Του Δήμου Βερύκιου
Είναι σαφές ότι, ο Ταγιπ Ερντογάν μετά την διεξαγωγή των Αμερικανικών εκλογών του περασμένου Νοεμβρίου, πλήρως αποσταθεροποιημένος, τριγυρίζει ως μοναχικός λύκος μέσα στο άγριο και διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο.
Προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που προκύπτουν μπροστά του και κυνηγάει τα θηράματά του για να επιβιώσει, χωρίς την δύναμη της αγέλης.
Μόνο που, ο Ερντογάν δεν περιμένει την Πανσέληνο για να βρει το πρώτο ξέφωτο να ξαπλώσει και να φωνάξει αναζητώντας «οικογένεια». Απεναντίας προκαλεί όλες τις φαμίλιες του πλανήτη. Προκαλεί Δύση και Ανατολή. Προκαλεί τις ΗΠΑ με τους S-400, την Ρωσία με την Συνθήκη του Μοντρέ, τον Αραβικό Κόσμο με τα νέο – οθωμανικά του όνειρα και τώρα την ΕΕ με το SofaGate!
Ουδείς μπορεί να πιστέψει ότι, η απρέπεια εις βάρος της Προέδρου της Κομισιόν ήταν μια απλή παράλειψη, ένα τυχαίο γεγονός, μια αρρυθμία του πρωτοκόλλου…
Σαφώς και επρόκειτο για προμελετημένο πολιτικό έγκλημα με θύμα τις ίδιες τις Αξίες και τα οράματα της Δύσης.
Ποιος δεν μπορεί να κατανοήσει ότι τα τελευταία χρόνια – ιδίως μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 – ο Ερντογάν με ακραίο τρόπο διεξάγει «Ιερό Πόλεμο» κατά των Αξιών και των Οραμάτων της Δύσης;
Συνειδητά, το παλάτι του Ερντογάν δεν διέθετε χρυσοποίκιλτη καρέκλα για την Πρόεδρο της Κομισιόν. Δεν επέτρεπαν οι «ιεροί κανόνες» και οι «αξίες» που με σθένος το νέο-οθωμανικό δόγμα της Άγκυρας υπηρετεί και υπερασπίζεται, εντός και εκτός των Ισλαμικών τειχών.
Ο Ερντογάν χρησιμοποιεί την Ουρσουλα φον ντέρ Λάιεν ως τον «αδύναμο κρίκο» για να διαμηνύσει στις ΗΠΑ και την ΕΕ , σε ολόκληρη την Δύση, ότι παραμένει «παρών» στον θρόνο του με την δίκη του ατζέντα: Τι και εάν οι δικοί σας γραφειοκρατικοί μηχανισμοί στην Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες εκδίδουν ετησίως πολυσέλιδες εκθέσεις περί καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, εμείς εδώ πιστεύουμε στον δικό μας Θεό και έχουμε τις δικές μας Αξίες και μια απ’ αυτές είναι ο ρόλος της γυναίκας στα μετόπισθεν, στην οικογένεια…
Ως πολιτική κίνηση, η μη διάθεση καρέκλας στην Ούρσουλα φον ντέρ Λάιεν έρχεται ακριβώς μετά την αιφνίδια προσωπική απόφαση του Ταγιπ Ερντογάν να αποχωρήσει η Τουρκία από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, την πρώτη δεσμευτική Συνθήκη στον κόσμο για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών.
Είχαν προηγηθεί οι δυο ετήσιες εκθέσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ περί καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ήταν κόλαφος για τον Ερντογάν.
Προφανώς ο Τούρκος Πρόεδρος διαβλέποντας ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα
στην Τουρκία είναι η «πλατφόρμα» πάνω στην οποία επενδύει η Δύση για την αποσταθεροποίηση του, σπεύδει ο ίδιος να πυροδοτήσει τις εξελίξεις για να κερδίσει το τακτικό πλεονέκτημα, επιχειρώντας να εμφανιστεί στο σύνολο του Ισλαμικού κόσμου ως διωκόμενος από την Δύση γιατί υπερασπίζεται τις αξίες, τα ιερά και τα όσια του Ισλάμ. Και επιλέγει στην πρώτη γραμμή του «ιερού πολέμου» – πρωτίστως για την δίκη του διάσωση – να θέσει την γυναίκα λόγω του ισχυρού συμβολισμού που έχει στην αναπαραγωγή και την οικογένεια.
«Γυναίκα μαντηλοφορούσα»
Ο Ερντογάν έχει επενδύσει πάνω στο κεφάλαιο «Γυναίκα μαντηλοφορούσα» από την πρώτη στιγμή που ανήλθε στην εξουσία. Αν και το 2003, όταν ανέλαβε την εξουσία, δεν έσπευσε να επιβάλει τις Ισλαμικές αξίες, υποσχόμενος αφοσίωση στο κοσμικό κράτος δημοσίως, ο ίδιος έδειχνε τις προθέσεις του, το παράδειγμα που έδινε καθώς η σύζυγος του η Εμινέ εμφανίζεται πάντα με μαντίλι.
