Στον «αστερισμό» της κατάρρευσης βρίσκονται 600 περίπου από τα 800 νεοκλασικά κτίρια της Πάτρας, τα οποία είναι αναπτυγμένα τόσο στο εμπορικό κέντρο όσο και σε γειτονιές της πόλης, με ορισμένες από αυτές να έχουν χαρακτηριστεί ιστορικές.Πρόκειται για κτίρια τα οποία στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι αφημένα στην τύχη τους και ο χαρακτηρισμός τους ως διατηρητέα περιέπλεξε περισσότερο την κατάσταση καθώς κανένας από τους ιδιοκτήτες δεν δείχνει πρόθυμος υπό τις παρούσες συνθήκες να προχωρήσει σε διαδικασίες αναβίωσή ς τους.
Χειρότερο είναι το «τοπίο» στα αποκαλούμενα ως εν δυνάμει προς χαρακτηρισμό διατηρητέα, δεδομένου ότι οι ιδιοκτήτες τους προτιμούν να τα δουν να παθαίνουν ανεπανόρθωτες βλάβες ή ακόμα και να καταρρεύσουν, παρά να «μπλέξουν» στη Βαβέλ των όσων ισχύουν για τα διατηρητέα κτίσματα.Ακόμα πιο περίπλοκη είναι η κατάσταση σε γειτονιές ή δρόμους της Πάτρας που έχουν ανακηρυχθεί ιστορικοί τόποι, με τα περισσότερα από τα νεοκλασικά που υπάρχουν εκεί να είναι προς κατάρρευση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η οδός Γερμανού σε όλο το μήκος της οποίας και από τις δύο πλευρές – πλην λίγων εξαιρέσεων – η εικόνα των κτισμάτων παραπέμπει σε «κρανίου» τόπο.
Η πλειοψηφία από τους ιδιοκτήτες αυτών των κτιρίων απέφευγε και αποφεύγει να τα συντηρήσει και να τα επαναχρησιμοποιήσει ελπίζοντας στην απαξίωση, στην κατάρρευση και εν τέλει στον αποχαρακτηρισμό τους, προκειμένου, στις περισσότερες περιπτώσεις, να κτίσουν στη θέση τους την πολυπόθητη πολυκατοικία.Από τα κτίρια 800 αυτά κτίρια ένας αριθμός που δεν ξεπερνά τα 50 έχουν επισκευαστεί και επαναχρησιμοποιούνται, κοσμώντας την πόλη και διατηρώντας την ιστορία τους. Τα περισσότερα από αυτά επισκευαστήκαν με χρηματοδοτήσεις από το ΤΑΣ και με τρόπο ώστε να αντέξουν για τα επόμενα 50 έως 100 χρόνια.
Όλα αποτελούν τα τελευταία ίχνη μιας σπουδαίας αρχιτεκτονικής κληρονομίας του 19ου που χαρακτήρισε την εικόνα και την ιστορία της πόλης και είναι σταγόνα στον… ωκεανό από τα χιλιάδες νεοκλασικά που έχασε η Πάτρα την περίοδο της αντιπαροχής.
Χειρότερος ιδιοκτήτης το δημόσιο
Σε κομβικά σημεία της Αχαϊκής πρωτεύουσας η εικόνα της εγκατάλειψης σε εμβληματικά κτίρια αποκαλύπτει το μέγεθος της αδιαφορίας και το μεγάλο βαθμό κινδύνου λόγω της φθοράς και της καταπόνησης.
Τα περισσότερα από αυτά ανήκουν σε φορείς του δημοσίου, τράπεζες, νοσηλευτικά ιδρύματα, την εκκλησία και στην τοπική αυτοδιοίκηση, με τους υπεύθυνους να τα έχουν αφήσει στην τύχη τους.
Οι μικροί ιδιοκτήτες
Ξεχωριστή κατηγορία αποτελούν στον «κόσμο» των νεοκλασικών της Πάτρας οι μικροί ιδιώτες χωρίς δυνατότητα αποκατάστασης. Μια άλλη κατηγορία είναι αυτή όπου ένα διατηρητέο ανήκει σε πολλούς κληρονόμους οι οποίοι είναι αδύνατο να συμφωνήσουν μεταξύ τους.
Σενάριο «ανάσα»
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Νεολόγου» η Πάτρα συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα επιδοτήσεων το οποίο προβλέπει να ωφελούνται όσα κτίρια της πόλης θεωρούνται αρχιτεκτονικά «διαμάντια» του Μεσοπολέμου, ή και μεταγενέστερες κατασκευές που ανεγέρθησαν έως και τη δεκαετία του ’60, υπό την προϋπόθεση ότι εντάσσονται σε μια ιστορική γειτονιά, ή σε έναν παραδοσιακό οικισμό.
Το πρόγραμμα θα καλύπτει την πλήρη αποκατάστασή τους, αλλά και τις άμεσα μόνο αναγκαίες σωστικές επεμβάσεις ώστε να μην καταρρεύσουν. Επίσης, έχει προβλεφθεί να επιδοτούνται εργασίες αποκλειστικά για τις προσόψεις των κτιρίων, στις οποίες θα περιλαμβάνεται ακόμη και το πλύσιμο. Κι αυτό διότι τεχνικές που χρησιμοποιούνταν εκείνη την περίοδο, όπως τα αρτιφισιέλ, για να ξαναβρούν τη λάμψη τους – από τη μαρμαρόσκονη που «έκρυβε» ο σοβάς – πρέπει να πλυθούν με ειδικό τρόπο, ο οποίος μάλιστα κοστίζει ακριβότερα από ένα βάψιμο, το οποίο άλλωστε θα τα κατέστρεφε
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Το θέμα είναι τα λεφτά…»
Την άποψη ότι το πρόβλημα για τη συντήρηση και διάσωση των 700 αυτών διατηρητέων δεν είναι τόσο γραφειοκρατικό όσο οικονομικό, διατύπωσε μιλώντας στο «Ν» ο πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Νομού Αχαΐας Γιάννης Πανταζόπουλος προσθέτοντας πως υπεύθυνοι για την επικινδυνότητα των κτιρίων, βάσει των νόμων, είναι οι ιδιοκτήτες τους, οι οποίοι πρέπει να μεριμνούν για την άρση κάθε κινδύνου, λαμβάνοντας τα απαραίτητα μετρά.
Εκείνο πάντως που έχει σημασία – συμπλήρωσε ο πρόεδρος του Σ.Α.Ν.Α. είναι ότι η αποκατάσταση και επανάχρηση των διατηρητέων κτιρίων δημιουργεί υπεραξία και όφελος για όλους. Σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκεται ήδη στα γραφεία των αρμοδίων Υπουργών, τροπολογία η οποία δίνει την δυνατότητα να προχωρούν οι επισκευές διατηρητέων κτιρίων με την συναίνεση του 66% (2/3) των συνιδιοκτητών.
Αυτό μπορεί να διευκολύνει σε αρκετές περιπτώσεις δεν είναι όμως ικανό να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Χρειάζεται θέσπιση σοβαρών μέτρων για την στήριξη από την πολιτεία κυρίως των μικροϊδιοκτητών.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Νεολόγος
