Πάτρα 1973: Η εξέγερση των φοιτητών στο Παράρτημα – Η συγκλονιστική μαρτυρία του Θανάση Κολλιτσίδα

17.11.2021 / 9:50
POLYTEXNEIO

Του Θάνου Χριστακόπουλου

48 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την εξέγερση του Πολυτεχνείου κατά της χούντας των συνταγματαρχών. Σήμερα ο «Ν» καταγράφει το χρονικό των γεγονότων εκείνων των ημερών στην Πάτρα, ενώ ο γιατρός Θανάσης Κολλιτσίδας καταθέτει την προσωπική, συγκλονιστική του εμπειρία από την βραδιά των τανκς στην Αθήνα. 

Όλα ξεκίνησαν στο Παράρτημα

Στην Πάτρα η δραστηριοποίηση φοιτητών και πολιτών ξεκίνησε την Πέμπτη 15 Νοέμβρη. Το μεσημέρι, έγινε μαζική συνέλευση στον χώρο του Παραρτήματος της οδού Κορίνθου. Οι φοιτητές είχαν μάθει ήδη τα νέα για την κατάληψη στο Πολυτεχνείο και αποφασίζουν να καταλάβουν κι εκείνη με την σειρά του το Παράρτημα, το οποίο βαφτίζουν «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο της Πάτρας. Οργανώνουν επιτροπές και στήνουν ραδιοφωνικό σταθμό ο οποίος αρχίσει να εκπέμπει από τις 11 το βράδυ στους 1.600 χιλιοκύκλους.  Φτιάχνουν εκατοντάδες χειρόγραφες προκηρύξεις που ρίχνονται από τα παράθυρα στην οδό Κορίνθου. Το κλίμα έξω από το Παράρτημα σιγά – σιγά ζεσταίνεται. Ομάδες μαθητών αλλά και δημοκρατών πολιτών συγκεντρώνονται για συμπαράσταση στους έγκλειστους φοιτητές.

Την Παρασκευή 16 Νοέμβρη από νωρίς το πρωί εκατοντάδες πολίτες ανταποκρίνονται στο ολονύκτιο κάλεσμα του ραδιοφωνικού σταθμού των φοιτητών και αρχίζουν να συρρέουν έξω από το Παράρτημα.

Το κλίμα είναι αγωνιστικό και τα νέα διαδίδονται σε όλη την πόλη: “Όλοι στο παράρτημα”. Το μεσημέρι οι έγκλειστοι φοιτητές βγαίνουν από το κτίριο και ενώνονται με τις χιλιάδες των πατρινών για να ξεκινήσει έτσι μια συγκλονιστική διαδήλωση που όμοια της είχε πολλά χρόνια να γνωρίσει η πόλη. Στην κορυφή της η Επιτροπή Κατάληψης και ένας οικοδόμος να κυματίζει μια τεράστια ελληνική σημαία. Η διαδήλωση διασχίζει όλη την πόλη από τα Ψηλά Αλώνια μέχρι την Αγίου Ανδρέου και την πλατεία Όλγας.

Οι πρώτοι νεκροί στην Αθήνα

Ήδη από νωρίς το βράδυ η επιτροπή κατάληψης είχε ενημερωθεί για την μετακίνηση των τανκς έξω από το Πολυτεχνείο και για τους πρώτους νεκρούς στους δρόμους της Αθήνας. Έτσι αργά τη νύχτα ξημερώνοντας Σάββατο η επιτροπή αποφάσισε την εγκατάλειψη του κτιρίου πριν οι δυνάμεις καταστολής προβούν σε βίαιη εκκένωση

Το Σάββατο 17 Νοέμβρη η ατμόσφαιρα στην πόλη είναι βαριά. Τα πρώτα νέα από την Αθήνα είναι συγκλονιστικά, ο στρατιωτικός νόμος σε πλήρη ισχύ, οι φοιτητές κρύβονται σε διάφορα σπίτια, μερικοί σπεύδουν να φύγουν από την Πάτρα, γίνονται πολλές έφοδοι και συλλήψεις από την Ασφάλεια, οι Πατρινοί προσπαθούν να ενημερωθούν περισσότερο για τις εξελίξεις.