Ο Ερτογαν είχε στρατηγικό σχέδιο από την αρχή. Από την μια υπονόμευε το φεμινιστικό κίνημα στην Τουρκία και από την άλλη επέμενε στο ρόλο – πρότυπο της γυναίκας μάνας και συζύγου αφοσιωμένης στην οικογένεια της.
Πριν από τις εκλογές του 2011 κατήργησε το υπουργείο Επικρατείας Γυναικών και δημιούργησε το υπουργείο Οικογένειας! Παράλληλα, το κόμμα και η κυβέρνηση Ερντογάν αποστασιοποιούνται από τις κοσμικές γυναικείες οργανώσεις και φτιάχνουν δικές τους ΜΚΟ που προωθούν τις διακρίσεις μεταξύ των φύλων με βάσει τις θρησκευτικές – ισλαμικές ερμηνείες των διαφορετικών ρόλων των ανδρών και των γυναικών.
Δηλαδή η κυβέρνηση Ερντογάν στηρίζει και ενθαρρύνει – γιορτάζει τις ανισότητες που βάσει των ιερών πατριαρχικών κανόνων εστιάζονται στο φύλο μεταξύ ανδρών και γυναικών μέσα στην οικογένεια και την κοινωνία.
Η υποταγή στους άνδρες
Το καθεστώς Ερντογάν ενισχύει την υποταγή των γυναικών στους άνδρες…
Τα αποτελέσματα ορατά :
• Στην Τουρκία μέχρι το 2020 περισσότερες από 470 γυναίκες έχουν χάσει την ζωή τους ως αποτέλεσμα της ενδοοικογενειακής βίας.
• Στην Τουρκία βρίσκονται υπό διωγμό τα παγκόσμια δίκτυα αλληλεγγύης όπως το #MeToo & το #TimesUp που ασχολούνται με την αντιμετώπιση της ανισότητας των φύλων και της πατριαρχίας.
• Στην Τουρκία ολοένα και περισσότερες γυναίκες διακόπτουν πρόωρα την εργασία και την επαγγελματική σταδιοδρομία τους λόγω εγκυμοσύνης και φροντίδας των παιδιών. Οι γυναίκες των πόλεων που παραμένουν στην οικογενειακή εστία είναι οικονομικά πιο περιθωριοποιημένες από τις γυναίκες της υπαίθρου οι οποίες έχουν την δυνατότητα και τις εύκαιρες να εργαστούν εποχικά…
• Οι γυναίκες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αντιπροσωπεύουν το 43,1%, όμως το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στο εργασιακό δυναμικό παραμένει πολύ χαμηλό.
• Η μερική απασχόληση των γυναικών είναι τρεις φορές υψηλότερη από εκείνη των ανδρών.
• Η ανισότητες και η καταπίεση των γυναικών γίνεται μεγαλύτερη στην περιφέρεια και ακόμη χειρότερη στην Ανατολία.
• Στην Τουρκία σχεδόν το 35% των γυναικών της υπαίθρου δεν έχει ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 25% στις πόλεις. Ειδικότερα στην ύπαιθρο της Ανατολίας το ποσοστό των γυναικών που δεν ολοκληρώνει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση φτάνει στο 64%
• Σε ολόκληρη την Τουρκία το μορφωτικό – εκπαιδευτικό επίπεδο των παντρεμένων ανδρών είναι κατά πολύ υψηλότερο από αυτό των συζύγων τους. Αυτή η διαφορά οδηγεί
σε μεγαλύτερη εξάρτηση των γυναικών από τους άνδρες συζύγους.
Με την παράθεση των παραπάνω ενδεικτικών στοιχείων γίνεται κατανοητό ότι το SofaGate δεν ήταν κεραυνός εν αίθρια, ούτε ένα τυχαίο γεγονός, μια διπλωματική αστοχία, μη πίστη εφαρμογή του πρωτόκολλου, όπως έσπευσαν ορισμένοι να ερμηνεύσουν.
Πρόκειται για μια ευθεία πρόκληση του Ερντογάν στην Δύση και ταυτόχρονα δοκιμάζει και τα αντανακλαστικά των υπολοίπων ισλαμικών χωρών…
Η σημασία της αντίδρασης Ντράγκι
Ως σημαντικότερη εξέλιξη μετά το SofaGate θα πρέπει να καταγράφει η αντίδραση του Μάριο Ντράγκι, όχι τόσο λόγω της νυν ιδιότητας του πρωθυπουργού της Ιταλίας που κατέχει, αλλά του τεχνοκράτη της παγκοσμιοποίησης, του διακεκριμένου στελέχους του Παγκόσμιου Τραπεζικού Συστήματος που ασκεί πολιτική και κινεί τα νήματα βάσει σχεδίου πίσω από το «μαύρο τζάμι».
