις ακτές της Καραϊβικής, θα μιλήσει ανοιχτά για όλα όσα τον χαρακτηρίζουν. Πρόσωπο παρεξηγημένο, κάποιοι του χρεώνουν πως έκανε γενέθλια πέντε φορές τον χρόνο μόνο και μόνο για το πάρτυ, ενώ κάποιοι άλλοι τον έχουν κατά καιρούς χαρακτηρίσει θεατρικό «μαϊντανό» πρεμιερών. Ο ίδιος δεν θυμώνει. Τα ακούει όλα, χαμογελά και προσπαθεί να προσπεράσει δίχως να μπει σε διαδικασία απολογίας.
Εχει πλήρως συνειδητοποιήσει πως υπάρχει μια σχεδόν υπερβολική πεποίθηση στον κόσμο πως ο Μπιμπίλας είναι μια καρικατούρα του εύκολου θεάτρου και της τηλεόρασης, ένας μικροκαμωμένος ευέλικτος σάκος του μποξ, ικανός να δεχτεί ως χτυπήματα όλες τις παθογένειες του Ελληναρά που θα κάνει καζούρα και θα χλευάσει ό,τι δεν του φαίνεται αρκετά «μάτσο» για να το σεβαστεί. Κι όλα αυτά τα προσπερνά όχι γιατί διστάζει να τα αντιμετωπίσει, αλλά γιατί γνωρίζει καλά γιατί μπορεί να συμβαίνουν.
«Με λένε αρσενική Αλίκη Βουγιουκλάκη, δεν το έχω πει ποτέ εγώ για μένα… Μιλάω πολύ, μιλάω παντού, αλλά λέω μόνο αυτά που θέλω, όταν θέλω». Αν και 64 ετών δείχνει πολύ νεότερος και αποκαλύπτει πως το μυστικό του είναι η καλή διατροφή, η γυμναστική και η χειμερινήκολύμβηση στην οποία μυήθηκε πριν από πολλά χρόνια σε ένα ταξίδι που πραγματοποίησε στη Φινλανδία. Εκτοτε κολυμπά ακόμη και με χιονιά.
«Με βλέπεις τραλαλά αλλά είμαι πολύ σοβαρός άνθρωπος», θα πει, «νιώθω πολύ χρήσιμος, τρέχω για τους άλλους, αλλά όχι φορώντας πάντα τα ίδια ρούχα». Ο Μπιμπίλας σε ανύποπτο χρόνο σε έχει εκθέσει γιʼ αυτό που νομίζεις, γιʼ αυτό που ο ίδιος διάβασε στο βλέμμα σου, πριν καλά-καλά προλάβεις να το υπονοήσεις. Ναι, είναι ο άνθρωπος που θα πάει σε πολλούς γάμους, σε όλες τις κηδείες και φυσικά σε όλες σχεδόν τις θεατρικές πρεμιέρες φορώντας έντονα χρώματα. Μόνο στις κηδείες θα εμφανιστεί με τα ίδια ρούχα. Ακόμη κι αυτό θα το αιτιολογήσει κάνοντας αναγωγή στην απλότητα του γεγονότος που επιβάλλει μια μορφή σεβασμού, το οποίο συνειδητοποιεί απόλυτα. Είναι μέγας επικηδειολόγος. Από μικρός εκπαιδευμένος, καθώς η γιαγιά του είχε γραφείο τελετών και το κρυφτό παιζόταν ακόμη και σε δύσκολα σημεία του γραφείου. Εχει δηλώσει πως έχει ήδη γράψει τον επικήδειό του, ο οποίος είναι φυσικά γεμάτος χαρά.
Κοιμάται ελάχιστα, από τις 3 έως τις 7 το πολύ 8 το πρωί και γιʼ αυτό έχει πολύ χρόνο στη διάθεσή του, προκειμένου να είναι παρών σε όλες τις εκδηλώσεις που πρέπει να πάει. Οχι μόνο ως πρόεδρος του ΣΕΗ ή εκπρόσωπος ενός από τους πολλούς φορείς στους οποίους ηγείται, αλλά ως ένας απλός άνθρωπος ο οποίος πιστεύει βαθιά στο τρίπτυχο αγάπη, αλληλεγγύη, αλληλοσεβασμός. Δεν κακιώνει, δεν θυμώνει. Προσφέρει συμβουλές, αγάπη και χρήματα.
Ο Μπιμπίλας δεν είναι από πλούσια οικογένεια, αλλά είναι δεινόςδιαχειριστής και κατάφερε να κάνει το απαραίτητο κομπόδεμα για να εξασφαλίσει μια άνετη ζωή στον εαυτό του και τα εισιτήρια για τη μεγάλη αγάπη του: τα ταξίδια. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη. Θα δώσει πολλά χρήματα για να βοηθήσει τους ηθοποιούς που έχουν ανάγκη, θα δανείσει, θα μπει εγγυητής σε δάνεια. Σε διαδικασία κόντρας δεν μπαίνει. Εχει συμβεί ελάχιστες φορές και τις έχει προσπεράσει. Ενας μεγάλος καβγάς με τον μακαρίτη θεατρικό επιχειρηματία ΒαγγέληΛιβαδά, μια δικαστική διαμάχη για οικονομικές διαφορές με τον ΤζώνηΘεοδωρίδη, με τον οποίο η σχέση έχει πλήρως αποκατασταθεί, και ένα πιο πρόσφατο επεισόδιο με τον ΓιώργοΛιάγκα, από τον οποίο, λόγω μιας ραδιοφωνικής φάρσας που τον προσέβαλε, κέρδισε δικαστικά ένα χρηματικό ποσό το οποίο δώρισε σε ίδρυμα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και η αδυναμία στη Ζωή Κωνσταντοπούλου
Βαθιά πολιτικοποιημένος, σταθερά αριστερός και πλήρως απογοητευμένος. Αυτά δηλώνει, αυτά εξηγεί σε συνεντεύξεις του στη «LIFO» και στην «Propaganda». «Απογοητεύτηκα απ’ τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή τη στιγμή θα έλεγα ότι είμαι ένας πολίτης μπερδεμένος. Ενας ασκεπής Αριστερός εν απορία κι ευτυχώς ακόμα όχι εν απορεία. Εχω στεναχωρηθεί και θυμώσει με την εξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ. Αν είχα βγει βουλευτής του θα είχα φύγει όπως έφυγαν και όλοι οι πιο αριστεροί. Ούτε όμως μ’ αυτούς θα πήγαινα, δε νομίζω ότι κι αυτοί έχουν απόλυτο δίκιο. Ο συμβιβασμός του Τσίπρα ήταν τελικά αναγκαίος, αλλά ένας σωστός πολιτικός δεν κάθεται να υπόσχεται όλες αυτές τις παπαριές για τις οποίες δεσμεύτηκε προσωπικά, ενώ είναι εκ των προτέρων ηλίου φαεινότερο ότι δεν μπορεί να τις πραγματοποιήσει».