Παρά το στρατιωτικό νόμο και την ισχυρή αστυνόμευση, αθρόα ήταν η συμμετοχή των φοιτητών και πατρινών πολιτών τη Δευτέρα 19 Νοέμβρη στην κηδεία του Πατρινού φοιτητή Σαμούρη, που δολοφονήθηκε τη νύχτα της Παρασκευής κοντά στο Πολυτεχνείο. Στο νεκροταφείο ο συγκεντρωμένος κόσμος βροντοφώναξε και πάλι αντιχουντικά συνθήματα.

Αλησμόνητη θα μείνει η πρώτη επέτειος του Πολυτεχνείου στο Παράρτημα την επόμενη χρονιά, το Νοέμβρη του 1974. Με μεγάλη και μαζική πορεία γεμάτη παλμό, με εκθέσεις φωτογραφίας, αφίσας και ντοκουμέντων από τον αντιδικτατορικό αγώνα, με μουσικές εκδηλώσεις και με μεγάλη προσέλευση και συμμετοχή φοιτητών και πολιτών της Πάτρας. Συμμετείχαν οι Θ. Μικρούτσικος, η Μαρία Δημητριάδη και μουσική ορχήστρα φοιτητών του ΑΦΚ. Ο ραδιοφωνικός σταθμός του “Ελεύθερου Πανεπιστημίου της Πάτρας” λειτούργησε και πάλι, μεταδίδοντας συνθήματα και ζωντανή μουσική από το Παράρτημα.

Θανάσης Κολλιτσίδας: «Οι στιγμές που έζησα με συγκλόνισαν»