Σαφώς και έχει ξεχωριστή αξία ότι ο Ντράγκι χαρακτήρισε «δικτάτορα» τον Ερτογάν !
Ο χαρακτηρισμός Ντράγκι έρχεται να προστεθεί σε ανάλογη δήλωση του Τζο Μπάιντεν λίγους μήνες πριν τις αμερικανικές εκλογές καθώς και του Γάλλου Προέδρου Εμμανουελ Μακρόν που ευθέως είχε αμφισβητήσει κατά πόσο έχει σώας τας φρένας ο Ερντογάν…
Μην διαφεύγει από τη προσοχή μας ότι ο Μάριο Ντράγκι ως πρώην Κεντρικός Τραπεζίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης γνωρίζει καλύτερα από τον Ερντογάν την πραγματική κατάσταση που βρίσκεται η Τουρκική Οικονομία. Και επειδή γνωρίζει μιλάει και χαρακτηρίζει…
Ο χαρακτηρισμός «δικτάτορας» στον Ταγιπ Ερντογάν είναι η απάντηση του Μάριο Ντράγκι στην δήλωση που είχε κάνει ο Τούρκος Προεδρος τον περασμένο Δεκέμβριο ότι συζητάει με την Ιταλία για εμπορική συμφωνία 30 δις δολαρίων.
Ένα μεγάλο μέρος της εν λόγω συμφωνίας αφορούσε την αμυντική συνεργασία (μετά το εμπάργκο των ΗΠΑ για τους S-400) κάτι που υπό τις νέες εξελίξεις κρίνεται ως απίθανο να υλοποιηθεί.
Ο Μάριο Ντράγκι με την δυναμική αντίδραση του στο SofaGate κατέδειξε ότι επι των ημερών του και τουλάχιστον για όσο διάστημα παραμείνει στο τιμόνι της Ιταλίας δεν θα παρε κλείνει απο τις αρχές και τα οράματα της Δύσης και της ΕΕ.
Στην πυρά ο φεμινισμός…
Ερντογάν : Σύμβαση της «Κωνσταντινούπολης» εσείς. Σύμβαση της «Άγκυρας» εγώ…
Το φεμινιστικό κίνημα της Τουρκίας που βρίσκεται υπό στενή παρακολούθηση από το καθεστώς Ερντογάν ΑΝΤΕΔΡΑΣΕ στην απόφαση αποχώρησης από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Ήταν μια ταραχώδης και ανήσυχη εβδομάδα για τις φεμινίστριες της Τουρκίας.
Με το που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέδωσε το ακυρωτικό Διάταγμα μέσα στη νύχτα οι γυναίκες ξεχύθηκαν στους δρόμους των κυριότερων τουρκικών πόλεων και διαμαρτύρονταν. Τις επόμενες μέρες διοργάνωσαν πολυπληθείς διαδηλώσεις.
Η σύμβαση είναι μια νομικά δεσμευτική συνθήκη του Συμβουλίου της Ευρώπης, που καλύπτει την ενδοοικογενειακή βία και επιδιώκει να τερματίσει τη νομική ατιμωρησία για τους δράστες. Καλύπτει 34 ευρωπαϊκές χώρες και τέθηκε σε ισχύ το 2014.
Μεταξύ των συνθημάτων που φώναζαν οι φεμινίστριες της Τουρκίας στις διαδηλώσεις ήταν: «Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης σώζει ζωές» και «ΟΧΙ στην απόφαση του ενός».
Σύμφωνα την μεγαλύτερη και εγκυρότερη ηλεκτρονική πλατφόρμα που δραστηριοποιούνται οι ακτιβιστές της Τουρκίας σε ολόκληρη την χώρα το 2020 έχουν καταγράφει 300 δολοφονίες γυναικών εκ των οποίων 171 βρέθηκαν νεκρές υπό ύποπτες συνθήκες.
Τραγική ειρωνία: Η Τουρκία ήταν το πρώτο κράτος που επικύρωσε τη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης με ομόφωνη ψηφοφορία στο κοινοβούλιο το 2012 και υποστηρίχθηκε ενεργά από την Ένωση Γυναικών και Δημοκρατίας (Kadem), της οποίας αντιπρόεδρος είναι η κόρη του Προέδρου Ερντογάν !
