«Έκρηξη» της ενδοοικογενειακής βίας παρατηρείται και στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια με την κατάσταση να δείχνει πώς χειροτερεύει συνεχώς. Σαφώς, ρόλο διαδραμάτισαν και οι δύο καραντίνες που βιώσαμε λόγω του κορωνοϊού και είχαν ως αποτέλεσμα θύματα και θύτες να μείνουν αναγκαστικά στο σπίτι.
Την κατάσταση που επικρατεί στην Αχαΐα, μαρτυρούν τα επίσημα στατιστικά στοιχεία για υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, τα οποία εξασφάλισε ο «Νεολόγος». Οι Υπηρεσίες της Διεύθυνσης Αστυνομίας Αχαΐας επιλήφθηκαν τους πρώτους οκτώ μήνες του 2021 σε 155 περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, που είχαν ως αποτέλεσμα 168 θύματα. Συγκριτικά με τα στοιχεία του 2020 αυξήθηκαν οι περιπτώσεις όπου θύματα είναι παιδιά αλλά και άνδρες.
Σοκάρουν τα στοιχεία
Σύμφωνα με στοιχεία, είχαν καταγραφεί 3.512 περιστατικά το 2014, το 2015 συνολικά υπήρξαν 3.572, το 2016 τα περιστατικά αυξήθηκαν σε 3.838, το 2017 υπάρχει νέα μικρή αύξηση με 3.930 ενώ το 2018 εκτοξεύτηκαν σε 4.722. Το 2019 τα σχετικά συμβάντα ανήλθαν σε 5.221 και το 2020 έφθασαν τα 5.413 μια αύξηση τις τάξεως του 4% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Σύμφωνα με τις πληροφορίες από αστυνομικές πηγές ήδη σήμερα τέλη Σεπτεμβρίου τα περιστατικά στη χώρα για το 2021 έχουν ξεπεράσει τα 5.000 με την χρονιά να δείχνει πώς θα ολοκληρωθεί δίνοντας νέο «αρνητικό ρεκόρ» περιστατικών.
Τι μπορείτε να κάνετε
Η Ελληνική Αστυνομία διερευνά κάθε καταγγελία και διαχειρίζεται κάθε περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας και ενημερώνει τις αρμόδιες δικαστικές αρχές, ενώ παράλληλα παρέχει κατευθύνσεις και πληροφορίες στα θύματα, για την αναζήτηση δομών στέγασης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ψυχοκοινωνικής και νομικής υποστήριξης. Η άσκηση κάθε είδους βίας ή κακοποίησης: ψυχολογικής, σωματικής ή σεξουαλικής διώκεται από το Νόμο.
Αν είστε θύμα :
Καλέστε το 100.
Αν δεν μπορείτε να μιλήσετε, στείλτε γραπτό μήνυμα (sms) στο 100, με:
Ακριβή διεύθυνση
Ονοματεπώνυμο
Είδος επείγουσας ανάγκης (π.χ. «κινδυνεύει η ζωή μου», «δέχομαι βία από το/τη σύζυγό μου»)
Εάν δεν μπορείτε εσείς να επικοινωνήσετε με το 100, ζητήστε από κάποιον άλλον να ειδοποιήσει τις Αρχές για εσάς (π.χ. από κάποιον οικείο ή το γιατρό σας)
Αναζητήστε ιατρική περίθαλψη και πείτε στο γιατρό όλη την αλήθεια.
Υποβάλλετε μήνυση στο πλησιέστερο Αστυνομικό Τμήμα.
Για κατευθύνσεις και οδηγίες, τηλεφωνήστε ή στείλτε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) στις Υπηρεσίες Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας της Ελληνικής Αστυνομίας, που βρίσκονται σε όλη την επικράτεια. Καλέστε τη γραμμή SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, που απευθύνεται σε γυναίκες, για ψυχοκοινωνική στήριξη, νομική συμβουλευτική και φιλοξενία σε ξενώνες. Επικοινωνία και μέσω e-mail στο sos15900@isotita.gr
Αν γνωρίζετε κάποιον που υφίσταται ενδοοικογενειακή βία:
Σε περίπτωση άμεσης ανάγκης, καλέστε εσείς το 100.