Ο μόνος άνθρωπος στον οποίο πιστεύει πολιτικά είναι η ΖωήΚωνσταντοπούλου: «Μιλάμε πού και πού και είναι η μόνη η οποία παρέμεινε πιστή στα πιστεύω και στα λόγια της». Είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο ότι κάποια στιγμή θα πολιτευθεί. Οταν η συνθήκη θα είναι γιʼ αυτόν ιδανική και όταν φυσικά θα έχει καταφέρει να φτάσει τους στόχους του για το ΣΕΗ εκεί που θέλει.
Δηλώνει και παραμένει άθεος. Ασκεί αυστηρή κριτική στην Εκκλησία δίχως να προσβάλλει. Ομως είναι απόλυτα συνειδητοποιημένος σε ό,τι αφορά τις σχέσεις του με τον Θεό και τον χριστιανισμό. Θαρρείς και δυσκολεύεται να επιλέξει, πιστεύοντας πως όλοι κατά βάθος αξίζουν ένα τμήμα της πίστης που μπορεί να προσφέρει ένας άνθρωπος. Σε ένα ταξίδι του στην Αφρική θα έρθει αντιμέτωπος με συνθήκες πείνας και εξαθλίωσης των ανθρώπων που θα συναντήσει και θα εξομολογηθεί πως εκεί ένιωσε πως δεν μπορεί να υπάρχει Θεός και να επιτρέπει να συμβαίνει αυτό με οποιονδήποτε τρόπο.
Προς το παρόν ο Σπύρος Μπιμπίλας διαχειρίζεται τη μεγαλύτερη κρίση που γνώρισε ποτέ το ελληνικό θέατρο. Με δεκάδες καταγγελίες για ψυχολογική, σωματική και λεκτική βία από γυναίκες και άνδρες. Με διακριτικότητα και τηρώντας αυστηρά τους κανόνες που ορίζουν σεβασμό των θυμάτων και θυτών. Εμφανίζεται σε εκπομπές όλων των καναλιών. Των μεγαλύτερων και των πιο περιθωριακών. Των εκπομπών που βρίσκονται στην κορυφή της δημοφιλίας και σε αυτές που φλερτάρουν επικίνδυνα με την τηλεοπτική ελαφρότητα. Εκείνος δεν μεταλλάσσεται, παραμένει ο ίδιος. Με τα γαλάζια μάτια ορθάνοιχτα, τα έντονα χρώματα να κοντράρουν την εμμονή του μέσου Ελληνα για τις αποχρώσεις του γκρι και τον λόγο του να ακροβατεί με αξιοθαύμαστη ισορροπία μεταξύ του αστείου και του επικίνδυνα σοβαρού.
Ο ίδιος στάθηκε πιο τυχερός στη ζωή και στην τέχνη του. Ούτε θύμα ούτε θύτης.«Εχω αγαπηθεί, έχω αγαπήσει… Υδροχόος είμαι, ίσον πολύ-πολύ συναισθηματικός και εγκεφαλικός. Εξ ου και η εννιαετής αποχή από το σεξ που έκανα σε κάποια φάση της ζωής μου. Θέλω αυτή η πράξη να έχει ένα νόημα, ένα φορτίο. Επίσης, δεν φοβάμαι τις αναμνήσεις μου. Σέβομαι τα όσα έχω ζήσει και αυτούς με τους οποίους τα μοιράστηκα, οπότε μπορεί να με δεις να κρατώ μέχρι και παλιές φωτογραφίες! Οσο για τον θάνατο… Θα ήθελα να πεθάνω όρθιος, σε ένα ταξίδι στη Χαβάη, που δεν έχω πάει ακόμα και θέλω πολύ. Εχω αφήσει παραγγελία να αποτεφρωθώ και μετά να δοθεί ένα μεγάλο πάρτυ, ένα φαγοπότι. Να θυμούνται απλώς ότι “έφυγε” ένας άνθρωπος που γελούσε και αγαπούσε τη ζωή».
Είναι σίγουρο πως ο Σπύρος Μπιμπίλας αγαπά τη ζωή. Ακόμη πιο σίγουρο πως αυτή η αγάπη κινείται αμφίδρομα. Οσο επιμένει να πηγαίνει απέναντι για να μοιραστεί, τόσο έντονα επιμένει να επιστρέφει από όλες τις κατευθύνσεις προς εκείνον που την εξέπεμψε αρχικά.