Εννέα χρόνια μετά ήρθαν τα «πάνω – κάτω» στην Τουρκία…
Ο Ερντογάν από ηγέτης της ισότητας των δύο φύλων μετατρέπεται σε ηγέτης του «ενός» (φύλου)… Πολιτικά πιο ευάλωτος από ποτέ υποκλίνεται στις επιθυμίες των σκληροπυρηνικών, τόσο της σκληροπυρηνικής πτέρυγας του δικού του κόμματος , όσο και του ισλαμιστικού αντιπολιτευόμενου κόμματος που στηρίζει την κυβέρνηση.
Οι επικριτές της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης έλεγαν ότι ενθαρρύνει το διαζύγιο και υπονομεύει τις παραδοσιακές οικογενειακές αξίες.
Οι φανατικοί ισλαμιστές θεωρούν ιδιαίτερα προβληματικό ότι οι χώρες που υπογράφουν την Σύμβαση πρέπει να προστατεύουν τα θύματα ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό ή την ταυτότητα του φύλου τους. Η ανησυχία τους είναι ότι αυτή η ενιαία ρήτρα μπορεί να οδηγήσει και σε γάμο ομοφυλοφίλων !
Ο εκπρόσωπος του Προέδρου Ερντογάν, Φαχρετίν Αλτούν, ισχυρίστηκε ότι η αρχική πρόθεση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης να προωθήσει τα δικαιώματα των γυναικών είχε «πειραματιστεί από μια ομάδα ανθρώπων που προσπαθούν να εξομαλύνουν την ομοφυλοφιλία» και ότι αυτό είναι ασυμβίβαστο με τις κοινωνικές και οικογενειακές αξίες της Τουρκίας.
Ο υπουργός Εσωτερικών Suleyman Soylu στο Twitter χαρακτήρισε «διεστραμμένους» τους υποστηριχτές της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Ενώ το κόμμα του Ερντογάν για να κατευνάσει τα πνεύματα και την γενική κατακραυγή υποσχέθηκε ότι θα ασχοληθεί με την ενδοοικογενειακή βία μέσω δικαστικής μεταρρύθμισης και μιας Σύμβασης της Άγκυρας που θα διεκδικήσει τη δύναμή της από «παραδόσεις και έθιμα».
Οι φεμινίστριες της Τουρκίας ξεσηκώθηκαν με την αναφορά στα «έθιμα και παραδόσεις», η οποία κατά την άποψή τους ορίζει τις γυναίκες ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Οι ακτιβιστές της Τουρκίας πιέζουν το Δικαστικό Σώμα και την Αστυνομία ώστε να συμβάλουν στην καταστολή της βίας κατά των γυναικών και των ΛΟΑΤ +. Ζητούν από τους Δικαστές να αποβάλουν τον φόβο και την απροθυμία να καταδικάζουν τα εγκλήματα κατά των γυναικών και να επιβάλει επαρκή τιμωρία συμβάλλοντας στην αποτροπή.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν, ο οποίος κυριαρχεί στη χώρα για σχεδόν δύο δεκαετίες, κατηγορείται ότι διαβρώνει τον κοσμικό χαρακτήρα της Τουρκίας και προωθεί τον κοινωνικό συντηρητισμό.
Η πολιτική κατά των ΛΟΑΤ έχει γίνει ένα πολωτικό εργαλείο για την τουρκική κυβέρνηση κατά της καταστολής των αντιπολίτευσης.
Το πρόβλημα της βίας κατά των γυναικών αποκτά εκρηκτικές διαστάσεις στην Τουρκία. Τουλάχιστον 300 γυναίκες δολοφονήθηκαν πέρυσι, σύμφωνα με την πλατφόρμα γυναικοκτονίας της Τουρκίας.
Ωστόσο, ο αριθμός θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερος, καθώς δεκάδες περισσότερες γυναίκες βρέθηκαν νεκρές κάτω από ύποπτες συνθήκες.
Ο βιασμός και η δολοφονία του 23χρονου μαθητή Sule Cet στην Άγκυρα τον Μάιο του 2018 έθιξε μια ιδιαίτερη χορδή, προκαλώντας διαδηλώσεις και εκτεταμένη κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης.
Η θέση των γυναικών στην Τουρκία
Από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923, το κράτος ασχολήθηκε με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας. Για το σκοπό αυτό, το κεμαλικό καθεστώς εφάρμοσε μια σειρά νομικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων στις δύο πρώτες δεκαετίες της Δημοκρατίας. Το 1924, το χαλιφάτο καταργήθηκε και το 1926, η Σαρία, ο θρησκευτικός νόμος, αντικαταστάθηκε από τον κοσμικό αστικό κώδικα, ο οποίος εγκρίθηκε από τον ελβετικό αστικό κώδικα.
Οι νόμοι του νέου αστικού κώδικα καθιέρωσαν τα δικαιώματα των γυναικών στους τομείς του γάμου, του διαζυγίου, της κληρονομιάς και της ιδιοκτησίας.