Ενημερώστε το τοπικό Αστυνομικό Τμήμα.
Επικοινωνήστε με τις Υπηρεσίες Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας που λειτουργούν σε όλη την επικράτεια, μέσω τηλεφώνου ή μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail).
Ενημερώστε το θύμα για τους τρόπους επικοινωνίας με τις Αστυνομικές Υπηρεσίες.
Ενθαρρύνετε το θύμα να καλέσει για ψυχοκοινωνική υποστήριξη τη γραμμή SOS 15900 για κακοποιημένες γυναίκες.
Νεοαναδυόμενες μορφές βίας κατά των γυναικών
Έμφυλη βία στον Κυβερνοχώρο (Cyber violence)
Πρόκειται για βία που βασίζεται στο φύλο και διαπράττεται μέσω της ηλεκτρονικής επικοινωνίας και του διαδικτύου. Αν και η διαδικτυακή βία μπορεί να επηρεάσει τόσο τις γυναίκες όσο και τους άνδρες, οι γυναίκες και τα κορίτσια αντιμετωπίζουν διαφορετικές και πιο τραυματικές μορφές βίας στο κυβερνοχώρο. Υπάρχουν διάφορες μορφές διαδικτυακής βίας εναντίον γυναικών και κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, της διαδικτυακής παρενόχλησης, της διαδικτυακής παρακολούθησης,της μη συναινετικής πορνογραφίας (πορνογραφίας), της εκδικητικής πορνογραφίας.
Αναλυτικότερα:
Διαδικτυακή παρακολούθηση
Η παρακολούθηση/καταδίωξη με μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κειμένου (ή ηλεκτρονικά) ή με το διαδίκτυο, η οποία συνεπάγεται επανειλημμένα περιστατικά, που μπορεί να είναι ατομικά αβλαβή ή όχι, αλλά συνδυάζονται, υπονομεύοντας την αίσθηση ασφάλειας του θύματος και προκαλώντας κινδύνους, φόβο ή εγρήγορση.
Διαδικτυακή παρενόχληση
Η παρενόχληση μέσω μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κειμένου (ή ηλεκτρονικών μηνυμάτων) ή μέσω διαδικτύου. Παρουσιάζει μια από τις ακόλουθες μορφές: Ανεπιθύμητα σεξουαλικά σαφή μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κείμενα ή (σε απευθείας σύνδεση) μηνύματα. Ακατάλληλες ή προσβλητικές προσβάσεις σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης ή αίθουσες συνομιλίας στο διαδίκτυο. Απειλές σωματικής και / ή σεξουαλικής βίας μέσω μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κειμένου (ή σε απευθείας σύνδεση) μηνυμάτων. Ρητορική μίσους, που σημαίνει γλώσσα που δυσφημεί, προσβάλλει, απειλεί ή στοχεύει σ΄ένα άτομο και βασίζεται στην ταυτότητά του (φύλο) και σε άλλα χαρακτηριστικά (όπως ο σεξουαλικός προσανατολισμός ή η αναπηρία).
Μη συναινετική πορνογραφία
Η μη συναινετική πορνογραφία (η πιο συνηθισμένη μορφή της οποίας είναι γνωστή ως «revenge porn») περιλαμβάνει τη διαδικτυακή προβολή σεξουαλικών φωτογραφιών με γραφικά ή βίντεο χωρίς τη συγκατάθεση του ατόμου που εμφανίζεται στις εικόνες. Οι εικόνες μπορεί να αποκτηθούν με ψηφιακή υποκλοπή από τον υπολογιστή των θυμάτων, από τους λογαριασμούς των κοινωνικών μέσων ή το τηλέφωνο και μπορεί να επιδιωχτούν μέσω αυτών σοβαρές ζημίες στην πραγματική ζωή του ανθρώπου που έχουν θέσει ως στόχο (για παράδειγμα, σκοπεύουν να προκαλέσουν απόλυση ενός ατόμου από την εργασία του ή σε ορισμένες περιπτώσεις να το οδηγήσουν στην αυτοκτονία).