Το πώς έζησε τις συγκλονιστικές εκείνες στιγμές της 17ης Νοεμβρίου στην Αθήνα όπου και σπούδαζε περιγράφει μιλώντας στον «Ν» ο πατρινός γιατρός και πρόεδρος του Συλλόγου Φυλακισθέντων Εξορισθέντων Αγωνιστών 1945-1974 «Τα Πέτρινα Χρόνια». Ο κ. Κολλιτσίδας θυμάται με συγκίνηση τα όσα έζησε το βράδυ της μεγάλης εξέγερσης του Πολυτεχνείου και τα όσα επακολούθησαν στο νοσοκομείο όπου έκανε την πρακτική του, το κυνηγητό με τους ασφαλίτες, την σύλληψη  και την φυλάκισή του.
«Το βράδυ που άρχισαν τα γεγονότα προχώρησα από  την Κλαυθμώνος προς Πολυτεχνείο συνάντησα παντού αστυνομία. Οι αστυνομικοί με ενημέρωνα και μου έλεγα ότι μπορώ να προχωρήσω μόνο με δική μου ευθύνη.  Προχώρησα κι έφτασα μέχρι το Πολυτεχνείο. Η εικόνα που αντίκρισα ήταν φοβερή. Πολλά παιδιά στα παράθυρα του κτιρίου και  χιλιάδες κόσμου να βάζουν στα καλάθια τρόφιμα και να τα ανεβάζουν πάνω. Κάποια στιγμή ζήτησαν γιατρούς, προσπάθησα να μπω για να βοηθήσω, όμως δεν είχα ταυτότητα και αποφάσισα να πάω μέχρι το σπίτι για να την πάρω. Στους τοίχους χτυπούσαν σφαίρες από ελεύθερους σκοπευτές που βρίσκονταν ακροβολισμένοι στα γύρω ξενοδοχεία.
Όπως περπατούσα είδα τον συμπολίτη μας τον Σαμούρη που σκοτώθηκε,  να πέφτει πυροβολημένος από κοντά με πιστόλι κάτω από το λαιμό. Ο δολοφόνος του εξαφανίστηκε, ο Σαμούρης βρισκόταν έξω από την είσοδο μιας πολυκατοικίας. Με κάτι άλλα παιδιά τον πήγαμε στην πύλη του Πολυτεχνείου και τον αφήσαμε πάνω σε μια παλιά ξύλινη πόρτα. 
Έφυγα τρέχοντας για να φέρω την ταυτότητά μου και φάρμακα από του σπίτι μου που βρισκόταν στους Αμπελόκηπους.  Παντού στη διαδρομή οι δρόμοι ήταν κλειστοί από την Αστυνομία με λεωφορεία κτλ. Όταν ανέβηκα στο σπίτι άκουσα από το ραδιόφωνο  την κλιμάκωση της επέμβασης. Σε λίγο άκουσα ότι τα τανκς είχαν φθάσει στην πύλη του Πολυτεχνείου.
Αμέσως κατάλαβα ότι γίνεται μακελειό. Κατέβηκα, μπήκα στο αυτοκίνητο και τράβηξα για το ΚΑΤ.  Εκεί κατέφθαναν συνεχώς τραυματίες φοιτητές. Τους βάζαμε μέσα κρυφά από τα πίσω κάγκελα για να μην του δουν οι αστυνομικοί και τους φροντίζαμε. Κάποιοι λίγοι μεγαλογιατροί έδειξαν εκείνο το βράδυ φασιστική νοοτροπία.  Μιλούσαν απαξιωτικά και προσβλητικά στα παιδιά. Οι περισσότεροι όμως νοσηλευτές και γιατροί έκλαιγαν με τα όσα κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε.  Οι στιγμές που ζούσαμε ήταν συγκλονιστικές. Την άλλη μέρα στο ΚΑΤ μας έφεραν ένα 16χρονο, τον Σπαρτίδη που έφερε διαμπερές τραύμα από σφαίρα στον θώρακα.  Συνεχίσαμε όλη την ημέρα να δεχόμαστε τραυματίες, η εικόνα έξω από το Πολυτεχνείο ήταν άλλο πράγμα. Χιλιάδες κόσμου βοηθούσαν με τρόφιμα και φάρμακα του φοιτητές.
Η πληροφόρηση που είχα από το εξωτερικό έκανε λόγο για 42 νεκρούς. Είχα και τα ονόματα όμως όλα αυτά τα έγγραφα μας τα κατάσχεσε η ασφάλεια. Την Πρωτομαγιά μας συνέλαβαν, μας οδήγησαν στα υπόγεια της ασφάλειας και μετά με φυλάκισαν για περίπου ενάμιση μήνα στον Κορυδαλλό. Ανάλογη αγωνιστική διάθεση, υπήρχε και στην Πάτρα όπου επίκεντρο των δράσεων ήταν το Παράρτημα της οδού Κορίνθου», θυμάται μεταξύ άλλων ο κ. Κολλιτσίδας. 
 

Πηγή και πληροφορίες από κείμενο των : Γιώργου Βασιλακόπουλου, φυσικού, καθηγητή Μ.Ε., Χρήστου Αλεξόπουλου, μαθηματικού, μέλους ΔΕΠ Πανεπιστημίου Πατρών, Τζόγιας Καππάτου Αναπληρώτριας Καθηγήτρια Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Πανεπιστημίου Πατρών, φοιτητών στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας το 1973.

Βιβλιογραφία:

1.”Φοιτητές και δικτατορία” του Ολυμπίου Δαφέρμου. Άρθρο Γιάννη Πουντουράκη.

2. Τοπικός τύπος εποχής

3. Άρθρο του ιστορικού Βασίλη Λάζαρη (εφ. “Αλλαγή” 17/11/95)

4. Δ. Κοσμόπουλος, “Δικτατορία και αντίσταση στην Πάτρα 1967-1974”, Πάτρα 2003

(Δημοσιεύθηκε στον “Νεολόγο” των Πατρών)

Ακολουθήστε το dete.gr στο Google News

Ακολουθήστε μας στο Google News απο τον υπολογιστή αλλά και από την εφαρμογή Google News του κινητού σας.

Σχετικά Άρθρα

ροή ειδήσεων

πρωτοσέλιδα