Το οικογενειακό δίκαιο έκανε την πολυγαμία και το γάμο χωρίς τη συμφωνία των συντρόφων παράνομο και ο αστικός γάμος έγινε η μόνη νομικά έγκυρη μορφή γάμου, ενώ ο θρησκευτικός γάμος παρέμεινε ως πρόσθετη επιλογή για όσους είναι παντρεμένοι από τις αστικές αρχές.
• Η ελάχιστη ηλικία γάμου αυξήθηκε στα 18 και για τα δύο φύλα.
• Η «συγκατάθεση και των δύο μερών» έγινε απαίτηση για έναν έγκυρο γάμο.
• Απαγορεύτηκε η απόρριψη του διαζυγίου.
• Ίσα δικαιώματα κληρονομιάς για άνδρες και γυναίκες.
Επιπλέον, αναγνωρίστηκε η αρχή της «ίσης αμοιβής για ίση εργασία ανεξάρτητα από το φύλο» και οι γυναίκες ενθαρρύνθηκαν ενεργά να έχουν τριτοβάθμια εκπαίδευση και σταδιοδρομία.
• Οι γυναίκες έλαβαν το δικαίωμα να ψηφίζουν στις δημοτικές εκλογές το 1930 και να ψηφίζουν και να εκλέγουν τις εκλογές στις δημοτικές και εθνικές εκλογές το 1934.
Η εισαγωγή του νέου νομικού πλαισίου από τον μεγάλο Τούρκο μεταρρυθμιστή Μουσταφάογλου Ατατουρκ είχε ως στόχο να μετατρέψει το έθνος σε ένα κοσμικό, «σύγχρονο» και βιομηχανικό κράτος. Οι γυναίκες θεωρήθηκαν κεντρικά πρόσωπα για την επιτυχία της νέας κοσμικής και εκσυγχρονιστικής ιδεολογίας. Για το σκοπό αυτό, έπρεπε να απελευθερωθούν από τις παραδοσιακές ισλαμικές αξίες, επειδή το Ισλάμ και τα δικαιώματα των γυναικών θεωρήθηκαν ασύμβατα. Ως εκ τούτου, ο «κρατικός φεμινισμός» υποστήριξε τα δικαιώματα των γυναικών και ενθάρρυνε την εκπαίδευση και την απασχόληση των γυναικών.
• Για την αύξηση των σχολικών ευκαιριών για τις γυναίκες, ελήφθησαν διάφορα μέτρα. Από νωρίς, η συνεκπαίδευση ιδρύθηκε σε επίπεδο πρωτοβάθμιας και πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.
Οι οικογένειες ήταν υποχρεωμένες να στείλουν τις κόρες τους σε δημοτικά σχολεία και η συμμόρφωση παρακολουθήθηκε από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας.
Αν και αυτά τα κεμαλιστικά, μέτρα άνοιξαν νέες πόρτες για τις γυναίκες, το σύστημα παρείχε περιορισμένες ευκαιρίες για τις αγροτικές γυναίκες, και ειδικά για τις γυναίκες που ζούσαν στην Ανατολή και τη Νοτιοανατολική, όπου οι απόπειρες εκσυγχρονισμού μπλοκαρίστηκαν από τους θρησκευτικούς και εθνοτικούς ηγέτες των φυλών.
Οι γυναίκες της Ανατολίας είχαν επίσης και ένα άλλο μειονέκτημα: Μιλούσαν τις τοπικές τους γλώσσες στο σπίτι και αυτό σήμαινε ότι εκείνες που δεν φοιτούσαν στο σχολείο έχαναν την ευκαιρία να μάθουν την κύρια γλώσσα της χώρας, η οποία είναι η τουρκική. Μέχρι σήμερα, περίπου το 1/4 των γυναικών της Τουρκίας κουρδικής και αραβικής καταγωγής δεν είναι σε θέση να μιλούν τουρκικά και εξαρτώνται από τα αρσενικά μέλη της οικογένειας για πληροφορίες σχετικά με την τουρκική κοινωνία και τα νομικά τους δικαιώματα!
Θεωρίες για τις γυναίκες και την ανάπτυξη
Ο αντίκτυπος της ανάπτυξης – ή η έλλειψη ανάπτυξης – διαφέρει μεταξύ ανδρών και γυναικών. Στις προσπάθειές τους να απαντήσουν στο ερώτημα, εάν η ανάπτυξη βελτιώνει τη κατάσταση των γυναικών στις χώρες «Τρίτου Κόσμου», οι κοινωνικοί επιστήμονες επικεντρώνονται σε οικονομικούς, κοινωνικούς και πολιτιστικούς μετασχηματισμούς.