Γ. Κ. ΓΙΑΠΡΑΚΑΣ
Μέχρι πρόσφατα τα περιστατικά σπάνια καταγγέλλονταν
Στον «Νεολόγο» μιλά για το θέμα της ενδοοικογενειακής βίας ο Γεώργιος Κ. Γιαπρακάς Α.Π. Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής Οικογενειακών Διαφορών. Μέχρι πρόσφατα τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας σπάνια καταγγέλλονταν σημειώνει. «Η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι ένα νέο κοινωνικό φαινόμενο, αλλά χρόνιο και σύνθετο. Έως πρόσφατα, σπάνια καταγγελλόταν από τα εκάστοτε θύματα λόγω της παραδοσιακής εκείνης αντίληψης που θέλει τα όσα λαμβάνουν χώρα εντός των τειχών της οικογένειας να αποσιωπώνται, να γίνονται ανεκτά ή και να συγκαλύπτονται προκειμένου να διατηρηθεί η οικογενειακή συνοχή.
Το φαινόμενο αυτό συνδέεται με την τέλεση επιθετικών και εξαναγκαστικών συμπεριφορών, όπως λεκτικών, σωματικών, σεξουαλικών, ψυχολογικών επιθέσεων, οικονομικών εκβιασμών ακόμη και συμπεριφορών υπό τη μορφή παραμέλησης (έλλειψη φροντίδας, στέρηση ιατρικής περίθαλψης ή εκπαίδευσης).
Τα περιστατικά βίας και κακοποίησης αφορούν κυρίως οικογένειες ή σχέσεις που πριν από την κρίση της πανδημίας βρίσκονταν σε υψηλό κίνδυνο ή είχαν ήδη σημειώσει βίαιες συμπεριφορές. Αυτό που αλλάζει τώρα είναι η αύξηση της αβεβαιότητας, άρα και του στρες, που τελικά συμβάλλει στην αύξηση της έντασης των περιστατικών βίας, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί. Τόσο παγκοσμίως, όσο και σε κάποιες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει αναφερθεί αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας κατά ένα τρίτο την εβδομάδα μετά την επιβολή της πρώτης απαγόρευσης κυκλοφορίας. Στην Ελλάδα η εικόνα ήταν παρόμοια. Οι κλήσεις στη γραμμή SOS 15900 σημείωσαν αύξηση, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων: Τον Μάρτιο, οι συνολικές κλήσεις αυξήθηκαν κατά 16,5%, σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο (454 από 390). Οι κλήσεις με χαρακτηρισμό της καταγγελίας ως «περιστατικό βίας» παρουσίασαν αύξηση 16,4% (325 από 279), ενώ αυτές που αφορούν αποκλειστικά την ενδοοικογενειακή βία σημείωσαν αύξηση 6,4% (166 από 156). Το διάστημα δε της πρώτης καραντίνας οι κλήσεις προς την Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης SOS 15900, αυξήθηκαν κατά 230%!
Η αυξητική αυτή τάση που παρουσιάστηκε παραπάνω αποτελεί μια άμεση συνέπεια των συνθηκών του εγκλεισμού και της αναγκαστικής παραμονής στον ίδιο χώρο του θύματος και του δράστη κακοποίησης, μια συνθήκη από την οποία απορρέει μια διαρκής ευκαιρία διάπραξης ενδοοικογενειακής βίας. Οι άνθρωποι που επιβάλλονται με τη βία, θέλουν να έχουν τον απόλυτο έλεγχο και να επιδεικνύουν τη δύναμή τους. Το περιβάλλον του εγκλεισμού ευνοεί περισσότερο αυτή τους τη συμπεριφορά. Οι σύζυγοι ή σύντροφοι μοιράζονται επιπλέον χρόνο μαζί και η τριβή θα φέρει στην επιφάνεια πιο γρήγορα και πιο εύκολα συμπεριφορές που περικλείουν βία, οποιασδήποτε μορφής.
