Πολλοί Ουκρανοί Ρομά πρόσφυγες με διπλή ουγγρική υπηκοότητα πηγαινοέρχονται μεταξύ των πρωτευουσών του Βίζεγκραντ σε αναζήτηση της απαραίτητης υποστήριξης, καθώς οι κυβερνήσεις αρνούνται να παράσχουν στις οικογένειες αυτές την ίδια βοήθεια με άλλους Ουκρανούς με ένα μόνο διαβατήριο.
Η Τσεχική Δημοκρατία βιώνει μια εισροή Ρομά με διπλή ουγγρο-ουκρανική υπηκοότητα. Σύμφωνα με το τσεχικό υπουργείο Εσωτερικών, οι άνθρωποι αυτοί δεν δικαιούνται οικονομική βοήθεια καθώς δεν διαφεύγουν από τον πόλεμο. Εν τω μεταξύ, οικογένειες Ρομά που ταξιδεύουν στη χώρα έχουν κολλήσει στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Πράγας, καθώς κανείς δεν θέλει να τους παρέχει αξιοπρεπή διαμονή.
«Το να βλέπουμε μικρά παιδιά να κοιμούνται στο πάτωμα είναι εντελώς απαράδεκτο», δήλωσε στην εφημερίδα Právo ο Γιάροσλαβ Μίκο, ιδρυτής της ΜΚΟ Czechs Help (Češi pomáhají).
«Για τον λόγο αυτό μεταφέρουμε πολλούς Ρομά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με δικά μας έξοδα. Κανείς εκεί δεν ασχολείται με το αν έχουν διπλή υπηκοότητα», εξήγησε ο Μίκο. Η οργάνωση μεταφέρει τους ανθρώπους τις περισσότερες φορές στη Γερμανία, τη Νορβηγία ή την Ιρλανδία.
Ο Τσέχος υπουργός Εσωτερικών Βιτ Ρακούσαν έχει ήδη προειδοποιήσει τους Ούγγρους και Ουκρανούς ομολόγους του για το πρόβλημα και ζήτησε βοήθεια. Σύμφωνα με τον Ρακούσαν, ακόμη και το οργανωμένο έγκλημα μπορεί να βρίσκεται πίσω από την εισροή Ρομά από την Ανατολή στη Δύση.
«Ρώτησα τον ουκρανό υπουργό αν η ουκρανική αστυνομία θα μπορούσε να εξετάσει τις υπόνοιες για οργανωμένο έγκλημα στην περιοχή Transcarpathian (δυτική ουκρανική περιοχή που συνορεύει με την Πολωνία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία και τη Ρουμανία), από όπου άνθρωποι μπορεί να στέλνονται οργανωμένα μέσω των συνόρων της ΕΕ, με σκοπό να λάβουν οφέλη που δεν δικαιούνται στην Τσεχική Δημοκρατία», δήλωσε ο Τσέχος υπουργός Εσωτερικών Βιτ Ρακούσαν. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Ουκρανός υπουργός έλαβε σοβαρά υπόψη του την προειδοποίηση αυτή και υποσχέθηκε ότι η αστυνομία θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό.
Τα διεθνή τρένα στη γραμμή Βαρσοβία-Πράγα-Μπρατισλάβα-Βουδαπέστη μεταφέρουν εδώ και εβδομάδες πολλές οικογένειες Ρομά από την Ουκρανία προς όλες τις κατευθύνσεις, ανέφερε την Τετάρτη (18 Μαΐου) η ουγγρική υπηρεσία του Radio Free Europe (RFE).
Σύμφωνα με το RFE, στη Μπρατισλάβα, όποιος φτάνει από την Ουκρανία μπορεί να πάρει φαγητό μιας ημέρας και μια στέγη πάνω από το κεφάλι του στο σταθμό, ακόμη και χωρίς διαβατήριο. Μετά από μία ημέρα, ωστόσο, ξεκινά η διαδικασία καταγραφής και θα φιλοξενηθούν σε κανονικά καταλύματα. Εθελοντές δήλωσαν στο RFE ότι οι οικογένειες Ρομά που ταξιδεύουν με το τρένο συχνά σταματούν για αυτή τη μία ημέρα, αλλά παραλείπουν να πάνε στα καταλύματα, όπου συχνά δεν είναι ευπρόσδεκτοι.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η ίδια τάση, αν και όχι στην ίδια κλίμακα, παρατηρείται στη Βαρσοβία, σύμφωνα με ακτιβιστές.