Δυστυχώς η επέκταση της αμειβόμενης απασχόλησης στις γυναίκες της Τουρκίας παρακάμπτει τις γυναίκες των αγροτικών περιοχών, στην Τουρκία, το Ιράν και το Αφγανιστάν, και τους στερεί την ευκαιρία να αναλάβουν τον έλεγχο της ζωής τους. Και οι δύο «κλασικοί πατριαρχικοί» και «ισλαμικοί- πατριαρχικοί» έλεγχοι παραμένουν.
– Πως να βελτιωθεί η κατάσταση των γυναικών στην Τουρκία όταν δεν έχουν πρόσβαση σε κρίσιμους πόρους και ταυτόχρονα υπονομεύονται από τις πατριαρχικές ιδέες;
Υπάρχουν σημαντικές διαφορές στη ζωή των γυναικών της υπαίθρου και στον βαθμό κινητικότητας και αυτονομίας που βιώνουν. Οι γυναίκες που ζουν στα μικρά χωριά της υπαίθρου έχουν γενικά μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων και μεγαλύτερη πρόσβαση στο δημόσιο χώρο, αρκεί να μένουν εντός των συνόρων των χωριών τους.
Οι γυναίκες στα χωριά εργάζονται στα χωράφια, τα βουστάσια και στους αχυρώνες από την άνοιξη έως το τέλος του φθινοπώρου. Σε ορισμένες περιοχές, κάνουν εκτός σπιτιού διάφορες δραστηριότητες, όπως πλύσιμο ρούχων στα ποτάμια και τις δημόσιες βρύσες, ψήσιμο ψωμιού σε κοινοτικούς φούρνους ή προετοιμασία φαγητού για το χειμώνα. Μπορούν επίσης να συναντηθούν μπροστά από τα σπίτια τους ως δραστηριότητα ελεύθερου χρόνου.
Στις πόλεις, η ελευθερία των γυναικών είναι πιο περιορισμένη. Οι γυναίκες της πόλης είναι γενικά περιθωριοποιημένες από την οικονομική δραστηριότητα – καθώς πολλές από αυτές είναι νοικοκυρές – και η πρόσβασή τους στον δημόσιο χώρο είναι πολύ πιο περιορισμένη.
Οι καθημερινές δραστηριότητες αγορών πραγματοποιούνται κυρίως από άνδρες. Ο πατριαρχικός έλεγχος είναι ισχυρότερος στις γυναίκες της πόλης, παρά στις γυναίκες του χωριού, κάτι που μπορεί να σχετίζεται με τη δύναμη των κοινωνικών κανόνων στο ζήτημα της μετανάστευσης από την ύπαιθρο στις πόλεις.
Επειδή οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν την τιμή των οικογενειών τους, η αλληλεπίδρασή τους με τους ξένους τείνει να είναι περιορισμένη όταν μεταναστεύουν σε ένα άγνωστο περιβάλλον. Αυτό το επιχείρημα ισχύει και για τις νέες γυναίκες.
Ωστόσο, σε αντίθεση με τις ηλικιωμένες γυναίκες, η διαμονή σε μια πόλη μπορεί να έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα για τις νεότερες: οι εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις και ως εκ τούτου οι ευκαιρίες να γίνουν οικονομικά ανεξάρτητες γενικά είναι πολύ καλύτερες στις πόλεις.
Στην Τουρκία, σχεδόν το 35% των γυναικών στην ύπαιθρο δεν έχει ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 25% για τις πόλεις. Αυτό δείχνει ότι οι γυναίκες στις πόλεις έχουν περισσότερες πιθανότητες να πάνε στο σχολείο από τις γυναίκες στην ύπαιθρο. Το ποσοστό των γυναικών στην ύπαιθρο που δεν ολοκλήρωσαν την πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι το υψηλότερο στην Ανατολή (64% ) και το χαμηλότερο στη Δύση (16% ). Οι γυναίκες στην Ανατολή φαίνεται να είναι η πιο μειονεκτική ομάδα όσον αφορά την πρόσβαση στην επίσημη εκπαίδευση.
Υπάρχουν επίσης σημαντικές διαφορές μεταξύ των περιοχών όσον αφορά την ανάγνωση. Και πάλι οι γυναίκες στην ανατολική ύπαιθρο είναι η πιο μειονεκτική ομάδα, ακολουθούμενη από τις γυναίκες από τις ανατολικές πόλεις.
Όσον αφορά την εκπαίδευση, τα πιο εκπληκτικά στοιχεία είναι εκείνα των γυναικών της υπαίθρου στο Βορρά. Παρόλο που οι οικισμοί των σπιτιών σε ορισμένα μέρη αυτής της περιοχής δεν είναι κοντά μεταξύ τους , ούτε και κοντά στα σχολεία, το ποσοστό γυναικείας παιδείας είναι ακόμη υψηλότερο από ό, τι στο Νότο και στο Κέντρο της Τουρκίας.