Πέραν τούτου, η αύξηση αυτή συνυπάρχει με την οικονομική δυσπραγία για έναν σημαντικό αριθμό ατόμων και οικογενειών ως αποτέλεσμα της νέας οικονομικής κρίσης που δημιούργησε ο Covid-19. Ιδιαίτερα για τις γυναίκες, οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες σε πολλές περιπτώσεις επιτείνουν την εξάρτησή τους από τον κακοποιητή, η οποία αποτελεί ένα εργαλείο ελέγχου αλλά και ένα ισχυρό εμπόδιο καταγγελίας. Ωστόσο οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες μοιάζουν περισσότερο να είναι αφορμές διάπραξης εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας, πάρα γενεσιουργοί παράγοντες. Διότι, παρά την πρωτοφανή κοινωνική ένταση που δημιουργεί η πανδημία και η αλλαγή της καθημερινότητας, τα φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας εμφανίζονται μέσα σε ένα ήδη ορισμένο κοινωνικό πλαίσιο, με καθορισμένα στερεότυπα και βασικό χαρακτηριστικό την επιβίωση πατριαρχικών δομών και τις διακρίσεις μεταξύ των φύλων.»
ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΑΛΕΝΤΖΗΣ
Η βία δεν είναι ούτε έκφραση αγάπης, ούτε φροντίδας
Ποια είναι όμως τα σημάδια αλλά και η αντιμετώπιση. Ο Αντώνιος Καλέντζης Ψυχολόγος BPS, MISCP Assoc εξηγεί στον «Νεολόγο» των Πατρών:
«Ένα αποκρουστικό φαινόμενο, το οποίο επιβιώνει διαχρονικά στην κοινωνία μας, είναι η ενδοοικογενειακή βία. Δεν συναντάται αποκλειστικά σε μεγαλουπόλεις ή μικρά χωριά ούτε συσχετίζεται με το μορφωτικό επίπεδο ή την ευφυΐα κάποιου. Το γεγονός αυτό συμβαίνει όταν η κοινωνία έχει την τάση να εθελοτυφλεί έως ότου γίνει κάτι ακραίο.
Όσοι είναι μέσα στο πρόβλημα, τα μέλη της οικογένειας που δέχονται την λεκτική/μη λεκτική βία, συνήθως δεν απευθύνονται σε κάποιον εξωγενή παράγοντα ώστε να λάβουν βοήθεια. Το σημαντικότερο που πρέπει να κατανοήσουν τα άτομα που δέχονται βίαια συμπεριφορά είναι πως η βία δεν είναι ούτε κάτι το φυσιολογικό ούτε έκφραση αγάπης και φροντίδας. Όσοι δεν έχουν την δύναμη να πουν “τέλος” στην βία και να απομονώσουν το άτομο που την προκαλεί, πρέπει να ζητήσουν βοήθεια από οικείους/συγγενείς ώστε να πατήσουν τα πόδια τους και να προστατέψουν τον εαυτό τους και τα μέλη της οικογένειας. Αξίζει να αναφέρουμε ότι υπάρχουν δομές του κράτους που μπορούν να προσφέρουν την απαραίτητη στήριξη.
Τα κίνητρα του να επέμβει κάποιος παρατηρητής όταν αντιλαμβάνεται ότι σε ένα σπίτι ασκείται λεκτική ή μη λεκτική βία, χάνονται όταν ο φόβος τους κυριεύει . Αλήθεια, ποιος παίρνει το ρίσκο να επέμβει και να βοηθήσει όταν υπάρχει ο κίνδυνος να βιώσει και ο ίδιος την ένταση που ήδη παρατηρεί να συμβαίνει κάπου αλλού; Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι η σιωπή των γειτόνων/συγγενών/ γνωστών, είναι η παθητική συμμετοχή τους στο ακραίο αυτό γεγονός.
Η σιωπή μας, απλά δίνει τροφή στο “αχόρταγο τέρας” της βίας. Μην το αφήσετε να χορτάσει, πείτε τέλος.»
(από την εφημερίδα “Νεολόγος”)
ΠΙΝΑΚΑΣ
ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ
| Δ.Α. ΑΧΑΪΑΣ | ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ | ΘΥΜΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ | ΘΥΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΑ | ΘΥΜΑΤΑ ΑΝΔΡΕΣ | ΣΥΝΟΛΟ ΘΥΜΑΤΩΝ |
| 1-1-2020 έως 31-8-2020 | 168 | 148 | 4 | 24 | 176 |
| 1-1-2021 έως 31-8-2021 | 155 | 120 | 7 | 41 | 168 |