Ορισμένοι επικριτές υποστηρίζουν ότι λογικά οι πολίτες της ΕΕ (στην προκειμένη περίπτωση οι διπλοί πολίτες Ουγγαρίας-Ρόμα) δεν δικαιούνται προσωρινή προστασία.
Εν τω μεταξύ, τα αντεπιχειρήματα που εμφανίζονται στα ουγγρόφωνα μέσα ενημέρωσης υποδηλώνουν ότι ακόμη και τότε η χώρα διαβατηρίου τους, στην προκειμένη περίπτωση η Ουγγαρία, αναμένεται κατ’ ελάχιστον να τους παρέχει ένα δίχτυ ασφαλείας, όπως και στους άλλους πολίτες.
Ωστόσο, σύμφωνα με πηγές του RFE, η ουγγρική κυβέρνηση δεν μπαίνει στον κόπο να το πράξει, πληροφορία που επιβεβαιώθηκε και από ακτιβιστές Ρομά προηγουμένως στη EURACTIV.
Εν τω μεταξύ, το ουγγρικό υπουργείο Εσωτερικών δήλωσε ότι «η προστασία των συμφερόντων των Ούγγρων πολιτών … διασφαλίζεται από την προξενική υπηρεσία», αλλά τόνισε ότι αυτό δεν είναι το ίδιο με την «προστασία που προκύπτει από το καθεστώς του πρόσφυγα ή του ασύλου».
Μια νομική ερμηνεία, που αντανακλάται στα σχόλια του υπουργείου Εσωτερικών, θα έδειχνε ότι το κράτος δεν έχει περισσότερες υποχρεώσεις απέναντι σε αυτές τις οικογένειες Ρομά με διπλή υπηκοότητα από ό,τι απέναντι στους τουρίστες της χώρας τους στο εξωτερικό.
Όταν ρωτήθηκε αν η Ουγγαρία θα δεχθεί Ούγγρους πρόσφυγες από την Ουκρανία και θα παράσχει βοήθεια, το υπουργείο Εσωτερικών της Βουδαπέστης απάντησε την Παρασκευή (13 Μαΐου) ότι «δεν μπορεί να ερμηνεύσει το ερώτημα», καθώς «οι Ούγγροι πολίτες έχουν το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο παρέχεται στους πολίτες» του μπλοκ.
«Η ουγγρική κοινωνία είναι ήδη καχύποπτη και απορριπτική απέναντι σε διάφορες μειονοτικές ομάδες και τους φτωχούς. Ως αποτέλεσμα, οι Ρομά που έχουν διαφύγει από την Ουκρανία – συχνά με ουγγρική μητρική γλώσσα και ακόμη και ουγγρική υπηκοότητα – δυσκολεύονται περισσότερο να λάβουν βοήθεια ακόμη και από τους Ουκρανούς’», δήλωσε στη EURACTIV ο Ζάντορι Ζσολτ, εκπρόσωπος Τύπου της Ουγγρικής Επιτροπής Ελσίνκι.
Σύμφωνα με το παρατηρητήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι πρόσφυγες με ουγγρική υπηκοότητα γίνονται όλο και πιο ανυπόμονοι και όλο και πιο δυσαρεστημένοι.
Εν τω μεταξύ, το RFE έλαβε πληροφορίες ότι οι ουγγρικές αρχές προσπαθούν να πείσουν τους Ρομά να μετακινηθούν σε άλλες χώρες, πληροφορίες που το υπουργείο Εσωτερικών διέψευσε.
Η οδηγία της ΕΕ για την προσωρινή προστασία του 2001 ορίζει ότι οι χώρες της ΕΕ είναι υποχρεωμένες να παίρνουν πίσω άτομα στα οποία έχουν προηγουμένως χορηγήσει προστασία αλλά έχουν προσπαθήσει να μετακινηθούν σε άλλο κράτος μέλος.