Οι γυναίκες στις πόλεις είναι οικονομικά πιο περιθωριοποιημένες από τις γυναίκες στην ύπαιθρο. Στην ύπαιθρο, το 47% όλων των γυναικών είναι νοικοκυρές, έναντι 70% στις πόλεις. Μόνο στην Ανατολή, το ποσοστό των γυναικών στην ύπαιθρο που είναι νοικοκυρές δεν είναι πολύ χαμηλότερο από ό, τι στις πόλεις.
Από τις εργαζόμενες γυναίκες στην Τουρκία μόνο το 16% ασχολείται με μη αγροτικές δραστηριότητες. Στις πόλεις, αυτό το ποσοστό είναι 53%. Εάν λάβουμε υπόψη ότι στις πόλεις απασχολούνται μόνο το 30% των γυναικών, αυτό σημαίνει ότι όχι περισσότερο από το 15% των γυναικών στην πόλη δεν εργάζονται σε αγροτικές περιοχές. Αυτό το αποτέλεσμα καθιστά σαφές ότι στις αγροτικές περιοχές της Τουρκίας υπάρχουν πολύ λίγες μη γεωργικές ευκαιρίες απασχόλησης για τις γυναίκες. Μόνο στις πιο βιομηχανοποιημένες δυτικές και νότιες περιοχές της Τουρκίας, η κατάσταση φαίνεται να είναι καλύτερη, με περίπου το 70% των γυναικών που εργάζονται στην πόλη να απασχολούνται σε μη αγροτική εργασία.
Σε όλες τις περιοχές της Τουρκίας , το εκπαιδευτικό επίπεδο των παντρεμένων ανδρών είναι πολύ υψηλότερο από αυτό των συζύγων τους. Αυτή η εκπαιδευτική διαφορά μεταξύ συζύγων και συζύγων μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη εξάρτηση των γυναικών από τους συζύγους τους.
Ένα παρόμοιο μοτίβο διαφοράς μεταξύ ανδρών και γυναικών υπάρχει επίσης όσον αφορά τα επαγγέλματα.
Η κατάσταση των γυναικών της υπαίθρου στην Τουρκία
Υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των γυναικών από διαφορετικές περιοχές και μεταξύ των γυναικών που ζουν στην ύπαιθρο και των γυναικών που ζουν σε πόλεις.
Οι γυναίκες που ζουν σε πόλεις είναι καλύτερες όσον αφορά τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες και το εισόδημα των νοικοκυριών, αλλά ταυτόχρονα φαίνεται να εξαρτώνται περισσότερο από τον σύζυγό τους από τις γυναίκες στην ύπαιθρο, επειδή πολύ λίγες από αυτές εργάζονται επικερδώς.
Η κατάσταση των γυναικών στην Ανατολική χώρα φαίνεται να είναι πολύ χειρότερη από ό, τι σε άλλες περιοχές σε σχέση με σχεδόν όλους τους δείκτες της κατάστασης των γυναικών που χρησιμοποιούνται.
Στην ύπαιθρο το 1/3 των παντρεμένων γυναικών δεν είναι σε θέση να μιλήσει Τουρκικά, την επίσημη και κυρίαρχη γλώσσα της χώρας, καθώς επίσης και το 1/3 δεν έχει επίσημο πολιτικό γάμο, γεγονός που τους θέτει σε μειονεκτική θέση όσον αφορά τα νομικά δικαιώματα.
Η επιρροή των ανδρών αυξήθηκε έτσι τόσο στα νοικοκυριά τους όσο και στα τοπικά κέντρα εξουσίας.
Αντιθέτως η θέση της γυναίκας ενισχύθηκε μερικώς στην Τουρκία κατά την περίοδο της μετανάστευσης προς την Ευρώπη τις δεκαετίες του ‘50 και ‘60. Τόσο η πρώιμη εθνική μετανάστευση όσο και η μεταγενέστερη διεθνής εργατική μετανάστευση στη Δυτική Ευρώπη, η οποία ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960, αφορούσαν μόνο τον ανδρικό πληθυσμό για την ανεύρεση εργασίας. Για παράδειγμα, το 91% των Τούρκων μεταναστών που βρήκε δουλειά στο εξωτερικό από το Γραφείο Εργασίας την περίοδο 1967 – 1992 ήταν άνδρες. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών ήταν παντρεμένοι, ενώ ένας μεγάλος αριθμός παντρεμένων γυναικών έμεινε πίσω στην αγροτική Τουρκία, οι οποίες έπρεπε να φροντίσουν τον εαυτό τους και τα παιδιά τους, αποκτώντας επίσης μια σχετική αυτονομία.
Η Δυτική Τουρκία είναι η πιο προηγμένη από την Ανατολία
Η Τουρκία παρουσιάζει μεγάλες διαφορές μεταξύ των περιφερειών σε επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης, φυσικών πόρων, ιστορίας και πολιτισμού.
Η Δυτική Τουρκία είναι η πιο προηγμένη από την Ανατολία. Είναι πιο πυκνοκατοικημένη και αστικοποιημένη περιοχή, καθώς περιλαμβάνει τη Σμύρνη (την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας ) αλλά και την Κωνσταντινούπολη (η μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας και μία από τις μεγαλύτερες μητροπολίτες του κόσμου με περίπου 13 εκατομμύρια κατοίκους).
Η Κωνσταντινούπολη είναι το κέντρο της βιομηχανίας, του εμπορίου και της χρηματοδότησης της Τουρκίας. Έχει μια δυναμική οικονομία, στην οποία οι βιομηχανικές δραστηριότητες, ιδίως η μεταποιητική βιομηχανία, διαδραματίζουν βασικό ρόλο. Η ιδιαίτερα διαφοροποιημένη και ταχέως αναπτυσσόμενη μεταποιητική βιομηχανία προσελκύει πολλούς ανθρώπους από τα λιγότερο ανεπτυγμένα μέρη της Τουρκίας…
Όπως και η Δύση, ο Νότος της Τουρκίας περιλαμβάνει εξαιρετικά εύφορες γεωργικές περιοχές, καθώς και βιομηχανικά κέντρα, όπως τα Άδανα, και μια αναπτυσσόμενη τουριστική βιομηχανία κατά μήκος των ακτών, όπως γύρω από την Αττάλεια. Αν και υπάρχει κάποια εσωτερική διακύμανση, ο Νότος είναι μια πυκνοκατοικημένη και αστική περιοχή, που χαρακτηρίζεται από σχετικά υψηλά επίπεδα κατά κεφαλήν εισοδήματος. Περιλαμβάνει μια πολύ διαφοροποιημένη, δυναμική και ταχέως αναπτυσσόμενη μεταποιητική βιομηχανία και, λόγω αυτού, γνώρισε μετανάστευση από τα λιγότερο ανεπτυγμένα μέρη της Τουρκίας στις πόλεις της.
Στον Βορρά οι γυναίκες που έμειναν πίσω στην περιοχή έπρεπε να πραγματοποιήσουν εντατική γεωργική εργασία (όπως φουντούκια και παραγωγή τσαγιού). Η δομή του χωριού στη βόρεια περιοχή διαφέρει πολύ από τα χωριά της υπαίθρου σε άλλα μέρη της Τουρκίας. Τα σπίτια απέχουν μεταξύ τους και η δραστηριότητα της γυναικας περιορίζεται στον αυλόγυρο της.
Η Ανατολική Τουρκία είναι η λιγότερο ανεπτυγμένη περιοχή της χώρας. Πολύ ορεινή και δύσβατη περιοχή όπου η πιο σημαντική οικονομική δραστηριότητα είναι η κτηνοτροφία. Οι χειμώνες είναι μεγάλοι και χιονισμένοι και τα καλοκαίρια είναι μικρά και ήπια. Γενικά, οι καλλιέργειες παράγονται μόνο για κατανάλωση νοικοκυριού και όχι για εμπορία.
Το νοτιοανατολικό τμήμα δείχνει ομοιότητες με το ανατολικό τμήμα όσον αφορά την έλλειψη εκβιομηχάνισης και υποδομών. Στα νοτιοανατολικά, οι χωρικοί ζουν είτε στα ψηλά βουνά είτε στις πεδιάδες. Το κλίμα είναι μάλλον δυσμενές (πολύ ζεστά καλοκαίρια και πολύ κρύοι χειμώνες). Στα βουνά, η πλειονότητα των χωρικών κατέχει τη γη στην οποία εργάζονται, ενώ στις πεδιάδες οι ηγέτες των φυλών ή ο «Άγας» κατέχουν τη γη. Μέχρι πρόσφατα, ένα σημαντικό χαρακτηριστικό των χωριών σε αυτήν την περιοχή ήταν η φυλετική τους δομή και οι περισσότεροι άνθρωποι ζούσαν υπό την εξουσία των θρησκευτικών ηγετών τους (Σεΐχες).
Λόγω της οικονομικής ανεπάρκειας, η περιοχή παρουσίασε υψηλά επίπεδα εσωτερικής μετανάστευσης προς τις μεγαλύτερες πόλεις. Σε ορισμένες περιοχές (ειδικά στο Ντιγιαρμπακίρ), αυτή η διαδικασία μετανάστευσης ενισχύθηκε τις τελευταίες δεκαετίες ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης μεταξύ του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK) και των δυνάμεων ασφαλείας του κράτους.
(εφημερίδα Νεολόγος των Πατρών)
